Phát hiện sớm ung thư vú

Nếu được phát hiện sớm (khi khối u lớn khoảng 2 cm) và điều trị sớm thì tỉ lệ khỏi bệnh rất cao (80%-85%). Vì vậy, việc phát hiện sớm ung thư vú qua tầm soát các phụ nữ bình thường (không có triệu chứng) ở độ tuổi 30-60 là rất cần thiết để phòng chống căn bệnh quái ác này.

Có thể kể ra các yếu tố nguy cơ:

- Tuổi tác: Tần suất bệnh gia tăng theo tuổi, khoảng 130/100.000 dân ở độ tuổi 40 và 300/100.000 dân ở độ tuổi 60.

- Yếu tố gia đình: Người có mẹ, chị em gái hoặc con gái bị ung thư vú. Nguy cơ gia tăng nếu những người thân này bị ung thư vú lúc chưa mãn kinh hoặc bị cả hai vú.

- Tuổi có kinh lần đầu sớm.

- Tuổi khi sinh lần đầu hay tiết sữa lần đầu trễ, không sinh lần nào, không cho con bú bằng sữa mẹ. Thời gian cho con bú kéo dài trên 6 tháng có tác dụng bảo vệ chống ung thư vú ở các phụ nữ trẻ.

- Tuổi mãn kinh trễ.

- Trọng lượng cơ thể tăng khi đã trên 50 tuổi hay bị béo phì.

- Chế độ ăn nhiều mỡ thúc đẩy các gien sinh ung thư. Thiếu vitamin A có liên quan đến sự tăng nguy cơ ung thư vú .

- Hút thuốc lá (thụ động hoặc chủ động); tiếp xúc với thuốc trừ sâu (DDT).

Lưu ý: Khi không có chương trình tầm soát, triệu chứng ung thư được phát hiện đầu tiên là do chính bệnh nhân nhận thấy sự thay đổi ở tuyến vú. Thường là xuất hiện một khối u hay một chỗ dày lên, một vết lõm ở da, núm vú tụt vào trong hoặc tiết ra dịch núm vú. Khối u hay chỗ dày lên không đau, dễ nhận biết vì có mật độ chắc hơn mô tuyến xung quanh. Ở phụ nữ dưới 30 tuổi, khối u sờ được thường là bướu sợi tuyến hay một nang nhưng ở phụ nữ trên 50 tuổi hoặc đã mãn kinh, một khối u sờ được ở vú cần được khảo sát bằng chụp nhũ ảnh hoặc siêu âm.

Để phát hiện khối u khi còn nhỏ dưới 2 cm, chị em nên tự khám ngực mình lúc không có kinh (lúc này vú không căng nên dễ khám).

Đứng trước gương, cởi áo và nịt vú, cánh tay buông xuôi xuống 2 bên hông, sau đó đổi tư thế 2 tay để phía sau mông, nghiêng nhẹ người tới trước. Quan sát cả 2 vú, tìm xem có gì thay đổi, về kích thước của vú (một bên lớn hơn thường lệ hoặc teo nhỏ lại), da vú (da sần sùi như da cam, da lõm xuống), núm vú (kéo lệch, thụt vào). Ấn nhẹ núm vú xem có máu hay chất dịch tươm ra ở đầu vú không?

Nằm ngửa, kê gối dưới vai bên phải, tay phải để sau ót, dùng các ngón tay trái (bàn tay xòe thẳng) nhẹ nhàng ép sát tuyến vú vào thành sườn, bắt đầu từ phần trên rồi đến phần dưới của vú, cuối cùng là núm vú nhằm tìm khối u. Khi khám vú trái thì đổi ngược tư thế lại. Nhớ khám vùng nách để tìm hạch.

Để phát hiện sớm ung thư vú, cần thực hiện qua các giai đoạn: Chị em tự khám, thầy thuốc khám, chụp nhũ ảnh, siêu âm và sinh thiết.