Đau đầu vì miếng ăn

Nếu tưởng nhức đầu là bệnh của người lớn thì nhầm. Thậm chí trẻ mới vào lớp 1 đã phải khổ vì đau đầu. Số nạn nhân cứ thế tăng dần cho đến khi trưởng thành.

Lý do không quá khó hiểu. Dù do nguyên nhân thông thường như stress, khó tiêu, cảm cúm, dị ứng... hay phức tạp hơn như cao huyết áp, nhiễm trùng... cơ thể đều có thể phản ứng với triệu chứng đau đầu. Có khác chăng là chỉ khác về cường độ, tần số, vị trí và dấu hiệu đi kèm của cơn nhức đầu.

Về mặt cơ chế, nhức đầu là cảm giác được ghi nhận từ phản ứng sai lầm của cơ thể dẫn đến tình trạng lúc co lúc dãn của mạng lưới mạch máu li ti trong não bộ. Hậu quả của đột biến áp lực trong não mới tăng lại giảm, là cơn nhức đầu.

Trước tình huống đó, cơ thể tìm cách điều chỉnh bằng việc tự tổng hợp chất đối kháng để ngăn chặn cơn nhức đầu. Nhờ nhiều công trình nghiên cứu trong thời gian gần đây, thầy thuốc nào nay cũng rõ về tác dụng chống nhức đầu của serotonin, chất tạo giấc ngủ bình yên. Bằng chứng là người có lượng serotonin trong não càng cao càng ít nhức đầu.

Muốn tổng hợp serotonin, cơ thể phải cần một chất đạm làm đòn bẩy có tên là tryptophan. Nhưng nếu tưởng như thế thì chỉ cần bữa ăn dồi dào chất đạm là sai! Bữa ăn nhiều thịt cá có đủ tryptophan thường lại không có lợi cho người có cơ tạng dễ nhức đầu vì hai lý do:

- Nhiều loại axít amin khác trong thực phẩm gốc động vật là chất gây nhức đầu với hoạt tính mạnh hơn tryptophan.

- Các loại axít amin khác có tác dụng tương tranh với tryptophan trong tiến trình hấp thu. Càng nhiều đối thủ tryptophan càng dễ bị loại khỏi đường đua vào não bộ.

Chính vì thế, bữa ăn chiều nếu bớt thịt mỡ nhưng nhiều rau quả, thậm chí có thêm chất ngọt (nếu không bị bệnh tiểu đường) là phương tiện đơn giản để ngăn chặn chứng nhức đầu. Nhờ nhiều chất đường trong bữa ăn chiều mà tryptophan dễ lách vào não trong khi các chất đạm khác bị đẩy vào xương cơ.

Bên cạnh đó, vận tốc di chuyển của tryptophan từ máu vào não tùy thuộc nhiều yếu tố khác, ví dụ:

- Chậm thấy rõ dưới ảnh hưởng của nicotin, cafein, chất chát trong rượu vang, chất đạm trong phô-mai và nickel trong sô-cô-la, nếu thực khách dị ứng với các món này.

- Nhanh hơn nhiều nếu phòng ăn đầy đủ ánh sáng và dồi dào khoáng tố kali trong món tráng miệng (mật ong, chuối già...). Ăn tối trong khung cảnh mờ mờ tuy lãng mạn nhưng sau đó lại dễ là lý do khiến tốn tiền mua thuốc trị nhức đầu vào ngày hôm sau.

- Ổn định hơn nhiều nếu uống đủ nước trong và sau bữa ăn.

Đau đầu rõ ràng là một trong các lý do gây thâm hụt túi tiền và chất lượng cuộc sống của người bệnh. Không thiếu thuốc trị đau đầu với hiệu quả cao nhưng cũng đồng thời với phản ứng phụ. Khéo hơn nhiều là biết cách ăn uống sao cho bớt nhức đầu, thay vì lúc nào cũng uống thuốc.