Tai nạn lao động do phỏng điện gia tăng

Theo số liệu của Viện Bỏng Quốc gia, năm 1999 có 54 bệnh nhân (BN) bị bỏng điện nhập viện, năm 2000: 52 BN, năm 2001: 76 BN và năm 2002 tăng lên 107 BN. Trong đó, trên 50% trường hợp phỏng là do tai nạn lao động.

66% nạn nhân là công nhân và nông dân

Qua nghiên cứu 107 BN phỏng do điện được điều trị tại Khoa Bỏng người lớn - Viện Bỏng Quốc gia năm 2002, có thể nói tai nạn phỏng điện là do vô ý chạm vào đường dây điện hở, xâm phạm hành lang an toàn lưới điện và sửa chữa các thiết bị điện, nhất là đồ gia dụng, chiếm trên 2/3 số BN phỏng điện. Nghiên cứu trên cũng cho thấy 94 BN phỏng điện là nam giới và đang ở lứa tuổi lao động (từ 18 đến 46); 66% BN phỏng điện là công nhân và nông dân. Điều này biểu hiện rõ ở nhóm BN bị phỏng điện cao thế do trong quá trình xây dựng nhà ở, công trình phúc lợi tập thể đã có những sơ xuất bất cẩn như kéo ống nước, vật dụng dẫn điện... gần đường điện cao thế gây phóng điện, chập điện. Ngoài ra, có những trường hợp gây phỏng điện do trèo cột điện, gỡ diều, móc trộm điện hoặc sửa chữa, lắp đặt điện thoại, cột ăng-ten...

Phỏng điện đa số là do tai nạn lao động với 54/107 BN chiếm 50,4%, tiếp đến là tai nạn sinh hoạt. “Điều này cho thấy khi kinh tế - xã hội càng phát triển thì tỉ lệ phỏng điện do tai nạn lao động càng tăng. Trong bối cảnh và điều kiện đó, những người lao động là công nhân và nông dân chưa nhận thức đầy đủ về an toàn trong sử dụng điện” - PGS-TS Lê Năm, Viện Bỏng Quốc gia đã nhấn mạnh như vậy.

Nhiều di chứng nặng nề từ phỏng điện

Phỏng do dòng điện, đặc biệt là điện cao thế thường gây hoại tử các phần sâu của cơ thể (gân, cơ, xương, mạch máu, thần kinh...) nơi dòng điện đi qua. Hoại tử sâu trong phỏng điện gây mất chức năng vĩnh viễn vùng bị hoại tử. Năm 2002, trong số những BN phỏng điện điều trị tại Viện Bỏng Quốc gia  có 31 người phỏng điện cao thế, trong số này 70% bị tổn thương ở tay, 80% tổn thương cả ở chân và tay. Điều trị BN phỏng điện cao thế nhằm hạn chế tối đa tổn thương hoại tử thứ phát, che phủ sớm các khuyết hổng do khối hoại tử tạo ra. Tuy nhiên, PGS-TS Lê Năm cho biết, hầu hết các chi bị hoại tử thường phải tháo bỏ, cắt cụt. Tại viện, có 38 BN (chiếm 28%) phải cắt cụt, tháo bỏ chi một cách thương tâm.

Hầu hết những người bị phỏng điện, đặc biệt là phỏng điện cao thế, đều phải phẫu thuật nhiều lần, trung bình 3,3 lần/BN, thời gian điều trị trên 20 ngày. Sau phỏng thường để lại những hậu quả nghiêm trọng, lâu dài thậm chí có tới 51% BN mất hoàn toàn khả năng lao động do không còn chức năng của chi thể hoặc phải cắt cụt các chi.

GS-TS Lê Thế Trung nhận định: “Tai nạn do điện đứng hàng đầu trong các tai nạn nghề nghiệp. Thực tế trên là cảnh báo cho công tác an toàn sử dụng và lắp đặt lưới điện ở nước ta”.

**

*

Bệnh viện Chợ Rẫy:

 400 ca phỏng điện được điều trị mỗi năm

Từ 5 - 7 năm gần đây, tình hình phỏng nói chung ở khu vực phía Nam cũng có chiều hướng gia tăng. Trong số nạn nhân phỏng nhập Bệnh viện (BV) Chợ Rẫy, tỉ lệ phỏng điện chiếm từ 10% - 15%, chủ yếu do tai nạn lao động và bất cẩn trong sinh hoạt.

