Ung thư phổi - bệnh lý ác tính thường gặp nhất

 Tại Trung tâm Ung bướu TPHCM, có khoảng 1.000 trường hợp UTP nhập viện hằng năm và trên 80% trong số đó nhập viện trễ (giai đoạn 3, 4), gần 70% trường hợp sống không quá 6 tháng kể từ khi phát hiện. Bệnh viện (BV) Bình Dân từ 1995 đến 1999 cũng có 87% nhập viện ở giai đoạn 3, 4 và tỉ lệ sống sau 5 năm của các trường hợp này không quá 10%.  UTP là một trong những bệnh lý ác tính thường gặp nhất và là loại ung thư gây tử vong hàng đầu, do đa số các trường hợp người bệnh nhập viện trễ.

Nguyên nhân hàng đầu: thuốc lá

Hút thuốc lá là nguyên nhân gây ra 80% đến 90% các trường hợp UTP.

Ngoài ra các nguyên nhân khác:  tiếp xúc thường xuyên với chất amiant (trong ngành công nghiệp sản xuất tấm lợp, tấm cách âm...), bột talc (công nghiệp chế biến cao su), arsenic, vinyl, nickel (công nghiệp xi mạ, sản xuất sơn); các trường hợp nhiễm trùng phổi tái đi tái lại, tạo ra các sẹo trong phổi cũng làm gia tăng nguy cơ xuất hiện UTP.

UTP ở giai đoạn sớm có triệu chứng mơ hồ. Khi khối u lớn xâm lấn vào các dây thần kinh lân cận hoặc thành ngực, người bệnh bị đau ngực, cảm giác đau âm ỉ hoặc đau nhói, uống thuốc giảm đau cũng không đỡ. Một khi trên phim X - quang hoặc trên phim CT phát hiện một bất thường nghi ngờ UTP, người bệnh nhất thiết phải được làm sinh thiết hay lấy mẫu bệnhhọc để nghiên cứu mô- bệnh học. 

40% – 80% khỏi bệnh nếu được phát hiện sớm

Phát hiện UTP ở giai đoạn sớm có ý nghĩa vô cùng quan trọng, vì hy vọng khỏi bệnh càng cao. Ở giai đoạn 1 và 2, tỉ lệ khỏi bệnh có thể đạt từ 40% đến 80%. Ở giai đoạn 3, chỉ còn khoảng 10% đến 30%. Giai đoạn 4: 2%. Điều trị UTP vẫn bao gồm 3 phương pháp như các loại ung thư khác: phẫu thuật, hóa trị và xạ trị. Trong đó phẫu thuật vẫn được xem là quan trọng nhất vì ít tốn kém và hiệu quả cao.

Đối với những người hút thuốc trên 40 tuổi, mỗi năm nên chụp phim phổi và làm xét nghiệm tìm tế bào ác tính trong đàm một lần, có thể giúp phát hiện được UTP sớm. Tuy nhiên độ nhạy của phương pháp này rất thấp, vẫn có nhiều trường hợp UTP nhưng không thấy được trên phim X -quang phổi hoặc không có tế bào ác tính trong đàm. Trong vài năm gần đây, tại Mỹ và Nhật đã có nhiều nghiên cứu dùng máy chụp cắt lớp vi tính (máy CT) để phát hiện sớm UTP, kết quả bước đầu cho thấy: chụp CT phát hiện UTP nhạy hơn chụp X- quang phổi gấp 4 đến 5 lần và tỏ ra chính xác hơn.

Một vấn đề có tính phổ biến là các trường hợp UTP ở giai đoạn sớm nhưng lại bị chẩn đoán nhầm là lao, viêm phổi hay các bệnh khác, rồi điều trị nhầm lẫn đến khi bệnh diễn tiến nặng hoặc vào giai đoạn trễ mới đến các bệnh viện chuyên khoa.