Tự kỷ hay rối loạn tâm thần?

Tôi đã tìm hiểu về căn bệnh này cả trong thực tế lẫn trong sách báo thì thấy tên gọi của bệnh này không phải là tự kỷ (egocentrisme) mà tên gọi đích thực của nó là rối loạn tâm thần (autisme).

Aautisme, hiện có người dịch là tự kỷ (ngay trong từ điển Pháp - Việt xuất bản năm 1988, người ta cũng dịch autisme là tự kỷ mà không giải thích) tương tự với thuật ngữ duy kỷ. Cả hai thuật ngữ này đều chỉ hiện tượng lấy mình làm trung tâm, vì theo chữ Hán thì kỷ là bản thân đối lập với tha là cái khác mình (vật khác, người khác). Tự kỷ là xuất phát từ bản thân cũng như duy kỷ là theo bản thân.

Thực ra theo Tự điển Larousse- 2001 thì autisme là rối loạn tâm thần, đó là một bệnh lý nhưng chưa rõ nguồn gốc là thần kinh hay tâm lý, hiện nay đang được tranh luận. Biểu hiện dễ nhận ra của bệnh này là sự mất quan hệ với thế giới bên ngoài, điển hình là tâm thần phân lập ở người lớn và thường xảy ra ở trẻ em.

Ở trẻ em, rối loạn tâm thần thường xuất hiện ở những năm đầu đời mà đặc điểm là sự thờ ơ đối với xung quanh và không có nhu cầu xác lập một chỗ đứng trong không gian, vụng về trong động tác bắc chước hành vi, rối loạn về ngôn ngữ và bất lực trong giao tiếp, đứa trẻ không nói hoặc chỉ thể hiện bằng những tiếng rất khó hiểu, trẻ bắt chước tiếng nói mà không có ý nghĩa gì... là những biểu hiện nổi bật (Tự điển Larousse-2001- trang 99).

Với những biểu hiện như thế thì autisme không thể gọi là tự kỷ mà chỉ có thể gọi là rối loạn tâm thần. Rối loạn tâm thần là một bệnh lý, còn tự kỷ là một đặc điểm tâm lý thường có ở hầu hết trẻ dưới 3 tuổi.

Trẻ em mắc bệnh rối loạn tâm thần, đó là một bệnh lý nan giải khiến các bậc cha mẹ hết sức lo lắng, vì nó ảnh hưởng nặng nề đến sự phát triển của trẻ về mọi phương diện, đặc biệt là trí tuệ, nên cần phải phát hiện kịp thời và chạy chữa lúc trẻ còn bé một cách công phu. Hiện nay trên thế giới cũng như ở các thành phố lớn nước ta (như Hà Nội, TP. Hồ Chí Minh) đã có các trung tâm chữa bệnh rối loạn tâm thần (autisme) cho trẻ em có hiệu quả tốt. Nhưng rất tiếc là người ta đã gọi nhầm đó là bệnh tự kỷ!

Về bản chất, hiện tượng tự kỷ không phải là bệnh lý mà là một đặc điểm tâm lý của hầu hết trẻ khoảng 3 tuổi (có thể sớm hơn hay muộn hơn một chút) khi ý thức bản ngã (tức là “cái tôi”) xuất hiện, trẻ có nhu cầu tự khẳng định, thể hiện tính độc lập của mình, muốn tự làm lấy mọi việc (như tự xúc cơm, tự rửa mặt, tự mặc quần áo, tự đi giày, tự đi chơi...), câu nói cửa miệng của trẻ lúc này là “con tự”!. Đó là một bước khôn lớn đáng kể trong quá trình phát triển. Nhưng đồng thời với nó, trẻ lại có những biểu hiện trái tính trái nết, đó là khuynh hướng tập trung vào mình và lấy mình làm trung tâm để xử lý mọi việc (như làm ngược lại ý của người lớn, chỉ thích làm theo ý muốn chủ quan của mình- bướng bỉnh, giành mọi thứ về mình, giải thích mọi việc theo ý mình, thậm chí còn ăn vạ khi không được thỏa mãn một nhu cầu nào đó...) và câu nói biểu hiện thái độ của trẻ đối với người xung quanh là “không khiến!”.

Tuy tự kỷ không phải là bệnh lý nhưng cũng cần giúp trẻ khắc phục, nếu không sẽ trở thành thói quen xấu ảnh hưởng đến nhân cách sau này. Để tránh hiện tượng tự kỷ, một mặt cần phải cho trẻ năng hoạt động, cọ xát với thực tiễn giúp trẻ nhận ra sự khác nhau giữa ý muốn chủ quan của mình với sự vật khách quan, mặt khác cần cho trẻ giao tiếp rộng rãi với mọi người để trẻ nhận ra chuẩn mực và quy tắc cần tuân thủ trong cuộc sống xã hội, chứ không thể muốn làm gì thì làm.

Chúng ta hết sức hoan nghênh việc chữa bệnh rối loạn tâm thần, một căn bệnh nan giải của trẻ em do các bác sĩ, các nhà tâm lý học đã tổ chức chăm chữa. Nhưng tôi xin đề nghị một điều là không nên gọi đó là bệnh tự kỷ mà nên gọi tên đích xác của nó là bệnh rối loạn tâm thần. Hãy gọi tên sự vật đúng với bản chất của nó, như vậy sẽ tìm ra những biện pháp chính xác trong điều trị và quan trọng hơn là không nhầm lẫn giữa trẻ mang bệnh lý rối loạn tâm thần (autisme) với những trẻ bình thường đang ở độ tuổi mà đặc điểm tâm lý dễ nhận thây là tự kỷ (egocentrisme).