Là phóng viên phụ trách lĩnh vực y tế, đã không biết bao nhiêu lần chúng tôi vào phòng mổ để lấy thông tin về những ca phẫu thuật hiếm gặp, phức tạp, kéo dài. Vậy mà lần nào bước vào, đứng chưa nóng chân, chúng tôi đã thấy choáng váng, mệt mỏi. Các bác sĩ giải thích đó là dấu hiệu chúng tôi bị ngộ độc với thuốc gây mê.
Thản nhiên bên máu, mủ
Bác sĩ Nguyễn Thanh Thái, Trưởng Khoa Tạo hình - Hàm mặt Bệnh viện (BV) Việt Nam - Cuba, cho biết ngay cả với bác sĩ mới vào nghề cũng dễ choáng váng, say ngây ngất khi hít phải thuốc gây mê. Còn các bác sĩ kỳ cựu, tuy quen nhưng nếu đứng mổ 5-7 giờ, khi ra khỏi phòng mổ đều bị đau đầu khủng khiếp.
Mùi của phòng mổ không chỉ có thuốc sát khuẩn mà còn vô vàn mùi độc hại khó chịu khác. Có lần, vào phòng mổ của BV K trung ương, chúng tôi như nghẹt thở khi ngửi thấy mùi thịt cháy khét lẹt, tanh nồng. Bác sĩ mổ bằng dao điện, vừa mổ vừa đốt mạch máu để hạn chế chảy máu, do đó dao mổ đi đến đâu, thịt cháy đến đó. Nhìn lớp mỡ trắng hếu trên bụng bệnh nhân đang cháy xèo xèo, bốc mùi gắt, một y tá chạy ra ngoài nôn thốc nôn tháo. Vậy mà bác sĩ tỉnh queo, tiếp tục miệt mài mổ.
Có ca mổ vỡ ruột già, mùi vị hổ lốn những chất thải cùng với máu mủ bốc lên ngột ngạt, dù đã qua 2-3 lớp khẩu trang song chúng tôi vẫn không khỏi ghê sợ. Trong khi đó, các bác sĩ vẫn chăm chú dùng bông gạc, máy hút khẩn trương làm vệ sinh cho bệnh nhân vì chỉ chậm một chút, ổ bụng sẽ bị nhiễm trùng, nguy hiểm khôn lường. Điều dưỡng viên Nguyễn Xuân Vinh, Khoa Phẫu thuật Tim mạch - Lồng ngực BV Việt - Đức, cũng luôn “ấn tượng” với mùi khủng khiếp của các ca áp-xe ruột thừa đã bị hoại tử. Hồi mới vào làm việc, anh không nín được cơn ói khi bác sĩ vừa mổ ổ bụng ra. Sau đó suốt mấy ngày, anh bỏ cả ăn uống vì cứ nhớ tới là nuốt không trôi. Nhưng riết rồi thì quen.
Vào phòng mổ, ngoài những trang phục, phụ kiện cơ bản như áo phẫu thuật, khẩu trang..., bác sĩ còn phải đeo kính để hạn chế máu mủ của bệnh nhân bắn vào mắt. Thế nhưng, cũng có những trường hợp khối u lớn của bệnh nhân chịu áp lực cao nên khi vừa rạch qua lớp da mỏng thì những tia máu mủ phun ra, bắn thẳng vào mặt bác sĩ phẫu thuật. Mặc dù đã chuẩn bị tinh thần nhưng bác sĩ cũng không né kịp nên máu mủ xuyên qua lớp khẩu trang, thấm vào da thịt.
Theo bác sĩ Nguyễn Quốc Bảo, Trưởng Khoa Ngoại đầu cổ BV K trung ương, ngay cả ở những nơi được coi là vô trùng cho người bệnh (như phòng mổ), nguy cơ nhiễm bệnh đối với nhân viên y tế cũng rất cao. “Dao kéo làm rách bao tay hoặc kim đâm vào da là chuyện khá phổ biến. Dù đã có phương tiện bảo hộ và áp dụng nhiều biện pháp cách ly song khó có thể tránh được tuyệt đối những rủi ro” - bác sĩ Bảo nói.
