Độc như thuốc diệt cỏ

Bệnh nhân rất tỉnh táo trước khi chết

Dù bệnh nhân đã được phát hiện đưa đi bệnh viện (BV) và được xử trí cấp cứu súc ruột, uống thuốc chống độc nhưng các bác sĩ (BS) ở BV Đa khoa tỉnh Lâm Đồng cho biết vẫn chưa thể tiên lượng được diễn biến của bệnh nhân.

Tại các BV ở TPHCM như Chợ Rẫy, Nhân dân 115, Cấp cứu Trưng Vương…, số bệnh nhân ngộ độc thuốc diệt cỏ ngày càng gia tăng. Theo TS-BS Trần Quang Bính, Trưởng Khoa Bệnh nhiệt đới BV Chợ Rẫy, đáng nhớ nhất là cái chết rất thương tâm của một đôi trẻ yêu nhau mà BV Chợ Rẫy từng cấp cứu. Cả hai cùng uống Paraquat và được đưa vào BV cùng lúc. Khoảng 18 giờ, cô gái ra đi; đến tối cùng ngày, chàng trai cũng nối bước. Các BS cho biết hầu hết bệnh nhân ngộ độc Paraquat than lạnh là do đang bị Paraquat “đốt” trong người chứ không phải lạnh.

ThS-BS Vũ Đình Thắng, Trưởng Khoa Hồi sức tích cực và Chống độc BV Nhân dân 115, cho biết mỗi năm, BV tiếp nhận từ 60-70 ca ngộ độc Paraquat. Có những trường hợp bệnh nhân là thanh niên mới lớn nhưng trong giây phút bồng bột đã uống phải loại chất độc này và đối diện cái chết được báo trước, gây đau đớn cho gia đình. Trong Paraquat có chất ăn mòn, chỉ một muỗng canh là đủ làm chết người. Lúc mới uống Paraquat, bệnh nhân hơi rát họng, vẫn tỉnh táo, nhận thức, giao tiếp bình thường nhưng thực ra đang chết từ từ. “Tôi đi kiểm tra, bệnh nhân níu áo lại còn nói đùa rằng “tuần sau chết phải không BS...”. Thương tâm quá. Biết là còn nước còn tát nhưng khó có thể nói trước trong những trường hợp này” - BS  Thắng day dứt.

Nghiên cứu tình hình ngộ độc Paraquat do nhóm BS Lê Hồng Hà (Khoa Hồi sức nội BV Chợ Rẫy) thực hiện trong 3 năm qua cho thấy bệnh nhân ngộ độc Paraquat ngày càng gia tăng. Trong 42 ca được chuyển đến BV Chợ Rẫy 3 năm qua, 95% là do tự tử. Tỉ lệ tử vong 85%. Địa phương có số bệnh nhân nhiều nhất là Đồng Nai (27 ca), kế đến là các tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu, Bình Thuận, Tiền Giang, Lâm Đồng.  Về tổn thương do “sát thủ” này gây ra: loét miệng qua đường uống (100%), suy hô hấp (>80%), suy gan (>60%), suy thận (>50%), tràn khí trung thất, dưới da, màng phổi (7%), trụy mạch (4,5%), thủng thực quản (4,5%).

 “Sát thủ” Paraquat

 Dù Paraquat có mặt ở nước ta trên 40 năm, với độc tính rất cao nhưng cho đến nay vẫn chưa có chất giải độc, chỉ có biện pháp duy nhất là thải trừ độc càng sớm càng tốt. Nếu bệnh nhân nhập viện sau 6 giờ thì việc súc rửa dạ dày và cho uống chất hấp phụ không còn hiệu quả. Do vậy, nếu phát hiện bệnh nhân uống Paraquat, phải đưa đến BV càng sớm càng tốt.

ThS-BS Vũ Đình Thắng cho biết hóa chất sử dụng trong nông nghiệp, công nghiệp có nhiều nhưng không có loại nào độc bằng Paraquat và việc mua nó cũng quá dễ dàng. Các loại ngộ độc hóa chất khác có thể cứu được nhưng với loại này là rất khó. Bệnh thường diễn tiến nặng trong 2 - 3 tuần lễ, tổn thương gan, thận, sau đó tổn thương phổi, thậm chí 5 - 10 phút trước khi tử vong, bệnh nhân vẫn còn tỉnh táo.

Cho đến nay, các phương pháp điều trị được áp dụng như chạy thận nhân tạo, lọc máu sớm nhưng phải trước 2 giờ kể từ khi uống. Sau khoảng 2 - 4 giờ là Paraquat đã ngấm vào các tổ chức, cơ quan của cơ thể nên hầu như vô phương cứu chữa.