Đi taxi, cảnh giác với “xe thương quyền”

“Xe thương quyền”

Trước Tết, bà Kim Phượng, nhà ở quận 4, gọi một xe taxi hãng V đi từ đường Đoàn Văn Bơ đến chung cư Nguyễn Tất Thành, quận 4 - TPHCM hết 20.000 đồng. Bà phản ứng vì cũng đoạn đường này lâu nay bà chỉ đi với giá 12.000 đồng/lần. Tương tự, bà Đặng Minh Châu, ở đường Nam Kỳ Khởi Nghĩa, quận 3, đi taxi hãng M thường xuyên với giá 28.000 đồng từ nhà đến sân bay Tân Sơn Nhất, nhưng vừa qua bà bị tính tiền lên đến 40.000 đồng dù vẫn đi bằng xe hãng taxi này...

Các văn phòng khiếu nại của người tiêu dùng cũng cho biết nhiều khách hàng đã khiếu nại qua điện thoại về tình trạng đi taxi chính hãng bị tính tiền quá cao. Tuy nhiên, những trường hợp trên không có cơ sở giải quyết vì không có hóa đơn, chứng từ và khách không nhớ số xe, số tài...

Qua tìm hiểu của chúng tôi, sở dĩ có hiện tượng trên là do vài năm gần đây nhiều hãng taxi bán xe cho tài xế. Đây là mô hình đôi bên đều có lợi. Công ty giảm được gánh nặng về chi phí quản lý, bảo dưỡng, sự cố, có thêm nguồn thu để đầu tư phát triển... Tài xế có cơ hội làm chủ phương tiện, thu nhập cũng được nâng lên v.v... Hầu hết các hãng taxi như Mai Linh, Vina, Festival, Savico... đều thực hiện bán xe cho lái xe. Chẳng hạn Festival khi còn liên doanh bán khoảng 100 xe, Mai Linh bán khoảng 200 xe, Vina bán 20 xe, F.Taxi bán khoảng 100 xe...

Các hãng bán xe cho tài xế có giá từ 90 triệu cho đến trên 200 triệu đồng/xe, tùy chất lượng xe mới hay cũ. Người mua có thể thanh toán một lần hoặc mua theo dạng trả góp, có thể trả góp hàng ngày hoặc theo định kỳ do hai bên thỏa thuận. Sau khi thanh toán xong tiền xe, tài xế có quyền đứng tên sở hữu xe. Đối với xe của hãng khi hoạt động, tài xế chỉ được hưởng phần trăm trên doanh thu, hoặc ăn chia theo chế độ khoán, còn xe đã bán cho tài xế thì tài xế sẽ hưởng trọn doanh thu nhưng phải đóng về công ty từ 2 triệu đến 2,4 triệu đồng/tháng, tùy hãng. Người đã mua xe vẫn hoạt động giống như tài xế của công ty, xe vẫn mang thương hiệu, sử dụng tổng đài của hãng, gọi nôm na là xe “thương quyền”. Trường hợp một tài xế không đủ khả năng kinh tế có thể kết hợp với một tài xế khác để mua xe và chia nhau chạy. Ngoài ra, người mua xe vẫn có quyền chỉ định người khác để thay ca cho mình. Và đây chính là một trong những lý do tài xế xe tìm cách gian lận.

Xe đã đổi chủ, khó quản lý

Các hãng taxi có bán xe cho tài xế cho biết, khi bán xe công ty làm hợp đồng, nếu xe nào vi phạm hợp đồng sẽ bị kiểm điểm, vi phạm nặng có thể bị thu hồi xe, trả lại tiền cho người mua hoặc thu hồi thương hiệu, tổng đài, khai trừ ra khỏi hãng... Nói chung là xử lý như là xe của hãng. Tuy nhiên, trên thực tế các hãng taxi không kiểm soát được. Tài xế thường xuyên không mang xe về bãi để kiểm tra, giao ca với nhiều lý do như xe bị trục trặc, tài xế bị bệnh, gia đình có việc cần sử dụng xe... Trong đó có nhiều trường hợp người quản lý xe giao xe cho người khác chạy không tuân thủ điều lệ, nội quy của công ty.

Ông Trần Văn Sên, điều hành hãng Taxi Festival, cho biết trước đây khi còn liên doanh với một đơn vị tư nhân, Festival đã từng bán rất nhiều xe cho tài xế. Sau một thời gian đã xảy ra nhiều chuyện, cả tuần tài xế không mang xe về bãi để kiểm tra, khách hàng khiếu nại liên tục nhưng đơn vị không sao kiểm soát được. Cho nên Festival đã phải thanh lý hợp đồng số xe trên và hoạt động độc lập trở lại. Năm 2000, Festival tiếp tục bán 3 xe thí điểm nhưng không thành công đành phải ngưng. Tương tự, ông Nguyễn Tấn Toàn, quyền Giám đốc Xí nghiệp Savico Taxi, cho biết đơn vị ông cũng đã bán xe cho tài xế nhưng sau đó không quản lý được nên không phát triển hình thức này. Ông Lê Trung Tính, Giám đốc Trung tâm Quản lý và Điều hành vận tải hành khách công cộng TPHCM, cho biết các đơn vị bán xe cho tài xế mà không thông báo cho khách hàng biết là lừa dối khách hàng, vì vậy cần xem lại hợp đồng để quy định trách nhiệm rõ ràng.