Phóng viên: Thưa giáo sư Hà Huy Khôi, giáo sư có nhận xét gì về tốc độ tăng trưởng chiều cao của người VN?- Giáo sư Hà Huy Khôi: Trong khoa học về dinh dưỡng, nhân trắc học có khái niệm “gia tốc về tăng trưởng”. Có thể khẳng định rằng, gia tốc về tăng trưởng của người VN là rất đáng mừng. Trên thực tế, theo khuyến nghị của Tổ chức Y tế Thế giới, cứ sau một thập niên (10 năm) chiều cao trung bình sẽ tăng lên 1 cm. Các số liệu của VN có khác nhau đôi chút nhưng cũng ở mức này hoặc cao hơn một chút. Việc tăng trưởng chiều cao ở người VN từ năm 1985 đến nay cũng không đều. Giai đoạn 1985 đến 1994 tăng nhanh hơn, sau đó chững lại ở mức bình thường của thế giới.
Giáo sư có thể cho biết một số thông tin về tình hình tăng trưởng chiều cao trên thế giới?
- Sự tăng trưởng của con người chịu ảnh hưởng của cả yếu tố di truyền, ngoại cảnh và đặc biệt là dinh dưỡng. Gia tốc trong tăng trưởng là một hiện tượng sinh học bắt đầu được quan sát thấy từ đầu thế kỷ 20. Những tư liệu lịch sử cho thấy con người ở các thế kỷ trước có tầm vóc thấp bé và có xu hướng tăng dần chiều cao, với độ tuổi đạt chiều cao tương ứng cũng sớm hơn. Trong khoảng 1880 đến 1950, ở châu Âu và Bắc Mỹ cứ một thập kỷ, chiều cao trung bình của trẻ em từ 5 đến 7 tuổi tăng 1,5 cm, ở tuổi dậy thì tăng 2,5 cm và người trưởng thành tăng trung bình 1 cm. Hiện tượng này sau đó giảm dần và hiện nay chỉ số chiều cao của một số nước Bắc Âu đã gần như “tới ngưỡng” ổn định.
Vậy đâu là nguyên nhân tăng trưởng chiều cao của người VN, thưa giáo sư?
- Yếu tố quan trọng nhất là tình hình dinh dưỡng đã có những cải thiện đáng kể. Người VN đã ăn uống đủ chất hơn nhiều so với trước đây. Một điều đặc biệt quan trọng là chiều cao của mỗi người phụ thuộc vào thời kỳ còn nằm trong bụng mẹ. Nếu ăn uống của người mẹ hợp lý, tăng cân được từ 10 đến 12 kg, không bị thiếu máu thì trẻ sẽ không bị suy dinh dưỡng. Khi sinh ra trẻ phải có được độ dài trung bình từ 50 đến 52 cm, nặng trên 2.500 g. Nếu dưới mức này tức là trẻ bị suy dinh dưỡng từ trong bào thai và sẽ ảnh hưởng rất nhiều đến sự phát triển cả về thể chất lẫn trí tuệ sau này. Điều đáng mừng là hiểu biết của người phụ nữ về ăn uống khi mang thai đã tiến bộ rất nhiều. Tỉ lệ thiếu năng lượng trường diễn ở phụ nữ tuổi sinh đẻ cũng đã giảm từ 35,1% năm 1987 xuống còn 28,5% năm 2000. Tình trạng trẻ suy dinh dưỡng cũng giảm từ 45% năm 1987 xuống còn hơn 31% năm 2001.
Từ năm 1986 đến nay, nước ta bước vào thời kỳ đổi mới, tốc độ tăng trưởng kinh tế - xã hội đã ở mức khá cao so với khu vực và thế giới. Đây là điều kiện quyết định cho việc cải thiện chất lượng bữa ăn của người VN. Đó là những nguyên nhân cơ bản làm cho chỉ số chiều cao của người VN tăng nhanh.
Các điều kiện về xã hội có tác động tới tinh thần và dẫn đến việc kích thích tăng trưởng thể chất không, thưa giáo sư?
- Tôi không có nhiều thông tin về việc này. Tuy nhiên có thể khẳng định rằng, các điều kiện về môi trường (cả xã hội và tự nhiên) đều có ảnh hưởng đến sự tăng trưởng cơ thể.
Còn yếu tố luyện tập...
- Đúng là ngoài ăn uống thì còn phải tập luyện. Sự luyện tập thường xuyên sẽ giúp cho cơ thể phát triển cả về chiều cao, sự vững chắc của hệ xương cũng như khiến cho tinh thần sảng khoái.
Giáo sư có thể dự đoán về tốc độ tăng trưởng chiều cao của người VN trong tương lai?
- Cho đến nay, chúng ta vẫn chưa có chương trình nào dự báo một cách khoa học về vấn đề này. Hơn nữa cũng không có biện pháp nào có thể dự đoán là sau 10 năm, 20 năm chiều cao sẽ tăng chính xác là bao nhiêu. Điều chắc chắn là tiềm năng di truyền của người VN còn nhiều và nếu có chế độ ăn uống hợp lý, cân đối, việc tập luyện và học tập phù hợp thì trong khoảng 20 đến 30 năm nữa, nước ta sẽ có được một thế hệ có chiều cao không thua kém các nước trong khu vực.
Thưa giáo sư, kết quả tổng điều tra về dinh dưỡng năm 2000 cho thấy còn nhiều hộ gia đình chưa tiêu thụ đủ năng lượng hàng ngày.
- Đúng là như vậy. Nhưng lại có nhiều hộ gia đình vượt quá mức khuyến cáo, tức là tiêu thụ quá nhiều thịt. Điều quan trọng nhất để cơ thể phát triển hài hòa là sự cân đối trong khẩu phần. Vì thế chúng ta không thể cứ tăng khẩu phần ăn lên nhằm mục đích tăng trưởng chiều cao, cân nặng. Nếu làm như vậy sẽ lại đối mặt với nguy cơ mắc bệnh béo phì như một số nước khác đang gánh chịu.
Xin cám ơn giáo sư.
và quét mã QR
Bình luận (0)