Khi bé sinh ra không có hậu môn

Tháng 4-2004, Khoa Ngoại tổng hợp Bệnh viện (BV) Nhi Đồng 2 TPHCM điều trị một bé trai 13 tuổi với chẩn đoán DTHMTT bẩm sinh. Khi tiếp xúc, chúng tôi rất bất ngờ khi nhìn thấy dòng chữ “hận đời” xăm trên cánh tay em. Điều này hoàn toàn trái ngược với nét mặt hiền hòa của em. Hỏi ra, mới biết em là con trai út một gia đình có bốn người con. Khi sinh em ra, chỉ vì có một đứa con không có hậu môn, bị tiếng đời dèm pha dị nghị, nên mẹ em đã tự vẫn. Còn em, lớn lên trong cảnh cười chê của bạn bè, quá đau buồn nên em đã tự xăm lên tay mình dòng chữ đó.

Thế nào là dị tật không hậu môn?

DTHMTT được phân làm 2 loại cao và thấp, tương ứng với cách điều trị khác nhau. Thể thấp gặp trong 90% trường hợp, sau sinh khám thấy trẻ không có hậu môn, nhưng có một đường dò nhỏ xì phân ra dưới da, đổ ra bìu của trẻ trai hay đổ vào phía ngoài bộ phận sinh dục trẻ gái. Trong trường hợp này, bé có thể được phẫu thuật làm ngay hậu môn thật. Chức năng hoạt động của hậu môn thường tốt về sau, trẻ có thể tự đi cầu bình thường. Ở DTHMTT dạng cao, trẻ sinh ra hoàn toàn không thấy vết tích của hậu môn thật, không có đường dò phân dưới da, hoặc nếu có đường dò thì phân cũng đổ vào đường tiểu hoặc đường sinh dục ở trên cao như vào âm đạo, niệu đạo hoặc cổ bàng quang. Ở trẻ gái, một số ít trường hợp phức tạp hơn: trực tràng, bộ phận sinh dục và đường tiểu cùng đổ chung vào một lỗ mà chuyên môn gọi là tồn tại ổ nhớp. Trường hợp này, khi sinh ra trẻ được làm hậu môn tạm và đi tiêu bằng một lỗ trên thành bụng. Sau vài tháng, bác sĩ sẽ tiến hành làm hậu môn thật phía dưới. Hậu môn này được nong dần cho đến khi đạt được kích thước bình thường. Khi ấy, trẻ sẽ được phẫu thuật đóng hậu môn tạm trên thành bụng và đi cầu bên dưới như trẻ bình thường.

Như vậy, chúng ta thấy DTHMTT là một dị tật có thể điều trị được, đa số trường hợp kết quả rất khả quan. Ngày nay, dị tật này thường được điều trị từ lúc sinh, cố gắng đưa trẻ nhanh chóng trở về cuộc sống bình thường, tái hòa nhập với cộng đồng.

Khía cạnh tâm lý của dị tật hậu môn trực tràng

Khi sinh ra một đức trẻ bị dị tật, đặc biệt là dị tật không hậu môn, đó là nỗi đau riêng của mỗi gia đình. Cha mẹ thường rất lo lắng, không hiểu nguyên nhân từ đâu và hay tự hỏi có phải do chính mình ít nhiều đã gây nên dị tật cho bé. Rất nhiều câu hỏi đặt ra, gây cho họ nhiều dằn vặt. Hơn thế nữa, họ còn chịu áp lực rất lớn từ gia đình, người thân và hàng xóm láng giềng. Đối với trẻ, càng lớn lên chúng càng mang mặc cảm về dị tật. Cuộc sống của chúng trở nên khép kín, có thể chuyển sang phản kháng tiêu cực, bất cần đời như trong trường hợp đã mô tả ở trên.

Chính vì vậy, người thầy thuốc không những có vai trò điều trị, mà còn phải biết thông cảm chia sẻ với những nỗi đau tinh thần mà cha mẹ và đứa trẻ phải gánh chịu. Cha mẹ phải được giải thích cặn kẽ, để không còn lo lắng hoài nghi, chấp nhận điều không may đã xảy đến cho con của mình, an tâm tuân theo đúng quá trình điều trị. Tuy nhiên, điều quan trọng là xã hội phải hiểu được một cách khoa học về các dị tật bẩm sinh, bởi nó có thể xảy ra cho bất cứ ai. Hơn nữa, đa số các trường hợp dị tật bẩm sinh, đặc biệt là DTHMTT ngày nay đều có thể điều trị khỏi.

Th.S-BS Trương Quang Định

(Phó Khoa Ngoại tổng hợp BV Nhi Đồng 2)