Dịch HIV/AIDS vẫn diễn biến phức tạp

Tại Hội nghị triển khai Luật Phòng chống HIV/AIDS sửa đổi, điều trị dự phòng trước phơi nhiễm HIV giai đoạn 2021-2025 và Hướng dẫn quản lý, sử dụng thuốc ARV nguồn BHYT diễn ra ngày 19-1, tại TP Hà Nội, PGS-TS Nguyễn Hoàng Long, Cục trưởng Cục Phòng chống HIV/AIDS (Bộ Y tế), cho biết dịch HIV/AIDS tại Việt Nam đang diễn biến phức tạp.

13.000 người mắc mới HIV mỗi năm

Trong năm 2020 đã phát hiện 13.000 trường hợp nhiễm mới, trong khi đó, những năm trước là 10.000 đến 11.000 trường hợp mắc mới. Hiện nay, nguồn tài chính trong nước dành cho công tác phòng chống HIV/AIDS đang tiếp tục tăng nhanh rõ rệt. Nếu như năm 2014, nguồn lực trong nước dành cho HIV/AIDS chỉ chiếm 27% thì đến năm 2020 con số này đã là 53%. Toàn quốc đã có hơn 52.000 bệnh nhân mắc HIV/AIDS đã chuyển sang điều trị bằng thuốc kháng HIV (thuốc ARV) từ nguồn quỹ BHYT.

Theo PGS-TS Nguyễn Hoàng Long, trong năm 2020, mặc dù là năm rất khó khăn do dịch Covid-19 nhưng các hoạt động phòng chống HIV/AIDS vẫn được triển khai rộng rãi và có hiệu quả cao. Ngành y tế đã mở rộng các mô hình hiệu quả, triển khai xét nghiệm để điều trị ARV cho những trường hợp ngay sau khi phát hiện nhiễm HIV, điều trị ARV trong ngày. Hiện ngành y tế đang duy trì điều trị Methadone cho hơn 50.000 bệnh nhân, mở rộng điều trị PrEP cho trên 13.000 khách hàng, điều trị ARV cho trên 150.000 bệnh nhân HIV/AIDS với chất lượng điều trị thuộc nhóm đầu thế giới.

Đặc biệt, Quốc hội khóa XIV, kỳ họp thứ 10 đã thông qua Luật Phòng chống HIV/AIDS trong một kỳ họp. Đây cũng là một trong 10 sự kiện nổi bật của ngành y tế năm 2020. Ngoài Luật Phòng chống HIV/AIDS sửa đổi, Thủ tướng Chính phủ cũng đã ban hành Quyết định số 1246/QĐ-TTg phê duyệt Chiến lược quốc gia chấm dứt dịch bệnh AIDS vào năm 2030.

Điều trị thuốc ARV giúp người nhiễm HIV sống khỏe mạnh Ảnh: Hà Giang

Việt Nam dẫn đầu cung cấp dịch vụ điều trị HIV/AIDS

Tại hội nghị, ông Mark Troger, điều phối viên Chương trình Cứu trợ khẩn cấp của Tổng thống Mỹ về phòng chống HIV/AIDS (PEPFAR) Việt Nam, đánh giá Việt Nam đang tiếp tục là nước dẫn đầu toàn cầu trong việc cung cấp các dịch vụ điều trị HIV có chất lượng. Việt Nam có các mô hình cung cấp dịch vụ hiệu quả, lấy khách hàng làm trung tâm và hợp tác chặt chẽ với cộng đồng người nhiễm HIV hoặc bị ảnh hưởng bởi HIV. Kết quả trên được minh chứng bằng tỉ lệ rất cao là 95% số người HIV dùng thuốc ARV có tải lượng virus dưới ngưỡng ức chế. Đây là một trong những tỉ lệ ức chế virus cao nhất trên thế giới. Thời gian tới, PEPFAR tiếp tục hỗ trợ Việt Nam tiếp cận các dịch vụ HIV và tăng cường các tổ chức dựa vào cộng đồng trong việc cung cấp các dịch vụ HIV.

Thứ trưởng Bộ Y tế Đỗ Xuân Tuyên nhấn mạnh việc điều trị ARV là một trong những giải pháp quan trọng nhất trong phòng chống HIV/AIDS. Tuy nhiên, những năm gần đây, nguồn thuốc ARV từ nguồn viện trợ quốc tế đang cắt giảm nhanh, từ năm 2019, Việt Nam phải chuyển điều trị ARV sang nguồn quỹ BHYT.

Trước thực trạng việc cung ứng thuốc ARV từ nguồn BHYT năm 2020 gặp rất nhiều khó khăn. Để khắc phục tình trạng này, Thứ trưởng Đỗ Xuân Tuyên đề nghị Trung tâm Mua sắm thuốc tập trung quốc gia phối hợp với vụ, cục liên quan đẩy nhanh tiến độ đàm phán giá thuốc nhằm bảo đảm có thuốc cho người bệnh HIV/AIDS theo kế hoạch đề ra.

Về điều trị dự phòng trước phơi nhiễm bằng thuốc kháng HIV (PrEP), đây là một trong những biện pháp dự phòng lây nhiễm HIV hiệu quả nhất thế giới hiện nay, giảm hơn 90% nguy cơ bị nhiễm HIV, đặc biệt là cho những người có hành vi nguy cơ cao, như quan hệ tình dục đồng giới nam (MSM). Mục tiêu năm 2021 là sẽ có 38.000 khách hàng sử dụng dịch vụ PrEP. Vì vậy, Thứ trưởng Đỗ Xuân Tuyên đề nghị tích cực triển khai thực hiện mục tiêu này để sớm kiểm soát tình hình dịch HIV trong cộng đồng MSM. Bộ Y tế cũng mong các nhà tài trợ PEPFAR, Quỹ Toàn cầu hỗ trợ Bộ Y tế các giải pháp trong cung ứng thuốc ARV, bảo đảm người bệnh HIV/AIDS được điều trị ARV liên tục, không bị gián đoạn.