Ngất xỉu hàng loạt do căng thẳng

Vừa qua chỉ trong vòng một tháng đã xảy ra nhiều vụ học sinh ngất xỉu hàng loạt ở các trường trung học phổ thông tỉnh Bình Thuận, Quảng Nam. Hiện tượng này xảy ra nhiều ngày, mỗi lần có khoảng vài chục em học sinh bị ngất xỉu và đa số các em chỉ cần cho nghỉ ngơi trong vòng vài giờ là trở lại tình trạng bình thường. Và nhiều người giải thích hiện tượng học sinh ngất xỉu hàng loạt là do trời nắng nóng, thực ra đây là một bệnh lý tâm thần có tính lan truyền.

Trốn tránh thực tại

Bệnh nhân N., 18 tuổi, đang học lớp 12. Một buổi chiều khi đang học thì 3 bạn thân ngồi gần em cảm thấy hồi hộp, run, ngợp thở và sau đó ngất xỉu. Mới đầu em còn phụ thầy cô chăm sóc 3 bạn đó, khiêng bạn xuống phòng y tế, tuy nhiên sau nửa giờ thì chính bản thân em cũng cảm thấy những triệu chứng tương tự và sau đó thì ngất xỉu theo. Sau khi tỉnh lại, cha mẹ đưa em đi khám tâm thần.

Khi hỏi bệnh thì phát hiện em mới vừa chia tay bạn trai, lại đang rất lo lắng về kỳ thi học kỳ 2 sắp diễn ra, sau đó còn thi tốt nghiệp THPT, thi đại học. Ba mẹ lại đang đặt rất nhiều kỳ vọng vào em vì em là con đầu phải làm gương về học tập cho em trai.

Ba em cũng là người rất hay lo lắng và luôn muốn người xung quanh mình phải làm việc hay học hành đạt kết quả tốt nhất. Sau vài buổi điều trị tâm lý và sử dụng thuốc chống lo âu tình trạng bệnh nhân ổn định dần, đồng thời bác sĩ điều trị cũng làm việc với ba bệnh nhân về việc làm cho người thân sợ hãi. Sau vài tháng, tình trạng bệnh nhân ổn định hẳn.

Trước đây bệnh này còn có tên gọi là Hysterie. Sở dĩ có tên gọi này là vì trước đây người ta quan niệm đây là một loại bệnh riêng của phụ nữ, là hậu quả của việc tử cung di chuyển từ bụng lên thượng vị gây nên cảm giác nghẹt thở hay ói mửa; lên ngực và cổ gây tim hồi hộp, đánh trống ngực, khó thở; lên đầu gây nặng đầu, đau đầu, buồn ngủ, ngủ lịm đi hay những cơn co giật toàn thân và có thể kèm theo tình trạng mất ý thức hay không. Cả nam lẫn nữ đều có thể mắc loại bệnh này tuy nhiên bệnh thường gặp ở nữ nhiều hơn.

Có thể bị ngất xỉu nhiều lần

Ngày nay người ta quan niệm rằng bệnh này có liên quan đến yếu tố nhân cách và tâm lý.  Bệnh cũng có thể lây lan tập thể rất nhanh trong một số hoàn cảnh đặc biệt. Hiện tượng ngất xỉu tập thể này có thể được giải thích bởi một loại bệnh lý tâm thần có tên gọi là rối loạn phân ly.

Rối loạn phân ly thường xuất hiện sau một sang chấn tâm lý và có thể thể hiện dưới dạng một số bệnh cảnh, phổ biến nhất là quên phân ly. Bệnh nhân quên một phần hay hoàn toàn các thông tin, thường có liên quan đến một hoàn cảnh sang chấn tâm lý.

Hoặc có những cơn bỏ nhà hay nơi làm việc đi xa, đột ngột bệnh nhân thường không nhớ về quá khứ và về nhân thân mình, đôi khi tự xưng mình là người hoàn toàn khác (cơn bỏ nhà đi phân ly). Hoặc bệnh nhân ngất xỉu (ngất xỉu phân ly), bệnh nhân lên cơn co giật giống như bị bệnh động kinh (co giật phân ly), rối loạn nhân thân phân ly (còn gọi là rối loạn đa nhân cách, tồn tại từ 2 nhân cách trở lên trong con người bệnh nhân); rối loạn giải thể nhân cách (bệnh nhân thường xuyên có cảm giác tách rời cơ thể hay tâm trí mình)... Ở người bình thường đôi khi cũng có tình trạng phân ly, đó là khi bị thôi miên.

Trong trường hợp các học sinh bị ngất xỉu hàng loạt có thể là do những áp lực căng thẳng liên quan đến việc học, thi cử và hiện tượng ngất xỉu này tạm thời sẽ giúp các em trốn tránh thực tại, thoát khỏi khó khăn. Khi nhân viên y tế giúp các em hồi tỉnh lại thì vài ngày sau khi tình trạng căng thẳng trong học tập gia tăng trở lại, các em lại tiếp tục bị... ngất xỉu.