Viêm màng não, áp-xe não vì nhiễm giun lươn!

Cách đây 3 tháng, chị N.T.L, 28 tuổi, ngụ tại TPHCM, đột nhiên bị tiêu chảy, đau bụng, ăn mất ngon và sụt cân. Đi chữa trị nhiều nơi, nhưng không nơi nào tìm được nguyên nhân gây bệnh. Mãi đến khi chị thấy nhức đầu, nôn ói, co giật phải đưa vào một trung tâm chẩn đoán, bằng cách chụp CT bác sĩ mới phát hiện trong não chị 2 “đốm” lạ. Sau khi thử máu, căn bệnh mới được xác định, đó là bệnh nhiễm giun lươn với biến chứng... giun chui lên não.

Số ca nhiễm giun lươn ngày càng tăng

Qua phân tích số bệnh nhân nhiễm ký sinh trùng đến khám và điều trị tại Bệnh viện (BV) Bệnh Nhiệt đới TPHCM, một nhóm bác sĩ của BV này và Đại học Y Dược nhận thấy nếu trong năm 2002 chỉ có 40 ca nhiễm giun lươn được phát hiện, thì trong năm 2003 có đến 80 ca, tăng gấp 2 lần. Giải thích điều này, ThS-BS Trần Phủ Mạnh Siêu cho rằng đó là do sự quan tâm ngày càng nhiều của bác sĩ lâm sàng đối với bệnh giun sán, nên cho bệnh nhân xét nghiệm kịp thời. Tuy nhiên, cũng phải thừa nhận rằng số người nhiễm giun lươn trong cộng đồng là rất cao. Một khảo sát ở huyện Củ Chi-TPHCM, nơi người dân còn thói quen đi chân đất khi lao động, cho thấy tỉ lệ nhiễm giun lươn lên đến 12%.

Theo bác sĩ Siêu, con người bị nhiễm giun lươn khi tiếp xúc với đất ô nhiễm phân có ấu trùng giun. Lúc này ấu trùng chui qua da, vào máu, đến phổi rồi di chuyển đến đường tiêu hóa sinh sôi, nảy nở và được bài tiết ra ngoài. Tuy nhiên, đôi khi ấu trùng phát triển trong lòng ruột, đi xuyên qua thành ruột, theo máu lên não gây viêm màng não, áp-xe não. Tại BV Bệnh Nhiệt đới, năm qua từng có một bệnh nhân bị nhiễm giun lươn nhập viện 3 lần đều với biến chứng... viêm màng não mũ. May mắn là cả 3 lần này bệnh nhân đều được cứu sống.

Phòng ngừa: Bảo vệ da khi tiếp xúc với đất

Phần lớn người nhiễm giun lươn không có triệu chứng. Nếu có biểu hiện thì chỉ có ở đường tiêu hóa và ngoài da, như tiêu chảy, đau bụng, nổi mề đay, đường ngoằn ngoèo ở ngang thắt lưng và quanh hậu môn do ấu trùng di chuyển. Ngoài biến chứng ở hệ thần kinh, giun lươn còn có thể gây ra viêm phổi, áp-xe phổi, nhiễm trùng huyết. Để xác định tình trạng nhiễm giun lươn, người ta có thể xét nghiệm tìm ấu trùng trong phân, dịch dạ dày, đàm. Tuy nhiên, phổ biến nhất hiện nay là làm huyết thanh miễn dịch học. Một số BV và phòng xét nghiệm lớn tại TPHCM như BV Bệnh Nhiệt đới, Trung tâm Y khoa Medic, đều có thể thực hiện được chẩn đoán này.

Để phòng ngừa nhiễm giun lươn, và các loại giun, sán nói chung (giun móc, giun đủa, giun kim...) các chuyên gia ký sinh trùng khuyên không cho trẻ nghịch đất, đi chân đất hoặc chơi các trò chơi tiếp xúc với đất. Tránh đi vệ sinh bừa bãi. Xây dựng nhà cầu hợp vệ sinh. Có thói quen mang găng, ủng khi làm việc tiếp xúc với đất. Xổ giun định kỳ (6 tháng/lần) bằng Albendazone, nhóm tác động được trên nhiều loại giun sán và sử dụng đơn giản.