Tâm - lực khoẻ: "Thần dược" chống mắt mờ người cao tuổi

Trong buổi trò chuyện với thầy thuốc ngày 10/10, nhân chủ đề năm 2008 là "Ngăn ngừa giảm thị lực ở người cao tuổi", TS. BS. Trần Thị Phương Thu - Giám đốc BV Mắt TP.HCM cùng ThS. BS. Võ Quang Hồng Điểm - Trưởng khoa Đáy mắt, BV Mắt TP.HCM đã đề cập đến hai bệnh thường gặp nhất, gây ra giảm thị lực ở người cao tuổi: bệnh đục thuỷ tinh thể và thoái hóa hoàng điểm tuổi già.

Đây là hai nguyên nhân thường gặp của tình trạng giảm thị lực ở người cao tuổi.

58,8% bệnh nhân đục thuỷ tinh thể cao tuổi mù loà

Nguyên nhân gây giảm thị lực hàng đầu ở người cao tuổi vẫn là đục thuỷ tinh thể mà dân gian hay gọi là cườm khô hay cườm đá. Tỷ lệ mù do đục thuỷ tinh thể ở độ tuổi trên 50 chiếm 58,8%. Tại TP.HCM, ước tính khoảng 44.600 người mù một mắt và 9.800 người mù cả hai mắt do đục thuỷ tinh thể.

Thủy tinh thể là một chiếc đĩa trong suốt nằm phía bên trong mắt. Nó tập trung các tia sáng đi vào võng mạc để tạo thành hình ảnh sắc nét rõ ràng, như thấu kính của máy ảnh tập trung hình ảnh vào phim. Thuỷ tinh thể có chức năng như một thấu kính hội tụ công suất 20D nằm sau mống mắt và tham gia vào quá trình điều tiết của mắt.

Đục thuỷ tinh thể là hiện tượng mờ đục của thuỷ tinh thể. Sự đục mờ này ngăn không cho ánh sáng lọt vào. Kết quả, võng mạc, vùng lót phía trong cầu mắt, không thu được hình ảnh và thị lực bệnh nhân suy giảm dẫn đến mù lòa.

Những biểu hiện sớm của bệnh là mắt nhìn thấy mờ, thị lực suy giảm, khó nhìn, lóe sáng, quáng gà, ra nắng mờ hơn trong nơi râm mát. Ngoài ra, triệu chứng bệnh còn bao gồm: nhìn màu không chính xác, màu bị nhạt hơn, nhìn một vật thành hai hoặc ba, thường xuyên phải thay đổi kính đeo mắt.

"Nhiều người cao tuổi cho rằng "tuổi già đi kèm với mắt mờ, chân mỏi", nên ít chịu đến bệnh viện để điều trị. Nhưng, bệnh đục thuỷ tinh thể được chẩn đoán khá dễ dàng, đơn giản và hoàn toàn có thể chữa khỏi bằng phẫu thuật. Bệnh nhân sẽ hồi phục thị lực như trước nếu không có bệnh mắt gì khác đi kèm. Phẫu thuật được thực hiện khi thị lực giảm, ảnh hưởng đến sinh hoạt hàng ngày", BS. Phương Thu nói

Kỹ thuật tiến bộ nhất là phẫu thuật phaco tức là phương pháp nhũ tướng hóa thuỷ tinh thể bằng máy sau đó hút ra và thay thế bằng một thuỷ tinh thể nhân tạo. Mắt trở nên sáng và bệnh nhân không cần đeo kính độ cao trên 10D như phương pháp mổ lấy thuỷ tinh thể thông thường trước đây. 90% bệnh nhân hồi phục tốt thị lực của mình với kỹ thuật tiên tiến như phaco.

Thoái hóa hoàng điểm: cụ bà dễ mắc

Theo ThS. BS. Võ Quang Hồng Điểm, nguyên nhân thứ hai gây giảm thị lực ở người cao tuổi là thoái hóa hoàng điểm tuổi già. Hoàng điểm là vùng võng mạc trung tâm, giúp mắt nhìn rõ mọi vật.

"Khi hoàng điểm bị thoái hóa, bệnh nhân sẽ không thể nhìn rõ được nữa, hay nói cách khác, thị lực bị giảm. Ngoài ra, bệnh nhân có thể có những triệu chứng khác như: nhìn hình biến dạng, thấy ám điểm (vùng nhìn bị khuyết một phần). Tỷ lệ mắc bệnh thay đổi theo từng nghiên cứu và vào khoảng 10,8 - 20% ở người trên 75 tuổi", BS. Hồng Điểm nói.

Yếu tố nguy cơ làm tăng tỷ lệ thoái hóa hoàng điểm tuổi già như: tuổi cao, hút thuốc lá, béo phì, cao huyết áp và bệnh lý tim mạch, dinh dưỡng kém, tiền sử gia đình. Nữ giới dễ mắc bệnh hơn nam giới.

Có hai dạng thoái hóa hoàng điểm tuổi già: dạng khô chiếm 80 - 90%, và dạng ướt từ 10 - 20%. Trong đó 10 - 20% dạng khô sẽ chuyển thành dạng ướt.

"Ở dạng khô, các tế bào cảm thụ ánh sáng vùng võng mạc bị thoái hóa, mất chức năng gây giảm thị lực. Đối với dạng ướt, nhiều mạch máu mới (gọi là tân mạch) bất thường xuất hiện từ dưới võng mạc gây phù và xuất huyết.

Tình trạng này sẽ làm tổn thương võng mạc và dẫn đến giảm thị lực nhanh chóng.

Hiện nay không có phương cách điều trị cho dạng khô. Còn thoái hóa hoàng điểm dạng ướt có thể điều trị bằng laser thông thường, hoặc bằng thuốc ức chế yếu tố tăng sinh tân mạch", BS. Hồng Điểm cho biết.

Phòng ngừa giảm thị lực ở người cao tuổi

Một số nghiên cứu đã chứng minh được bệnh giảm thị lực có thể được phòng ngừa nếu chúng ta thực hiện các biện pháp sau: dinh dưỡng toàn diện và đủ chất, tránh stress căng thẳng, không hút thuốc, không uống rượu, không phơi nắng quá nhiều, cần mang kính râm khi ra nắng, bổ sung các chất chống ôxy hoá (vitamin A, vitamin C, vitamin E, đồng, kẽm, omega 3...)

Các chuyên gia đều nhấn mạnh, đối với hầu hết các bệnh tật, điều trị ở giai đoạn sớm bao giờ cũng hiệu quả hơn giai đoạn trễ. "75% bệnh lý về mắt phát hiện sớm đều có thể chữa khỏi", BS. Phương Thu nhấn mạnh.

Vì vậy, người trên 40 tuổi cần đi khám mắt định kỳ mỗi năm 1 lần để được tầm soát các bệnh về mắt.