Khi chuyện kiêng cữ thành "cuộc chiến"

Mẹ chồng và mẹ ruột của tôi, một người luôn tin vào kinh nghiệm dân gian, một người lại quen sống kiểu thành thị. Ví dụ, mẹ chồng tôi dọn hết sữa tắm, dầu gội của tôi và yêu cầu sau sinh mọi thứ cứ để bà lo, tôi phải nằm nghỉ trên giường trọn tháng, kiêng vệ sinh cơ thể "sau này không yếu".

Mẹ tôi lại lập tức mua về một mớ mỹ phẩm "phù hợp với da nhạy cảm sau sinh", yêu cầu tôi luôn phải sạch sẽ để không làm nhiễm trùng con… Tôi vẫn biết các mẹ đều xuất phát từ tình thương dành cho tôi và cháu, vì vậy, tôi mong nhận được tư vấn từ bác sĩ sản khoa về việc kiêng cữ sau sinh để có thể dàn hòa hai người mẹ của tôi.

(Nguyễn Thị Ngọc, quận Gò Vấp, TP HCM)

Bác sĩ Nguyễn Ngọc Thông, Trung tâm Chăm sóc sức khỏe sinh sản TP HCM

Những điều hai người mẹ của bạn làm xuất phát từ sự lo lắng cho bạn và cháu bé. Điều cần thiết là bạn và chồng cần nhẹ nhàng trò chuyện với hai người mẹ, dựa vào những gì tôi và bác sĩ của bạn khuyên, để giúp hai mẹ yên tâm và gia đình bạn sẽ có niềm vui đón thành viên mới trọn vẹn.

Nhiều quan niệm và thực hành kiêng cữ của các thế hệ xưa dành cho các sản phụ sau sinh như nằm than (xông hơ), uống nước tiểu, thoa nghệ, ăn thức ăn mặn, kiêng trái cây, kiêng gió, kiêng nước, kiêng đồ chua… không còn phù hợp với với hoàn cảnh xã hội, sự chăm sóc y khoa và tiện nghi hiện đại ngày nay, thậm chí có thể gây nguy hiểm cho sức khỏe và tính mạng của mẹ và trẻ sơ sinh.

Điều đó cũng là bình thường vì y học luôn phát triển và tìm ra những phương án chăm sóc sức khỏe tốt hơn cho con người, thay thế những cái cũ, kém hiệu quả hơn hoặc đã được chứng minh là không nên.

Ví dụ, trong một căn nhà tranh trống trải của nhiều thập kỷ trước, giữa trời lạnh, có thể nhiều bà mẹ mới sinh không có cách nào khác hơn chiếc lò than để chống lại cái rét. Nhưng ngày nay, nhiều tai nạn đáng tiếc, dẫn đến tử vong mẹ và bé đã xảy ra do ngộ độc khí CO, vì chiếc lò than bị đem vào những căn nhà gạch hiện đại và kín đáo. Một số bé khác bị cho uống cam thảo dẫn đến nôn trớ và sặc vào đường thở, trong khi tại bệnh viện ngày nay các phương tiện làm sạch đàm nhớt an toàn cho trẻ không thiếu.

Sản phụ sau sinh, nếu sinh thường và không có chỉ định phải nằm yên do một tai biến nào khác, luôn được bác sĩ khuyến cáo ngồi dậy cử động nhẹ nhàng sau vài tiếng. Vài tiếng đầu sau sinh là lúc bạn nên ngủ, nghỉ ngơi. Còn việc cử động sớm, tập đi lại sau giấc ngủ ấy là để bạn mau hồi phục hơn, tử cung co hồi tốt hơn tránh ứ sản dịch, nhiễm trùng hậu sản, bí tiểu do liệt bọng đái …

Trong những ngày sau đó và suốt thời kỳ hậu sản (6 tuần sau sinh), sản phụ có thể đi lại nhẹ nhàng, vệ sinh cá nhân, có thể tắm rửa, gội đầu, vệ sinh răng miệng… chứ không nên kiêng cữ vì kiêng vệ sinh cá nhân có thể gây nhiễm trùng da, nhiễm trùng sinh dục, nhiễm trùng trùng sơ sinh… Chỉ nên lưu ý, bạn phải tắm trong phòng tắm kín gió, bằng nước ấm, tắm nhanh, không ngâm mình trong bồn và lau khô người trước khi bước khỏi nhà tắm vì cơ thể sau sinh dễ nhiễm lạnh.