Mẫu đơn - Vị thuốc của quý bà

Như trên đã nói, hoa không chỉ được trồng làm cảnh ở nhà mà những năm gần đây, ở một số vùng, nhất là vùng đồng bằng Bắc Bộ, nông dân đã mang chúng ra đồng để canh tác đại trà, thu lợi nhuận cao. Sở dĩ chúng được nhiều nông dân chú trọng phát triển là nhờ đã và đang được thị trường ưa chuộng trong việc cúng lễ tại gia cũng như nơi chùa chiền... Ở những vùng đồi núi, trung du, hoa mẫu đơn thường mọc tự nhiên. Tại một số nước Đông Nam Á như Thái Lan, Singapore, Myanmar..., hoa mẫu đơn màu đỏ cũng được người dân ưa thích mua về trồng hai bên bờ rào làm cảnh.

Đông y cho rằng hoa mẫu đơn có tính bình, vị đắng, đi vào hai kinh là tâm và can. Hoa có công dụng điều kinh hoạt huyết, khư ứ hành trệ, thường được dùng chữa cho phụ nữ bị kinh nguyệt bất thường, kể cả trường hợp bị trật tay chân, tổn thương, đau ở vùng lưng và eo. Vỏ cây hoa mẫu đơn cũng được dùng làm vị thuốc có tên gọi là đan bì.

Dưới đây là một số phương thuốc hữu hiệu đã được ứng dụng nhiều trong trị liệu:

- Chữa thống kinh ở nữ (đau bụng khi hành kinh), đau đầu, có thể dùng 10 g hoa mẫu đơn đem sắc lấy nước uống (có thể cho vào một ít đường cát trắng để dễ uống). Hay lấy 10 g hoa mẫu đơn, 10 g hoa bạch biển đậu đem sắc lấy nước uống thay cho nước trà trong ngày.

Khi đến kỳ kinh mà không có kinh, tay chân lạnh, kèm đau vùng eo và bụng hoặc bị chứng xích bạch đới (khí hư ở phụ nữ), có thể dùng 10g hoa mẫu đơn, 10 g hoa quế đem nấu lấy nước uống thay cho trà để cải thiện bệnh. Có thể cho vào ít đường để dễ uống.

- Sản phụ sau sinh bị tình trạng chảy máu cam, có thể dùng vỏ của thân cây hoa mẫu đơn (đông y gọi là vị thuốc mẫu đơn bì hay đan bì) cùng các vị thuốc khác như bồ hoàng, trắc bách diệp, hoàng cầm, bạch linh (mỗi loại bằng nhau, 8 g) đem sắc lấy nước uống thay trà.

- Điều hòa kinh hoạt huyết, cải thiện kỳ kinh của phụ nữ không thuận, dùng phương thuốc sau: Hoa mẫu đơn 3-5 g, đương quy 8 g, thục địa 12g, bạch thược 6 g, xuyên khung 20 g. Hoa mẫu đơn rửa sạch rồi cùng các vị thuốc, cho vào nồi 500 ml nước rồi nấu đến sôi thì hạ lửa nhỏ, nấu thêm mươi phút nữa, gạn lấy nước, bỏ bã thuốc. Dùng nước này đem nấu với cá, nêm nếm gia vị vừa dùng.

- Nếu Nam giới bị tình trạng hạ bộ nổi mụn nhọt, có thể dùng bột nghiền từ vỏ thân cây hoa mẫu đơn, một ngày dùng 3 lần, mỗi lần 4 g chiêu với nước sôi để nguội.