Hiểu biết cơ bản để xây nhà không bị “sự cố”

Làm ẩu, bỏ các công đoạn

Theo các nhà chuyên môn về xây dựng, có rất nhiều nguyên nhân làm cho công trình xây dựng kém chất lượng. Nhưng nổi cộm nhất là tình trạng làm ẩu, bỏ qua các công đoạn trong khâu khảo sát, thiết kế, thi công; sử dụng vật liệu xây dựng chất lượng kém.

Đối với các công trình nhà ở riêng lẻ hiện nay, chủ đầu tư (chủ nhà) thường thuê mướn các nhà thầu xây dựng bằng hình thức bao thầu trọn gói cả vật tư và thi công hoặc khoán gọn phần thi công. Để tiết kiệm chi phí (thường chiếm khoảng 3% giá trị công trình), hầu hết công trình đều bỏ qua giai đoạn khảo sát, thiết kế mà chỉ thực hiện việc thi công dựa trên kinh nghiệm của nhà thầu hoặc dựa trên một phác thảo đơn giản. Thạc sĩ Phạm Anh Tuấn, Trưởng Phòng Kế hoạch Kinh doanh Công ty Kiểm định Xây dựng Sài Gòn, cho biết: Kinh nghiệm trong xây dựng là rất quý giá song nếu chỉ dựa trên kinh nghiệm thì khi gặp tình huống bất ngờ như nền đất quá yếu, gặp túi bùn, túi rác... dưới nền móng mà không khảo sát trước sẽ dễ gặp sự cố. Vì trong hệ thống móng, chỉ cần một vị trí lún không đều, chỉ lún vài phân là tường đã nứt xé, còn nếu lún nhiều hơn sẽ bị gãy nứt bê tông, nghiêng lún căn nhà.

Coi chừng thầu, thợ tay ngang

Về vấn đề thi công, do xây dựng đang là lĩnh vực “dễ ăn” nên hiện tượng “dân tay ngang” nhảy vào làm thầu xây dựng ngày càng nhiều. Công trình nhiều nên một nhà thầu cùng lúc nhận 5-7 công trình là thường. Và vì vậy đội ngũ thầy thợ phải san sẻ ra các công trình. Thiếu lao động đến đâu thì thuê đến đó. Người biết nhiều thì chỉ cho người biết ít, người chưa biết học lóm dăm ba ngày là nhào vô xây trát, đóng cốp-pha như thường. Cai đội (người trực tiếp điều hành công việc thi công) vốn đang thiếu trầm trọng nên cứ thế chạy từ công trình này sang công trình khác, không còn có điều kiện sâu sát để kịp thời xử lý các tình huống... Ông Nguyễn An Hòa, phường Bình Thuận, quận 7, người vừa xây xong căn nhà, tâm sự: “Chỉ khi nhà xây xong tôi mới yên tâm được phần nào. Còn hơn 6 tháng chứng kiến cảnh thợ thuyền xây trát cứ xây xẩm cả mặt mày”.

Do tình trạng sử dụng lao động thiếu tay nghề ngày càng nhiều nên tình trạng làm ẩu, làm sai... đang rất phổ biến. Một nhà chuyên môn về xây dựng cho biết chỉ ngó qua một công trình cũng thấy vô số lỗi kỹ thuật trong khi thi công có thể ảnh hưởng xấu đến chất lượng công trình như tình trạng thiếu sắt (sắt ít, không đúng kích cỡ, khoảng cách...), đặt thép sai (âm thành dương); gạch xây ngang một lèo suốt cả bức tường từ trên xuống dưới mà kết quả là tường sẽ bị gãy nứt về sau...

Ngoài việc thi công ẩu, không đúng kỹ thuật, nhiều nhà thầu hiện cũng rất dễ dãi chiều theo yêu cầu “phát sinh” của chủ công trình như xây thêm tường, cơi nới thêm lầu... bất chấp có đảm bảo yêu cầu kỹ thuật hay không miễn là chủ nhà thỏa mãn, nhà thầu được tính thêm tiền phát sinh.  

Nạn ăn chặn và sử dụng vật liệu kém chất lượng

Đây là vấn đề chủ nhà cần đặc biệt quan tâm, nhất là các trường hợp nhà thầu nhận bao trọn gói. “Mánh” phổ biến của các nhà thầu một mặt là ăn bớt khối lượng một số loại vật tư như sắt thép, xi măng; mặt khác (phổ biến hơn) là sử dụng vật tư rẻ tiền như thép tổ hợp; xi măng giả, thiếu; gạch, sơn loại rẻ tiền... với chủ trương mỗi loại “ăn” một ít kiểu “góp gió thành bão”, vừa được bộn tiền lại dễ qua mặt chủ nhà. Chẳng hạn, chỉ cần sử dụng sắt thép tổ hợp thay thế hàng của các nhà máy công nghiệp thì nhà thầu đã có thể ăn bớt 15 - 20% chi phí mua sắt thép.

Ông Phan Văn Chính, Phó Phòng Kỹ thuật Công ty Thép Miền Nam, cho biết: Quy trình sản xuất thép của các nhà máy công nghiệp rất nghiêm ngặt, từ khâu luyện đến khâu cán kéo để có mác thép riêng tương ứng với các thành phần hóa học thích hợp... Đối với thép tổ hợp, ngoài việc sử dụng nguyên liệu là sắt phế liệu phức tạp lại chỉ tôi luyện trong loại lò đơn giản với khối lượng chỉ 200 - 500 kg/lần, không có thiết bị kiểm soát thành phần chất lượng nên sản phẩm có nhiều tạp chất, chịu lực kém và không đều, nhanh rỉ sét, không đúng chuẩn (do thiếu thiết bị định chuẩn và chủ trương bớt xén nguyên liệu nhằm hạ giá thành)... Kết quả là... công trình lãnh đủ.

