Hội chứng cai thuốc lá

Hiện nay, tại VN có 56,1% dân số nam giới và 1,8% dân số nữ giới hút thuốc lá. Hút thuốc lá đã được chứng minh là gây ra rất nhiều bệnh nguy hiểm thậm chí gây chết người. Tuy nhiên, tỉ lệ người nghiện thuốc lá muốn cai bao giờ cũng dưới 100% và tỉ lệ thành công cai thuốc lá trong lần đầu bao giờ cũng dưới 10%. Hội chứng cai thuốc lá chính là nguyên nhân làm giảm tỉ lệ thành công trong việc cai thuốc lá và làm nhiều người nghiện thuốc lá có ý định cai đã quay trở lại đường cũ.

Bứt rứt chỉ sau một ngày cai thuốc

Khi hút thuốc lá, nicotin kích thích tế bào thần kinh gây ra các tác động hưng phấn hệ thần kinh như là an tâm, thư giãn, sảng khoái, yêu đời, tăng mức độ thức tỉnh, tăng mức độ tập trung, tăng hiệu quả hoạt động trí óc, giảm cân nặng. Do quá trình tiếp xúc lâu dài với nicotin làm hoạt động của não bộ bị lệ thuộc vào nicotin, khi cai thuốc lá, nicotin trong máu mất đi làm cơ thể biểu hiện thành hội chứng cai thuốc lá. Đó là tập hợp các biểu hiện tâm thần kinh và thể chất, bao gồm: rối loạn cảm xúc, rối loạn giấc ngủ - có thể mất ngủ hoặc ngủ nhiều hơn, rối loạn khí chất – cảm thấy bứt rứt, hay cáu gắt, nổi giận; cảm giác lo âu, bất an; mất tập trung vào các công việc làm thường ngày; cảm giác sốt ớn lạnh hay rùng mình, nổi da gà; thèm ăn và ăn nhiều hơn – có thể làm tăng cân nhanh và nhiều.

Hội chứng cai thuốc lá thông thường xuất hiện nhanh chóng trong vòng 24 giờ sau cai thuốc lá, tăng đến tối đa trong 7 ngày rồi giảm dần 4 đến 6 tuần. Độ nặng, diễn tiến, triệu chứng nổi bật của hội chứng cai thuốc lá tùy thuộc vào nhiều yếu tố như mức độ nghiện của người hút thuốc lá nặng hay nhẹ, thời gian người nghiện thuốc lá tiếp xúc với thuốc lá dài hay ngắn, đặc điểm tâm thần kinh - thể chất của từng cá nhân.

Cần chuẩn bị tinh thần

Hội chứng cai thuốc lá được xem là một trong những rào cản quan trọng mà người cai thuốc lá phải vượt qua để đạt đến thành công cai thuốc lá. Người cai thuốc lá phải được giải thích rõ về hội chứng cai thuốc lá sẽ xảy ra trong quá trình cai thuốc lá gồm đặc điểm các triệu chứng, diễn tiến các triệu chứng, giúp người cai thuốc lá có được cảm giác an tâm và làm chủ tình hình khi các triệu chứng xảy ra. Ngoài ra, cũng cần chuẩn bị về các kế hoạch ứng phó trong từng tình huống cụ thể như rối loạn khí chất lo âu, trầm cảm, rối loạn giấc ngủ, rối loạn tiêu hóa (táo bón), thay đổi cân nặng (tăng cân). Người có quyết tâm cai thuốc lá cần chuẩn bị môi trường sống và làm việc phù hợp, sử dụng kèm thuốc chống trầm cảm và chống lo âu trước và trong khi cai thuốc lá, tư vấn tâm thần kinh nếu cần. Nên tránh xa các môi trường có nguy cơ cao làm gián đoạn việc cai thuốc và gây kích phát các triệu chứng trầm cảm lo âu như: tránh gần gũi nhiều người hút thuốc lá, uống rượu và sử dụng các chất kích thích khác, tránh làm các công việc căng thẳng, áp lực cao, hạn chế trải qua những chấn động tâm lý tình cảm như chia tay, xung đột tình cảm. Ngay cả những hoàn cảnh tâm lý thật thuận lợi, thật hạnh phúc thoải mái, thư giãn cũng dễ làm cho người nghiện thấy thèm thuốc trở lại.

Người cai thuốc lá được khuyên nên tăng tiêu thụ năng lượng, với điều kiện là tập thể dục đủ dài, đủ cường độ. Thời gian được khuyên ít nhất là 30 phút và thực hiện mỗi ngày trong tuần. Thể dục còn giúp cân bằng về tâm lý, cải thiện rối loạn trầm cảm và lo âu, giúp tìm một thú vui khác thay thế cho thú vui hút thuốc lá.