Không dành cho những người yếu tim
Thật ra, với các bác sĩ phẫu thuật nói riêng và nhân viên y tế nói chung, chuyện mùi hay máu mủ trong phòng mổ không phải là áp lực quá ghê gớm. Điều khiến các bác sĩ căng tim, căng óc nhất là những giây phút chiến đấu với tử thần để giành mạng sống cho bệnh nhân.
Cậu bé 14 tuổi N.T.H., quê Bạc Liêu, trong lúc chơi cùng bạn đã bị một viên bi xe đạp bay thẳng vào họng, xuyên qua nhiều tổ chức mô, xương và nằm kẹt lại ở vùng sàn sọ sau, cách tủy sống một khoảng đúng bằng bề dày của một tờ bìa cứng. H. được chuyển đến nhiều BV từ tuyến tỉnh đến BV Nhi Đồng 1 (TP HCM) nhưng vẫn chưa có bác sĩ nào nghĩ ra phương án cứu bệnh nhân vì lấy hay không lấy viên bi ra cũng dẫn nạn nhân đến chỗ chết. Cuối cùng, H. được chuyển đến BV Nhân dân 115. Trước trường hợp của H., bác sĩ Vũ Hải Long, Trưởng Khoa Tai Mũi Họng BV Nhân dân 115, khẳng định: “Tôi có thể làm được”. Để nói được một cách quả quyết như thế, bác sĩ Long đã nghiên cứu nhiều tài liệu, kỹ thuật, vật dụng để ca phẫu thuật nội soi diễn ra an toàn và khả năng thành công cao nhất.
Suốt gần 2 giờ, những dụng cụ nội soi chậm chạp tiến vào cơ thể cậu bé theo đường mũi. Các bác sĩ ở Khoa Ngoại thần kinh phải đứng chờ sẵn vì ranh giới sinh tử được tính từng giây, từng phút. “Rất lâu sau khi bắt đầu mổ, tôi nhìn thấy viên bi. Trong người cảm thấy nhẹ hẳn đi. Vậy là đi được nửa chặng đường. Chặng đường đem viên bi ra còn dài hơn nhưng tôi không thấy mệt. Mổ xong, tôi mới biết mình đã đứng suốt 4 giờ và nhớ ra mình… chưa ăn sáng. Hôm đó, ca phẫu thuật phải bắt đầu vào sáng sớm, sớm hơn dự kiến khoảng 1 giờ nên tôi đến BV là vào làm luôn…” - bác sĩ Long nhớ lại và cho biết chỉ sau đó vài ngày, bé H. đã phục hồi và xuất viện, trên mặt không một dấu tích.
Kỳ tới: Những “bóng ma” sau phẫu thuật
Tinh thần đồng đội
Điều quan trọng giúp ca mổ thành công chính là sự phối hợp nhịp nhàng của ê-kíp mổ có khi lên đến hàng chục người. Tuy bịt kín mặt, trang phục giống nhau nhưng chỉ cần bằng ánh mắt, người phụ trách dụng cụ cũng hiểu được phẫu thuật viên chính cần lấy dụng cụ gì.
Khi phẫu thuật viên chính bước vào phòng mổ thì những công đoạn như sát trùng vùng mổ, gây mê đã được ê-kíp gây mê, điều dưỡng viên, bác sĩ phụ mổ hoàn tất. Lâu nay, trước một ca mổ, hầu hết mọi người chỉ để ý đến bác sĩ phẫu thuật nhưng qua nhiều lần được vào phòng mổ, chúng tôi nhận ra rằng phía sau mành vải che bệnh nhân là cả một ê-kíp gây mê hồi sức đang căng thẳng theo dõi sinh hiệu cơ thể đo trên máy, tiêm thuốc và truyền dịch cho bệnh nhân... Dù họ không trực tiếp cầm dao mổ nhưng góp những phần rất quan trọng trong việc giành giật sự sống cho bệnh nhân.
và quét mã QR
Bình luận (0)