Trẻ ăn gì để thông minh?

Từ bao lâu nay, người ta vẫn cho rằng sự thành đạt trong học tập chỉ dựa vào trí khôn hay trí nhớ. Những khám phá gần đây về sự phát triển của trẻ đã phát hiện ra một triển vọng mới về chỉ số khôn hay thông minh (Intelligence Quotient - IQ). Có 8 lãnh vực của trí khôn thể hiện qua 8 loại năng khiếu, mỗi lãnh vực có quy luật riêng chi phối các tiến bộ về tri thức, sáng tạo và xúc cảm. Đó là năng khiếu về âm nhạc; vận động cơ thể; lôgíc - toán học; ngôn ngữ; hình tượng không gian (vẽ, nặn hình); quan hệ giữa người với người; thông hiểu nội tâm và năng khiếu khoa học tự nhiên.

Tiến trình phát triển của trẻ em khởi đầu với việc hình thành não và hệ thần kinh ngay từ trong bụng mẹ. Sau khi ra đời, tiến trình phát triển thể chất và tâm thần cần được đáp ứng bằng cách tổ chức nếp sống hài hòa giữa ngủ, ăn uống và hoạt động thể chất.

Về mặt dinh dưỡng

Muốn có dinh dưỡng tối ưu cho trí thông minh, khẩu phần 1 ngày nên ăn theo tháp dinh dưỡng, người lớn ăn 3 bữa, còn trẻ em cần ăn làm 4 – 6 bữa. Mỗi bữa, để được cân đối dinh dưỡng, nên có đủ 4 nhóm thức ăn: Nhóm giàu bột – đường; nhóm giàu chất béo; nhóm giàu đạm và nhóm rau, trái cây giàu muối khoáng, sinh tố và chất xơ.

Muốn bảo đảm không thiếu nguyên liệu “bổ óc”, những chất đáng lưu ý là:

1. Taurine là acid amin (AA). Trong bữa ăn nếu ăn đủ thịt, cá, hải sản, trứng v.v... là không thể nào thiếu taurine. Taurine rất cần trong giai đoạn não và hệ thần kinh bộc phát và từ khi còn là phôi cho đến hết tuổi lên 3. Súc vật thiếu taurine có thể bị mù. Ở người, mắt bắt đầu có tổn thương nhưng bổ sung taurine thì trở lại bình thường. Kể như có đủ taurine thì mới mong “sáng mắt, sáng dạ” được.

2. Các acid béo “không no” DPA, DHA và dòng omega - 3 (có trong dầu cá), omega - 6 (có trong dầu cải, dầu hướng dương, dầu đậu nành, dầu bắp)... “tốt cho não bộ”.

3. Các chất phụ sinh và tiền sinh là các vi khuẩn Lactobacillus và Bifidobacteria; chất xơ hòa tan như Fructose Oligo Saccharides (FOS), các thực phẩm lên men như yaourt, dưa chua, tương, chao v.v... và nhiều loại rau, trái cây là những yếu tố hỗ trợ hiệu quả cho hệ tiêu hóa, nhất là ở ruột kết; giúp hấp thu tốt hơn các dưỡng chất, kể cả taurine.

Thời điểm cần chú ý

Muốn có nếp sống và chế độ ăn “tốt cho trí thông minh”, cần đặc biệt lưu ý 2 thời kỳ quyết định trong quá trình phát triển của trẻ là 2-3 năm đầu và 2-3 năm trước tuổi dậy thì. Đồng thời, phải chú ý tới giấc ngủ, chế độ ăn uống và hoạt động thể chất.

Ngoài những thức ăn nên ăn, cũng cần nhắc đến những thức ăn nên tránh trong các trường hợp trẻ “hiếu động thái quá” và tỏ ra có “rối loạn thiếu chú ý” ảnh hưởng đến việc học. Đối với những trẻ này, ngoài một số ít chất có tự nhiên trong thức ăn, chỉ cần tránh thức ăn có phẩm màu, mùi thơm nhân tạo và phụ gia thực phẩm là những em này “ngoan hẳn lên”, học khá hơn. Trẻ hay có thói thích ăn ngọt (nhiều đường), cha mẹ thường chiều cho ăn sô-cô-la, nước ngọt có ga + caffein, tốt nhất là nên tránh và thay thế bằng nước ép trái cây, nước dừa.