TP HCM đầu tư cho y tế cơ sở

Y tế cơ sở được xem là tuyến đầu trong phòng bệnh, chăm sóc sức khỏe cũng như sàng lọc, phát hiện sớm và kiểm soát bệnh tật. Tuy nhiên, TP HCM hiện có trên 10 triệu dân nhưng chỉ có khoảng 1.700 nhân viên y tế phường, xã nên khó làm hết nhiệm vụ chăm sóc sức khỏe người dân trên địa bàn. Trước thực trạng này, ngành y tế thành phố đã có những giải pháp nâng cao năng lực y tế cơ sở, trong đó có mô hình trạm y tế theo nguyên lý y học gia đình. Mô hình này nhằm mục tiêu chăm sóc toàn diện, liên tục, phối hợp và lấy bệnh nhân làm trung tâm, hướng tới dự phòng cho cộng đồng.

Trạm y tế: Cánh tay nối dài của bệnh viện

Trước đây, người dân xã đảo Thạnh An, huyện Cần Giờ mỗi lần có bệnh cần đi khám đều phải đi thuyền vào đất liền. Tuy nhiên, từ khi Trạm Y tế xã Thạnh An được xây dựng, nâng cấp đã đáp ứng nhu cầu chăm sóc sức khỏe của người dân. Tháng 11-2022, Trạm Y tế xã Thạnh An được tăng cường đội ngũ y - bác sĩ trẻ và triển khai máy chụp X-quang phổi tích hợp trí tuệ nhân tạo.

Bác sĩ đang khám bệnh tại Trạm Y tế phường 13, quận Bình Thạnh, TP HCM hội chẩn với bác sĩ bệnh viện tuyến trên qua hình thức Telemedicine (Ảnh do Sở Y tế TP HCM cung cấp)

Bác sĩ Luân Thanh Trường, Trưởng Trạm Y tế xã Thạnh An, cho biết sau 1 tháng triển khai hoạt động nâng cao năng lực cho trạm y tế xã đảo, tại đây đã khám chữa bệnh cho hơn 500 trường hợp, trong đó có 3 trường hợp cấp cứu tại chỗ, 6 trường hợp cấp cứu được chuyển viện kịp thời về Trung tâm Y tế Cần Giờ.

"Chỉ trong vòng 1 tháng, sau khi trạm được các bác sĩ trẻ của Bệnh viện Đa khoa khu vực Thủ Đức (TP Thủ Đức, TP HCM) tăng cường về Trạm Y tế xã Thạnh An, tỉ lệ người dân đến khám chữa bệnh tại trạm đã tăng hơn 20% so với những tháng trước. Chỉ trong một thời gian ngắn, hình ảnh các bác sĩ trẻ trở nên rất thân thuộc với người dân xã đảo. Đây là tín hiệu tích cực cho thấy sự tin tưởng của người dân đối với hoạt động chăm sóc sức khỏe của trạm y tế xã" - bác sĩ Trường vui vẻ nói.

Là một trong những trạm y tế đầu tiên trên địa bàn TP HCM triển khai hoạt động mô hình trạm y tế theo nguyên lý y học gia đình, Trạm Y tế phường 13, quận Bình Thạnh được nhiều người bệnh tin tưởng, an tâm đến khám bệnh.

Bà P.T.Đ (55 tuổi, ngụ quận Bình Thạnh) cho biết nhà cách Trạm Y tế phường 13 chỉ 1 km nên sau khi biết nơi này có bác sĩ tuyến trên kết hợp thăm khám nên bà đã chuyển BHYT về điều trị bệnh đái tháo đường.

"Trước đây, đến trạm, tôi chủ yếu thay băng hoặc đưa cháu đi tiêm chủng. Tuy nhiên, từ khi trạm có cơ sở vật chất khang trang, sạch sẽ, máy móc đầy đủ, tiện nghi, bác sĩ cũng ân cần, dặn dò kỹ lưỡng nên tôi đã chuyển BHYT về đây điều trị hơn 1 năm nay" - bà Đ. chia sẻ.

Hơn 2 năm gắn bó với Trạm Y tế phường 13, bác sĩ Lê Hoài Nam, Trung tâm Y tế quận Bình Thạnh, cho biết từ khi chuyển đổi theo mô hình trạm y tế y học gia đình, lượng bệnh nhân thăm khám rất đông. "Chỉ riêng bệnh nhân đái tháo đường mỗi ngày tiếp nhận từ 20-30 ca đến khám và điều trị. Tuy nhiên, từ sau khi dịch COVID-19 bùng phát, tại đây cũng gặp tình trạng thiếu thuốc như nhiều nơi khác. Đến nay, nhiều người bệnh phải chuyển về bệnh viện để tiếp tục điều trị dù rất muốn được thăm khám tại trạm. Vì có những trường hợp được hưởng 100% BHYT nhưng do thiếu thuốc, phải mua bên ngoài nên họ gặp khó khăn" - bác sĩ Nam nói.