Quá tải ở Khoa Phỏng

Bác sĩ chuyên khoa II Đồng Quang Duyên ở Khoa Phỏng - BV Chợ Rẫy kể về một ca mới nhập viện ngày 16-12: “Nạn nhân là một thợ hàn, trên 20 tuổi, quê ở Bình Dương. Trong lúc đang tham gia thi công một công trình, đầu của anh chạm vào dây điện cao thế, bị giật té từ độ cao 10 m, gây chấn thương lộ sọ”. Bác sĩ Duyên kể thêm một trường hợp khác mà nạn nhân là cả 3 cha con ở Đồng Tháp. Số là gia đình này vừa mua được chiếc tivi màu nhờ vào số tiền dành dụm được, 3 cha con hăm hở cùng nhau dựng trụ ăng-ten. Vì không giữ được thăng bằng khi lên cao, cây ăng-ten ngã đập vào một đường dây cao thế, cả 3 cha con đều trọng thương, được cấp tốc chuyển về BV Chợ Rẫy.

Lao động nghèo thường gặp nạn

Vào tận giường điều trị ở Khoa Phỏng mới thấy hết những mất mát, đau khổ của người bệnh và gia đình họ. Sẽ không quá lời khi phải nói rằng người bị phỏng điện nằm trong số ít những bệnh nhân chịu đau đớn, thiệt thòi nhất. Khoa Phỏng chỉ có 40 giường nhưng thường xuyên quá tải từ 5 đến 18 ca, bệnh nhân đành phải nằm trên xe băng ca ngoài hành lang. Phạm Quốc Vũ, 18 tuổi, làm nghề phụ hồ ở huyện đảo Phú Quốc, bị điện cao thế giật như sét đánh khi kéo những cây sắt lên tầng cao một công trình. Tình trạng khá nặng buộc các bác sĩ phải tháo khớp bàn tay trái. Riêng cổ tay phải tổn thương hết gân cơ, các bác sĩ đang tìm mọi cách để bảo tồn. Ngồi bên cạnh Phạm Quốc Vũ là người mẹ hốc hác, tảo tần. Bà hỏi như van lơn bác sĩ: “Tay phải của cháu có phải cắt không hả bác sĩ?”. Bác sĩ trực từ tốn trả lời: “Chúng tôi đang cố gắng giữ lại...”. Người mẹ đã bỏ công việc buôn bán ở bên cạnh con đến 18 ngày rồi, chi phí cũng đã hết 7 - 8 triệu đồng. Đây chỉ là một trong số hàng trăm ca cùng cảnh ngộ; nạn nhân là những người trẻ, rất trẻ và thường đóng vai trò trụ cột trong gia đình. Điều đáng nói là phỏng điện thường giáng xuống tầng lớp lao động nghèo. Trên chiếc bảng theo dõi viện phí treo trong văn phòng khoa phỏng có niêm yết tên, tuổi của 9 bệnh nhân và số tiền... nợ của họ. Họ nợ từ 1,1 triệu đồng đến 6,6 triệu đồng. Cứ vài ba tuần lại có một bảng niêm yết như thế xuất hiện.

Cần tự trang bị kiến thức cơ bản về điện

Bác sĩ Đồng Quang Duyên nhấn mạnh như vậy sau khi nhận xét: “Điện khí hóa của chúng ta đi rất nhanh, trong khi kiến thức cơ bản về điện của người dân, người lao động lại rất hạn chế”. Vâng, có thấy hết những di chứng nặng nề sau phỏng điện mới thấm thía nhận xét trên của bác sĩ Duyên. Ông cho biết di chứng nhẹ nhất sau phỏng điện là sẹo co rút ở tay; nặng dần lên là rối loạn thần kinh, liệt chân tay, tàn phế mà thường gặp nhất là cắt cụt hai tay. Quay lại với người lao động, ông khuyên: Phải tự trang bị cho mình hiểu biết tối thiểu về điện, nhất là điện cao thế. Không tự ý lắp đặt hay tháo dỡ hệ thống điện, các thiết bị điện ngoài khả năng hiểu biết của mình. Khi bị phỏng điện, cần nhanh chóng cắt nguồn điện, nếu thấy ngưng tim ngưng thở phải hô hấp nhân tạo tại chỗ và đưa ngay đến các cơ sở chuyên khoa cấp cứu. Hãy nhớ rằng phỏng điện rất phức tạp!

Cao Tuấn