Quá nhiều trẻ mỏi mòn chờ mổ tim

Em N. V. T bị bệnh tim bẩm sinh, đã 10 tuổi nhưng chỉ nặng 10 kg, dù gia đình đưa đi khắp nơi nhưng đều bị từ chối phẫu thuật. Cuối năm 2014, bé T. ho ra máu ồ ạt, được đưa đi cấp cứu. Tại Bệnh viện (BV) Nhi Đồng 1 (TP HCM), sau nhiều lần hội chẩn, em được phẫu thuật và đến nay sức khỏe đã phục hồi.

Hàng ngàn trái tim thoi thóp

Không phải trường hợp nào mắc bệnh tim bẩm sinh cũng may mắn được giải quyết nhanh để kéo dài sự sống như bé T. Bé N.T.C.T (15 tuổi, ngụ tỉnh Phú Yên) được phát hiện mắc bệnh tim bẩm sinh từ lúc chào đời. Cả chục năm qua, gia đình đưa đi khắp nơi chữa trị, từ cơ sở y tế nhà nước đến tư nhân nhưng không có kết quả. “Hễ  trời trở gió là nó ngồi thở đứt quãng, thấy mà đứt cả ruột. Có bác sĩ cho rằng cháu sẽ không sống quá 5 tuổi. Vậy mà nhờ trời, cháu đã lớn tới từng này và chuẩn bị vào học đến lớp 9” - mẹ cháu C.T. nghẹn ngào kể về con gái đầu lòng của mình.

Một ca mổ tim tại BV Nhi Đồng 2 (TP HCM)

Theo TS-BS Hà Mạnh Tuấn, Giám đốc BV Nhi Đồng 2, ngoài khả năng thông tim can thiệp từ 6-8 ca/tuần thì số trẻ được mổ tim hở tại BV cũng chỉ từ 2-3 ca/tuần. Trong khi đó, Khoa Tim mạch BV Nhi Đồng 1 lúc nào cũng quá tải, thậm chí bệnh nhi nằm ngồi chật kín cả hành lang vì số người bệnh đông hơn số giường khoảng 3 lần. Thống kê cho thấy nếu năm 2003, tại đây chỉ có 777 bệnh nhi tim bẩm sinh điều trị nội trú, năm 2011 tăng lên 3.000 thì năm 2014 con số này gần 2.000. TS-BS Nguyễn Thanh Hùng, Giám đốc BV Nhi Đồng 1, cho biết sau 10 năm triển khai mổ tim, đến nay BV đã phẫu thuật hơn 3.100 ca, trong đó có 645 ca tim bẩm sinh nặng và phức tạp, 125 bệnh nhi sơ sinh.

Theo tìm hiểu của chúng tôi, con số này chỉ là “gam màu” sáng còn quá lẻ loi trong bức tranh những đứa trẻ khắc khoải chờ mổ tim ngày càng dài. Danh sách này có khoảng 1.300 bệnh nhi và để giải quyết, bệnh viện phải mất ít nhất 2 năm. Tất nhiên, trong thời gian này, số trẻ sinh ra mắc bệnh tim bẩm sinh lại tăng lên. Trong hàng ngàn trẻ sống chung với bệnh tật, có không ít em do không được mổ sớm nên bệnh chuyển nặng và phải sớm xa rời cuộc sống. “Dù các phòng mổ BV đã hoạt động hết công suất nhưng vẫn không giải quyết hết nhu cầu” - PGS-TS-BS Vũ Minh Phúc, Chủ tịch Hội Tim mạch nhi và Tim bẩm sinh TP HCM kiêm Trưởng Khoa Tim mạch BV Nhi Đồng 1, trăn trở.

Níu lại những trái tim thơ

Theo Hội Tim mạch nhi và Tim bẩm sinh TP HCM, mỗi năm Việt Nam có khoảng 10.000 trẻ chào đời mắc bệnh tim bẩm sinh. Trước năm 2000, nhiều trường hợp phải chờ 5-7 năm mới tới lượt mổ, thời gian đó có không ít trẻ đã tử vong. PGS-BS Nguyễn Minh Phúc cho rằng trước đây khi trẻ vào khoa tim mạch là “đi cửa trước về cửa sau”. Nhưng nay, tỉ lệ tử vong trong phẫu thuật tim bệnh nhi giảm từ 7,7% (năm 2004) xuống còn 1,1% (năm 2014).

Theo TS-BS Nguyễn Thanh Hùng, hiện nay BV đã giải quyết hầu hết những ca bệnh tim từ đơn giản đến phức tạp. Song những khó khăn về cơ sở vật chất, trang thiết bị… đang là rào cản lớn. Với 2 phòng mổ, 6 giường hồi sức, trung bình mỗi tuần BV phẫu thuật được 5-10 ca, trong đó có 2-3 ca cấp cứu nặng được chuyển từ tuyến dưới lên. Số trẻ được phẫu thuật là quá ít so với nhu cầu. “Có nhiều bé đã lên lịch, chuẩn bị mổ, thế nhưng thời điểm đó BV địa phương lại chuyển lên một ca nguy kịch, nếu không can thiệp sẽ tử vong. Thế là việc phẫu thuật cho ca trước đành hoãn lại, ưu tiên cho ca sau” - ông Hùng chia sẻ.

Trước thực trạng này, các chuyên gia cho rằng cần tăng cường chuyên môn cho các BV vệ tinh tuyến trước. Theo BS Hùng, BV Nhi Đồng 1 đang chuẩn bị thành lập mạng lưới quản lý và điều trị bệnh tim bẩm sinh khu vực phía Nam. Theo đó, bệnh nhi được chẩn đoán và quản lý tại cơ sở y tế địa phương còn BV Nhi Đồng 1 chịu trách nhiệm phẫu thuật. Sau khi được mổ và xuất viện, bệnh nhi sẽ được tiếp tục điều trị và theo dõi sức khỏe tại cơ sở y tế địa phương theo phác đồ của BV Nhi Đồng 1.