Theo bác sĩ Nam, hiệu quả của mô hình trạm y tế hoạt động theo nguyên lý y học gia đình rất rõ. Người dân được tiếp cận các dịch vụ chăm sóc y tế thuận lợi, nhanh chóng, hiệu quả. Nếu gặp những ca bệnh khó, các bác sĩ tại trạm sẽ hội chẩn trực tiếp với bác sĩ Bệnh viện Nhân dân Gia Định để có phương án điều trị kịp thời.

"Người già, neo đơn, đi lại khó khăn mắc những bệnh mạn tính, không lây như đái tháo đường, cơ - xương - khớp… khi bệnh đã ổn định, chuyển về thăm khám, nhận thuốc tại trạm rất thuận tiện. Thay vì ngồi chờ đợi ở bệnh viện từ sáng đến trưa mới khám xong thì ở trạm chỉ cần 20-30 phút là bệnh nhân có thể khám và lấy thuốc về nhà" - bác sĩ Nam khẳng định.

Hướng về y tế cơ sở

Sở Y tế TP HCM cho biết qua khảo sát bệnh nhân tại Bệnh viện quận 7 và Bệnh viện quận Bình Thạnh, kết quả có gần 80% người dân sẵn sàng về trạm y tế gần nhà để tái khám thay vì phải đến bệnh viện như hiện nay. Điều kiện là tuyến y tế cơ sở có bác sĩ và đủ các loại thuốc đang điều trị.

Theo Sở Y tế, có 3 nội dung nhiều người dân mong đợi ở trạm y tế: bổ sung bác sĩ (chiếm 42,6%), bổ sung danh mục thuốc (hơn 40%) và bổ sung xét nghiệm (hơn 33%).

TS-BS Nguyễn Văn Vĩnh Châu, Phó Giám đốc Sở Y tế TP HCM, cho biết đề án nâng cao năng lực y tế cơ sở là nhiệm vụ quan trọng của ngành y tế thành phố trong giai đoạn hiện nay và thời gian sắp tới. Trong 10 hoạt động nâng cao năng lực y tế cơ sở có đầu tư các trạm y tế chuyển đổi hoạt động theo nguyên lý y học gia đình, nâng cao năng lực khám chữa bệnh của trạm y tế (thông qua tư vấn hội chẩn chuyên môn, tập huấn, đào tạo liên tục, giao ban định kỳ, tổ chức hội thi trưởng trạm y tế giỏi...) và bảo đảm thuốc thiết yếu cho trạm y tế trong điều trị các bệnh mạn tính...

Theo bác sĩ Châu, tính đến hết năm 2022, đã có 48/310 trạm y tế được triển khai hoạt động theo nguyên lý y học gia đình. Năm 2023, 146 trạm y tế trên địa bàn thành phố sẽ được nâng cấp, sửa chữa với kinh phí 296 tỉ đồng để đủ điều kiện hoạt động theo nguyên lý y học gia đình. Đây cũng là năm thứ 2 triển khai thí điểm chương trình đào tạo thực hành lâm sàng tại bệnh viện cho các bác sĩ mới tốt nghiệp gắn liền với thực hành tại trạm y tế. Chương trình này sẽ có gần 500 bác sĩ đến thực hành tại các trạm y tế.

Cách đây không lâu, Tổ chức Y tế thế giới tại Việt Nam đã hỗ trợ ngành y tế thành phố triển khai chương trình gói can thiệp thiết yếu về bệnh không lây nhiễm trong chăm sóc sức khỏe ban đầu nhằm tăng cường quản lý điều trị bệnh không lây nhiễm cho tuyến y tế cơ sở trên địa bàn. Dù vậy, hiện thuốc chưa tới trạm y tế. Do đó, ngành y tế thành phố triển khai đấu thầu thuốc tập trung cấp địa phương với danh mục thuốc mở rộng hướng về y tế cơ sở (thay vì để trung tâm y tế quận, huyện thực hiện như thời gian qua) nhằm bảo đảm cung ứng đủ thuốc cho trạm y tế thực hiện khám chữa bệnh ban đầu và chăm sóc bệnh không lây nhiễm tại cộng đồng.

"Để bảo đảm nâng cao năng lực quản lý điều trị các bệnh không lây nhiễm của tuyến y tế cơ sở cần tập trung giải quyết một số vấn đề cơ bản như: bảo đảm cung ứng thuốc thiết yếu, cải thiện cơ sở vật chất, trang thiết bị khám chữa bệnh; bồi dưỡng nhân sự thực hiện công tác khám chữa bệnh cũng như phải bảo đảm về thu nhập để cải thiện đời sống cho nhân viên y tế tuyến cơ sở" - bác sĩ Châu nhận định.