Thay đổi thói quen ăn uống để giảm cholesterol

Tại lễ phát động "Tháng hành động đẩy lùi tình trạng thừa cholesterol trong cơ thể" do Bộ Y tế tổ chức mới đây, Thứ trưởng Bộ Y tế Nguyễn Trường Sơn cho biết trung bình cứ 10 người trưởng thành thì có 3 người thừa cholesterol. Hơn 50% phụ nữ trong độ tuổi 50-69 tuổi đang trong tình trạng thừa cholesterol. "Thừa cholesterol gây ra các bệnh lý về tim mạch là một trong các nhóm bệnh không lây nhiễm. Tại Việt Nam, bệnh không lây nhiễm là nguyên nhân hàng đầu gây tử vong. Trong năm 2016, có 548.800 ca tử vong, trong đó tử vong do bệnh không lây nhiễm chiếm 77%. Đây là một gánh nặng rất lớn cho hệ thống y tế của quốc gia trong công tác phòng ngừa, phát hiện sớm, điều trị và khắc phục các biến chứng của bệnh lý này" - ông Sơn cảnh báo.

1/3 người trưởng thành thừa cholesterol

Thống kê cho thấy cứ 10 người chết có 7 người chết do bệnh không lây nhiễm tập trung ở các bệnh như: tim mạch đa phần do lượng người mắc cholesterol cao, 10 người có 3 người chỉ số cholesterol cao vượt ngưỡng, hơn 50% phụ nữ trong độ tuổi 50-69 có cholesterol cao, đái tháo đường, ung thư và bệnh phổi mạn tính. Ước tính, trung bình mỗi năm nước ta có khoảng 12,5 triệu người bị tăng huyết áp; 3,5 triệu người bị bệnh đái tháo đường; 2 triệu người mắc bệnh tim, phổi mạn tính và gần 126.000 ca mắc mới ung thư, rối loạn tâm thần. Ông Sơn cũng cho biết bệnh tim mạch cùng với các bệnh lý không lây nhiễm khác là nguyên nhân tử vong hàng đầu trên thế giới. Theo thống kê của Tổ chức Y tế thế giới, tỉ lệ này lên tới 71% trong tổng số các ca tử vong trên thế giới.

Tại Việt Nam, tỉ lệ mắc và tử vong do các bệnh không lây nhiễm đang gia tăng. (Ảnh chỉ có tính minh họa)

5 nguyên nhân chính

Theo các chuyên gia, tình trạng thừa cholesterol ở Việt Nam cao, chủ yếu xuất phát từ lối sống ít vận động, đặc biệt là thói quen ăn uống và chế độ dinh dưỡng chưa hợp lý và việc nhìn nhận tầm quan trọng của vấn đề này còn chưa đúng cách. Có 5 nhóm nguyên nhân chính gây ra tình trạng thừa cholesterol. Trong đó, nguyên nhân chủ yếu đến từ lối sống và chế độ ăn uống. Nhiều người Việt đang có thói quen ăn nhiều thực phẩm chứa nhiều cholesterol mà không hay biết. Thói quen uống nhiều rượu, bia và các thức uống có gaz cũng sẽ làm tăng cholesterol xấu. Duy trì lối sống không khoa học như thiếu tập thể dục và các hoạt động thể chất, không kiểm soát cân nặng, hút thuốc... cũng là nguyên nhân dẫn đến tình trạng thừa cholesterol.

Làm rõ hơn về những nguy cơ này, PGS-TS Lê Bạch Mai, nguyên Phó Viện trưởng Viện Dinh dưỡng quốc gia, cho hay nguyên nhân chính gây ra tình trạng thừa cholesterol bao gồm: bệnh lý nền, tiền sử gia đình bị bệnh tim, đột quỵ, tuổi tác cao. Trong đó nhấn mạnh nguyên nhân chủ yếu đến từ lối sống và chế độ ăn uống không khoa học. "Người Việt có thói quen thường xuyên sử dụng chất béo có hại, thực phẩm chứa nhiều cholesterol như mỡ heo, mỡ bò, phủ tạng động vật, thịt gia cầm béo (vịt, ngỗng nuôi công nghiệp) trong việc nấu nướng và ăn uống hằng ngày. Ngoài ra, việc lười vận động; uống nhiều rượu bia, thức uống có gaz, hút thuốc lá cũng làm tăng lượng cholesterol xấu" - PGS Mai nhấn mạnh.

Các chuyên gia dinh dưỡng và tim mạch cũng khuyến cáo ngay khi được chuẩn đoán tình trạng thừa cholesterol cần thay đổi chế độ ăn uống và lối sống vận động. Các khuyến nghị được đưa ra bao gồm: hạn chế ăn, uống các thực phẩm chứa nhiều cholesterol; bổ sung nhóm chất béo có lợi; tăng cường rau xanh, hoa quả, ngũ cốc nguyên hạt, ăn thịt nạc hoặc gia cầm không da. Ngoài ra, tham gia một số môn thể thao với cường độ vừa phải như đi bộ, bơi lội, đạp xe cũng giúp tăng mức cholesterol tốt cho cơ thể bằng cách kích thích cơ thể di chuyển cholesterol xấu đến gan để đào thải.