Nên xét nghiệm men gan định kỳ

Cho nên không lạ gì khi nhiều người lơ là với căn bệnh này. Chưa hiểu hết ngọn nguồn làm sao biết sợ?

Nói chung, men gan là các hoạt chất tham gia trong phản ứng thoái biến của tế bào gan, trong điều kiện bình thường “đóng đô” trên màng hay trong cấu trúc của tế bào.

Nếu tế bào nguyên vẹn thì khó tìm thấy men gan trong máu. Ngược lại, nếu tế bào gan vì lý do nào đó bị phân hủy thì hàm lượng men gan sẽ tăng cao trong huyết thanh. Đo lượng men gan trong máu là phương pháp gián tiếp xác minh tình trạng và mức độ thương tổn.

Men gan càng cao, bệnh càng nặng, tiên lượng càng xấu. Men gan tăng cao nhưng sau đó giảm xuống là dấu hiệu cho thấy hiệu quả của liệu pháp.

Với kỹ thuật sinh hóa hiện nay, thầy thuốc thường tập trung vào 3 loại men gan:

- SGOT là loại men tăng cao khi tế bào gan, tim hay bắp thịt bị hủy hoại. Bình thường, men này không vượt quá 35 đơn vị ở nữ giới và 50 đơn vị ở phái nam. Trị số này nếu tăng cao là dấu hiệu báo động nhiều bệnh chứng nghiêm trọng như viêm gan, ung thư gan, viêm túi mật, nhồi máu cơ tim, viêm cơ, viêm thận mãn, động kinh... Nhưng đừng vì thế mà hốt hoảng vì SGOT cũng có thể tăng cao do vận động bắp thịt thái quá hay trong tình trạng dị ứng.

- SGPT là loại men đồng hành với SGOT với trị số xét nghiệm và ý nghĩa bệnh lý cũng tương tự với SGOT.

- GGT là loại men tăng cao khi có tổn thương nhu mô gan hay đường dẫn mật. Thầy thuốc cần xét nghiệm này không chỉ để chẩn đoán viêm gan siêu vi hay thường hơn là viêm gan hay xơ gan do rượu mà còn để xác minh tình trạng ứ mật hay ung thư đầu tụy tạng.

Bình thường, trị số GGT dao động trong khoảng 9 đến 36 đơn vị ở nữ và từ 12 đến 64 đơn vị ở nam. Trị số này có thể tăng cao dù không có bệnh, chẳng hạn trong thai kỳ, ở người dùng các thuốc: ngừa thai, chống động kinh, lợi tiểu, điều chỉnh nội tiết tố tuyến giáp lâu ngày.

Xét nghiệm men gan nên được thực hiện định kỳ không chỉ trên người đã bệnh mà cho tất cả đối tượng dễ là miếng mồi béo bở của bệnh gan. Được thế mới mong phát hiện bệnh thật sớm cũng như theo dõi diễn tiến và đánh giá hiệu quả của liệu pháp.

Thầy thuốc muốn quyết định tiến hành liệu pháp điều trị viêm gan, đặc biệt là viêm gan siêu vi, phải căn cứ vào kết quả xét nghiệm men gan, thay vì chỉ tập trung vào phản ứng kháng thể.

Thêm vào đó, xét nghiệm men gan mà chỉ với 1 hay 2 loại thì chỉ là cưỡi ngựa xem hoa. Quan trọng hơn nữa là đừng quên so sánh kết quả xét nghiệm trước, sau để thầy thuốc có cái nhìn chính xác về diễn tiến.