Sốt phát ban ở người lớn: Bệnh chưa phát đã lây!

Dịch sởi, do yếu tố thời tiết, thường là bệnh “đặc trưng” ở trẻ em các tỉnh miền Bắc. Tuy nhiên, năm 2009, tại Hà Nội, dịch đã bùng phát ở người lớn và lây lan vào TP. HCM. Thời điểm tháng 9 - 11/2009, TP. HCM ghi nhận hàng trăm ca mắc sởi ở cả người lớn và trẻ em.

 

PGS.TS.BS. Nguyễn Duy Phong, giảng viên bộ môn nhiễm, Bệnh viện (BV) Bệnh Nhiệt Đới TP. HCM cho biết: dịch sởi ở TP. HCM và một số tỉnh phía Nam xảy ra năm 2009, theo điều tra dịch tễ là do việc di chuyển của người dân và mang theo mầm bệnh nhưng không được phát hiện kịp thời khiến bệnh lây lan cho nhiều người khác. Hiện nay, dịch không lây lan rộng nhưng rải rác vẫn còn thấy ca mắc bệnh. Và nay, tại Bình Dương và TP. HCM, nhiều ca mắc sởi cũng đã được phát hiện và cảnh báo có thể lây lan nhanh trong môi trường làm việc văn phòng, tập thể đông người.

Tuy nhiên, theo BS. Phan Văn Nghiệm, Trưởng phòng Nghiệp vụ Y - Sở Y tế TP. HCM, về cơ bản thì sốt phát ban dạng sởi ở TP. HCM khó có thể bùng phát thành dịch và lây lan rộng do việc chủng ngừa sởi trong chương trình tiêm chủng mở rộng cho trẻ em tại địa phương đã được thực hiện rất lâu nên nhóm người trưởng thành trên dưới 20 tuổi cũng ít có nguy cơ mắc bệnh này. Ngoài yếu tố thời tiết thì đây cũng là điểm khác biệt làm cho bệnh sởi tại TP. HCM không bùng phát ở người lớn như các tỉnh miền Bắc.

Đối với người lớn, nếu đã từng tiêm ngừa 2 mũi sởi trước đó thì sẽ không có nguy cơ mắc bệnh này. Do đó, nguy cơ mắc bệnh sởi cao chỉ tập trung vào nhóm người lớn chưa từng chích vắcxin chủng ngừa.

Bệnh sởi là bệnh truyền nhiễm do siêu vi-rút gây ra, lây lan qua đường hô hấp với biểu hiện lâm sàng là: sốt, viêm họng, viêm kết mạc mắt, niêm mạc hô hấp và tiêu hóa, sau đó phát ban đặc hiệu ở ngoài da. Nếu không được chẩn đoán và điều trị kịp thời có thể dẫn đến các biến chứng như: viêm phổi, viêm não, nhiễm khuẩn huyết và tử vong. Theo các bác sĩ BV. Truyền nhiễm quốc gia, người lớn mắc bệnh sởi có thể là do chưa đánh giá được hiệu quả miễn dịch của mũi tiêm phòng vắcxin sởi từ khi còn bé. Nhiều bệnh nhân đã được tiêm phòng từ nhỏ giờ lại mắc bệnh sởi, có nghĩa là miễn dịch đã không kéo dài suốt đời như vẫn tưởng, mà đã giảm theo thời gian. Khi miễn dịch giảm thì nguy cơ mắc bệnh sẽ rất cao.Đó là lý do khiến số thanh niên, người lớn mắc bệnh gia tăng.

Người mắc bệnh lưu ý không nên nghe theo quan niệm sai lầm dân gian là phải kiêng gió, kiêng nước, kiêng ăn vì khi không vệ sinh cơ thể sạch sẽ rất khó hạ sốt. Kiêng ăn làm sức đề kháng kém và dễ bị nhiễm trùng. Khi chăm sóc bệnh là trẻ em, có thể tắm cho trẻ bằng nước ấm, lau mát thường xuyên và tăng cường dinh dưỡng bằng nhiều loại thức ăn mềm, chia nhỏ bữa ăn để trẻ ăn nhiều lần.

PGS. Phong cho biết, bệnh sởi do vi-rút lây lan rất mạnh, phát tán qua đường hô hấp vào không khí, những người không có miễn dịch hoặc miễn dịch kém thì khả năng lây nhiễm cao. Thông thường, bệnh không nguy hiểm nhưng hầu hết sẽ khiến người bệnh mệt mỏi, khó chịu, không làm việc được. Đặc biệt, bệnh “chưa phát đã lây”. Đó là khi người mắc bệnh bị sốt cao đột ngột, đau người, viêm đường hô hấp, ho, chảy nước mũi... thì có nghĩa là trước đó nguồn bệnh đã lây lan, phát tán cho người khác rồi. Với người mắc bệnh, sau 2 - 3 ngày xuất hiện các triệu chứng trên sẽ nổi ban ở mặt, gáy và lan ra khắp người rồi mất dần (các biến chứng của sởi thường xuất hiện sau khi hết phát ban).

Do bệnh có nguy cơ lây lan cao, vì thế khi sốt chưa rõ nguyên nhân cần cách ly ở phòng riêng, không đến chỗ đông người. Cần chú ý giữ vệ sinh răng miệng sạch sẽ, lau người bằng nước ấm. Khi có sốt cao, phải đến khám tại các cơ sở y tế để tìm nguyên nhân và cách điều trị đúng. Mùa thu đông chính là thời điểm dễ mắc và phát bệnh nên cần chú ý vệ sinh và phòng bệnh, PGS. Phong khuyến cáo.