Ngăn dịch MERS-CoV từ sân bay

* Phóng viên: Mức độ nguy hiểm của dịch bệnh viêm đường hô hấp vùng Trung Đông do MERS-CoV như thế nào, thưa ông?

- PGS-TS Trần Đắc Phu: Tác nhân gây bệnh MERS-CoV thuộc nhóm corona virus, cùng họ với virus SARS. Tuy không lây lan nhanh như SARS nhưng bệnh nguy hiểm không kém. Phần lớn bệnh nhân nhiễm MERS-CoV thường có biểu hiện nhiễm trùng đường hô hấp cấp gồm sốt trên 38 độ C, ho, khó thở, tổn thương nhu mô phổi… Tuy vậy, vẫn có tới gần 30% ca bệnh không có triệu chứng hoặc triệu chứng nhẹ nên rất khó chẩn đoán, cách ly sớm. Đến khi suy hô hấp nặng thì bệnh lại diễn tiến rất nhanh, gây suy đa phủ tạng và dễ tử vong. Trong khi đó, trên thế giới hiện chưa có thuốc điều trị và vắc-xin dự phòng MERS-CoV.

Các ca bệnh đầu tiên được phát hiện từ năm 2012 nhưng đáng lo ngại là số mắc đang tăng dồn dập. Tính từ đầu năm đến nay, có 703 ca nhiễm tại 22 nước, trong đó ít nhất 250 trường hợp tử vong. Hai nước ở Đông Nam Á là Philippines và Malaysia đã có trường hợp mắc MERS-CoV, bệnh nhân là người đi du lịch từ các nước Trung Đông về.

Tại Việt Nam, hiện chưa có báo cáo chính thức về số lượng người đến và đi từ các nước Trung Đông. Dù vậy, du khách đến Việt Nam lao động, học tập và du lịch từ các nước này không nhỏ và nhiều người Việt cũng từ các nước Trung Đông trở về nên MERS-CoV có thể vào nước ta bất cứ lúc nào.

Du khách nước ngoài xem thông tin tuyên truyền về MERS-CoV tại sân bay Nội Bài (Hà Nội)Ảnh: Ngọc Dung

* Việc áp dụng biện pháp kê khai y tế tại cửa khẩu phải chăng xuất phát từ thông tin MERS-CoV lây từ người sang người?

- Theo thông báo của Tổ chức Y tế Thế giới, MERS-CoV được tìm thấy ở lạc đà. Tuy nhiên, nghiên cứu khác cũng chỉ ra rằng đã có sự lây nhiễm từ người sang người. Có tới 25% ca mắc là cán bộ y tế, điều này cho thấy lây nhiễm trong bệnh viện. Bệnh lây truyền trực tiếp từ người sang người thông qua tiếp xúc gần hoặc giọt nước bọt nhỏ. Tốc độ lây lan của MERS-CoV hiện nay chậm hơn virus gây ra bệnh SARS nhưng nếu lây từ người sang người thì khả năng bệnh lan rộng rất lớn.

Chính vì thế, đầu tháng 7 tới, Bộ Y tế chính thức áp dụng tờ khai y tế tại sân bay đối với hành khách nhập cảnh Việt Nam đi trên các chuyến bay xuất phát từ 9 quốc gia vùng Trung Đông, gồm: Ả Rập Saudi, Qatar, Các Tiểu Vương quốc Ả Rập Thống nhất, Oman, Yemen, Kuwait, Lebenon, Jordan và Iran. Những hành khách đến từ các nước khác sẽ được giám sát qua hệ thống máy đo thân nhiệt. Đây cũng là lần thứ 3 Việt Nam áp dụng tờ khai y tế đối với du khách tại sân bay. Trước đó là dịch SARS năm 2003 và cúm H1N1 năm 2009.

* Ông nghĩ sao khi nhiều ý kiến lo ngại việc kê khai y tế sẽ không phát hiện triệt để các ca bệnh, thậm chí còn gây phiền hà cho hành khách...?

- MERS-CoV gây hội chứng viêm đường hô hấp cấp với các biểu hiện sốt cao trên 38 độ C, ho, khó thở. Do đó, chỉ những hành khách sốt, ho mới cần giữ lại để nhân viên y tế thăm khám kỹ và hỏi về tiền sử bệnh tật cũng như hành trình của du khách, thậm chí lấy mẫu để xét nghiệm. Những trường hợp nghi nhiễm MERS-CoV sẽ được cách ly tại sân bay hoặc đưa về cơ sở y tế để điều trị. Tuy vậy, cũng có nhiều trường hợp đang trong giai đoạn ủ bệnh hoặc không có triệu chứng. Việc khai tờ khai y tế chính là để kịp thời phát hiện các trường hợp có nguy cơ cao, đồng thời nắm rõ địa chỉ của hành khách để tiếp tục theo dõi tại cộng đồng. Đây là quy định nhưng cũng là quyền lợi của hành khách nên Bộ Y tế yêu cầu cán bộ sân bay tuyên truyền cho hành khách hiểu và hợp tác.

* Ông có khuyến cáo gì đối với những người trở về từ Trung Đông trước nguy cơ lây nhiễm MERS-CoV ?

- Trong vòng 14 ngày sau khi trở về từ các nước thuộc bán đảo Ả Rập hoặc các nước láng giềng, nếu có biểu hiện sốt hoặc các triệu chứng của bệnh viêm đường hô hấp như ho, khó thở... thì cần đến cơ sở y tế để được khám, tư vấn và điều trị kịp thời. Những trường hợp có hội chứng viêm đường hô hấp cấp mà chưa xác định rõ nguyên nhân tại cộng đồng cũng cần được theo dõi và khám xác định chẩn đoán MERS-CoV để điều trị kịp thời.