"Sự đánh đổi nghiêm trọng” từ thứ từng được cho là thần dược trị COVID-19

Công trình được thực hiện như một phần của dự án ORCHESTRA nhằm làm sáng tỏ việc điều trị COVID-19 bằng kháng thể đơn dòng có những ưu điểm và mặt trái nào.

Theo Medical Xpress, kháng thể đơn dòng là một loại protein được tạo ra trong phòng thí nghiệm, được thiết kế để hoạt động giống như các kháng thể của con người trong hệ thống miễn dịch.

Virus SARS-CoV-2 (Ảnh minh họa từ Internet)

Trong bệnh COVID-19, chúng cung cấp một lựa chọn điều trị cho những bệnh nhân có hệ miễn dịch suy yếu không đáp ứng đầy đủ với vắc-xin, ví dụ như người có bệnh nền nhiều, đang điều trị ung thư… Ngoài ra một số người không kịp tiêm vắc-xin hoặc không muốn tiêm vắc-xin cũng có thể sử dụng nó.

Tuy nhiên tâm lý rằng có kháng thể đơn dòng thì không muốn tiêm vắc-xin cũng được vì đã có nó từng bị các chuyên gia y tế cảnh báo vì nhiều lý do: Giá thành đắt đỏ hơn rất nhiều, việc sản xuất phức tạp nên nguồn cung hạn chế…

Nhóm nghiên cứu từ dẫn đầu bởi Đại học Verona (Ý) và Đại học Antwerp (Bỉ) đã đưa ra một lý do đáng sợ hơn qua công trình mới: Việc điều trị COVID-19 bằng kháng thể đơn dòng có thể thúc đẩy SARS-CoV-2 đột biến.

Có tới 8% số bệnh nhân được theo dõi sau điều trị bằng kháng thể đơn dòng đã phát triển các đột biến SARS-CoV-2 trên protein gai với tốc độ vượt trội và độ đặc hiệu cao đối với các vị trí mà thuốc kháng thể đã nhắm mục tiêu. Ngoài ra, một số bệnh nhân có hệ miễn dịch suy yếu dùng loại này vẫn có tải lượng virus cao đáng kể trong thời gian dài, có cơ hội phát triển đột biến thoát miễn dịch gấp 3 lần.

Nhóm của Đại học Antwerp gọi đó là "sự đánh đổi nghiêm trọng". SARS-CoV-2 đã đột biến để đáp ứng với áp lực miễn dịch lớn được tạo ra khi điều trị bằng kháng thể đơn dòng. Những đột biến này nhằm giúp thế hệ sau phát triển khả năng kháng lại kháng thể đơn dòng, một kiểu giống như kháng thuốc khi lạm dụng kháng sinh.

Theo lời khuyên chung của các chuyên gia y tế khi kháng thể đơn dòng xuất hiện và được chú ý trong giai đoạn Delta vẫn còn phổ biến, loại thuốc đột phá này nên được chỉ định đúng người, ví dụ như những bệnh nhân suy giảm miễn dịch hay có các bệnh đặc biệt khiến việc tiêm vắc-xin trở nên không thể hoặc không đủ hiệu quả để chống lại COVID-19 nghiêm trọng.

Với người bình thường, tiêm vắc-xin ngừa COVID-19 vẫn là phương án hữu hiệu và đã có bằng chứng rõ ràng nhất trong việc ngăn ngừa bệnh nặng.