THÚY ANH

Tôi sợ mánh lới nhà thầu!

Xây một căn nhà diện tích sử dụng 200 m2 nhưng tôi đã phải thay 3 nhà thầu

Thông thường cả đời người mới xây nhà một lần, nên nhiều chủ nhà bị bỡ ngỡ, thậm chí bị nhà thầu lừa gạt. Và, cũng đã có không ít chủ nhà đã phải dở khóc, dở cười khi có nhà mới như tôi. Xin mách bạn một số mánh lới của nhà thầu mà tôi đã phải nếm trải.

Nhà thầu thứ nhất: “Ăn” vật tư

Khi làm nhà, do bận công việc cơ quan, tôi hợp đồng khoán trọn gói cho nhà thầu, bao gồm cả mua vật tư và thi công. Khi chưa làm xong giàn móng tôi đã phải thay nhà thầu vì ông ta đã lấy sắt tổ hợp để thay thế sắt liên doanh Vina Kyoei. Giá cả, chất lượng sắt tổ hợp thua kém xa sắt liên doanh. Rất may, do phát hiện ngay ở hố móng đầu tiên, nên tôi đập bỏ làm lại từ đầu.

Nhà thầu thứ 2: Làm ẩu để “lợi công”

Nhà thầu này có vẻ “đàng hoàng” hơn. Ông ta nói thẳng “làm nghề nào ăn nghề đó chú ơi, tôi mà nhận chạy luôn vật tư, ít nhất cũng phải ăn bớt 10%, nhà thầu nào cũng vậy cả”. Ông ta hợp đồng với tôi đảm bảo nhận phần thi công, vật tư do chủ nhà lo.

Hợp đồng giữa tôi và nhà thầu được tính trên đơn giá mỗi mét vuông sàn xây dựng là 400.000 đồng (riêng tiền thi công). Khi không còn được “ăn” vật tư nữa, nhà thầu này lại nhắm vào làm ẩu để “lợi công”. Khi làm ẩu, để bớt công sẽ dẫn tới hậu quả là đặt sắt, bo sắt không đúng kỹ thuật, đúc bê tông không chặt, không mịn, xây tô không phẳng... Kỹ sư giám sát thi công (do tôi mướn riêng) yêu cầu nhà thầu phải bỏ công làm lại. Khi không bớt xén gian dối được nữa, nhà thầu này giở chứng bằng cách câu giờ. Mỗi ngày ông ta chỉ điều 4 - 5 thợ đến làm để giữ công trình, cùng lúc ông ta tập trung thợ vào những công trình khác mà có thể ăn gian được của chủ nhà.

Thấy việc thi công cứ kéo dài lê thê, hàng ngày tôi phải làm đủ mọi cách để “vuốt ve” nhà thầu, mong muốn ông ta điều thợ tập trung hơn để công trình thực hiện đúng tiến độ theo hợp đồng. Đến khi không thể thương lượng được nữa, tôi buộc lòng phải chấm dứt hợp đồng với nhà thầu thứ hai này.

Nhà thầu thứ 3: Hợp đồng một đàng, tính tiền một nẻo

Nhà đang làm dở phải ngưng lại, tôi phải thuê người đến trông coi vật tư. Nhà thầu nào đến với mình cũng hứa hẹn ngon lành, khi vào việc mới thấu hiểu mánh lới của họ. Đến lúc này tôi thật sự ngán ngẩm việc xây nhà, nhưng đã “leo lên lưng cọp” phải leo luôn. Tôi xin nghỉ phép 2 tuần lễ đi tìm kiếm nhà thầu. Qua sự giới thiệu của bạn bè, trực tiếp đến xem các công trình của họ đang thi công, tôi đã gặp được một nhà thầu khá nổi tiếng về xây dựng dân dụng. Ông nhận hợp đồng với tôi. Tôi mừng quá, chẳng khác nào như người sắp chết đuối gặp được cái phao. Công việc trôi chảy, thuận lợi. Hơn 3 tháng sau, căn nhà của tôi đã hoàn tất rất vừa ý. Cả tôi và nhà thầu đều mừng vui.

Ngày bàn giao nhà và thanh toán hợp đồng, nhà thầu đưa ra con số làm tôi “bật ngửa”. Phần đầu dễ dàng thông qua, 200 mét vuông sàn xây dựng, tiền thi công 80 triệu đồng. Phần sau, với tôi như từ trên trời rớt xuống: Tiền công chống thấm sân thượng, công xây bồn hoa các tầng lầu, công đắp kẻ chỉ phào ở tầng trệt, công làm sân và cổng... 30 triệu đồng! Hai bên không chịu nhau, tranh cãi, cả chửi thề nguyên buổi sáng. Nhức đầu quá, chịu hết nổi, tôi chấp nhận chi thêm cho ông ta 15 triệu đồng nữa. Ông ta hậm hực ra về.

Tôi đã mệt mỏi, nhưng vẫn chưa đau bằng bác sĩ N.V.T (Bệnh viện Nhi Đồng 2) có nhà mới nhưng phải ngậm bồ hòn làm ngọt, hay ông T.V.C (Công ty Xi măng Hà Tiên 1) làm nhà sau 2 năm bị lún sụt, phải sửa lại giàn móng tới... 100 triệu đồng. Nếu bạn sắp làm nhà, hãy cảnh giác!

Việt Thuận (Quận 1, TPHCM)