Việt Nam phân lập thành công virus corona: Vỡ òa niềm vui

Trong cuộc chạy đua tìm các giải pháp để ứng phó với dịch bệnh viêm đường hô hấp cấp do chủng mới virus corona (nCoV), ngày 7-2, Viện Vệ sinh dịch tễ trung ương chính thức công bố đã bước đầu thành công khi nuôi cấy và phân lập thành công chủng virus mới này trong phòng thí nghiệm. Thành tựu y khoa nổi bật này giúp Việt Nam trở thành một trong số ít quốc gia thành công trong phân lập virus này.

Vỡ òa niềm vui

Chia sẻ về quá trình nuôi cấy, phân lập thành công chủng virus corona mới có nguồn gốc từ TP Vũ Hán (Trung Quốc), PGS-TS Lê Quỳnh Mai, Phó Viện trưởng Viện Vệ sinh dịch tễ trung ương, cho biết có 9 mẫu bệnh phẩm dương tính được lựa chọn. Trong số này, bằng kinh nghiệm nghề nghiệp và cảm quan, nhóm nghiên cứu đã lựa chọn 2 bệnh phẩm và nuôi cấy trên 2 mẫu tế bào được cung cấp bởi phòng thí nghiệm của Trường ĐH Nagasaki (Nhật Bản). Kết quả, sau 72 giờ nghiên cứu, phân lập, các nhà khoa học Việt Nam đã nhìn thấy hình hài con virus corona trong phòng thí nghiệm.

GS Đặng Đức Anh, Viện trưởng Viện Vệ sinh dịch tễ trung ương, thông tin về virus corona mới được phân lập

Theo PGS Lê Quỳnh Mai, thông thường khi virus thâm nhập vào tế bào, nó sẽ phá hủy tế bào nhưng theo thông tin từ một số quốc gia đã phân lập thì virus không có biểu hiện phá hủy nên rất khó để quan sát được nó có sống và nhân lên trong môi trường này hay không. May mắn trong 2 mẫu tế bào "nuôi" virus đã có một mẫu tế bào nhân lên "rất đẹp". "Lúc 9 giờ 40 phút, các nhà khoa học nhìn thấy thành quả là hình ảnh những con virus đã sống. Dưới kính hiển vi, con virus này có kích thước khoảng 100 nanomet với hình dạng như vương miện hoặc giống như vành nhật hoa đã được mô tả trong y văn, khi đó cả nhóm nghiên cứu bất ngờ, vỡ òa sung sướng vì không nghĩ kết quả có thể đến nhanh như vậy. Dĩ nhiên để có được kết quả hôm nay là quá trình tích lũy trong thời gian rất dài. Quy trình này đã thực hiện từ các vụ dịch lớn trước đó như SARS, cúm A/H1N1, H5N1..." - PGS Lê Quỳnh Mai chia sẻ.

GS-TS Đặng Đức Anh, Viện trưởng Viện Vệ sinh dịch tễ trung ương, khẳng định với thành công này, Việt Nam sẽ chủ động trong việc sản xuất bộ sinh phẩm xét nghiệm chẩn đoán ca bệnh dương tính nCoV, tạo điều kiện cho việc xét nghiệm nhanh các trường hợp nhiễm và nghi nhiễm nCoV. Đây cũng là tiền đề cho việc nghiên cứu độc lực virus, phát triển vắc-xin phòng chống loại virus này trong tương lai và giúp cho việc đưa ra các biện pháp dự phòng hiệu quả hơn. "Hiện nay Việt Nam đang có trên 1.000 người từ Trung Quốc trở về và gần 500 người có tiếp xúc gần với người nhiễm nCoV đang được cách ly, theo dõi, giám sát và chờ kết quả xét nghiệm. Do đó, việc rút ngắn thời gian xét nghiệm có ý nghĩa hết sức quan trọng, giúp sớm phân lập được bệnh nhân mắc nCoV (nếu có) hoặc giải phóng sớm các khu cách ly, tiết kiệm nhân lực, tiền bạc, làm tốt hơn công tác phòng dịch" - GS Đặng Đức Anh khẳng định.

Theo nhóm nghiên cứu của Viện Vệ sinh dịch tễ trung ương, khi đã phân lập được virus thì mẫu chứng dương (virus để đối chứng kết quả của bệnh phẩm dương tính) - thành phần không thể thiếu trong quy trình xét nghiệm - tới đây sẽ được chuẩn hóa là nCoV-2019.

Đồng loạt xét nghiệm

Hiện mỗi ngày, Viện Vệ sinh dịch trung ương thực hiện từ 50-70 mẫu xét nghiệm nghi ngờ nhiễm nCoV. Khi đã chủ động về mẫu đối chứng là nCov-2019 thì số xét nghiệm có thể thực hiện được nhiều hơn, nhanh hơn, thậm chí cả ngàn mẫu mỗi ngày và nhiều phòng xét nghiệm tuyến tỉnh cũng sẽ xét nghiệm được. Như vậy, chỉ với những nghi ngờ dương tính ở tuyến cơ sở phải khẳng định lại mới cần chuyển đến Viện vệ sinh dịch tễ trung ương hay viện Pasteur khu vực để xét nghiệm đánh giá cuối cùng.

Theo GS Đặng Đức Anh, dự kiến trong tuần tới, Viện Vệ sinh dịch tễ trung ương sẽ cung cấp các mẫu đối chứng này cho các đơn vị xét nghiệm có đủ năng lực. "Hiện Việt Nam đã thiết lập hệ thống các phòng xét nghiệm cho việc xét nghiệm và chúng ta hoàn toàn chủ động trong vấn đề xét nghiệm. Theo đánh giá có khoảng 21 phòng xét nghiệm trên toàn quốc có thể thực hiện xét nghiệm sàng lọc virus corona. Điều này cũng bảo đảm trong trường hợp xảy ra dịch lớn, mỗi ngày sẽ có hàng ngàn mẫu xét nghiệm được thực hiện đồng loạt ở các địa phương. Trước khi bàn giao mẫu đối chứng để các phòng xét nghiệm tuyến tỉnh thực hiện, chúng tôi sẽ tiến hành tập huấn về an toàn sinh học" - GS Đức Anh nhấn mạnh.

Nói về kế hoạch phát triển, sản xuất vắc-xin ngừa virus corona, GS Đức Anh cho biết Viện Vệ sinh dịch tễ trung ương sẽ phối hợp với các đơn vị có kinh nghiệm trong sản xuất vắc-xin. Tuy nhiên, để làm được điều này sẽ cần có thêm thời gian.

Đến thời điểm này, Thứ trưởng Bộ Y tế Nguyễn Thanh Long khẳng định Việt Nam vẫn bảo đảm cung ứng đủ sinh phẩm cho việc xét nghiệm. Trước khi có kết quả thí nghiệm phân lập thành công nCoV, các phòng thí nghiệm sử dụng 2 phương pháp xét nghiệm tìm virus corona, với thời gian xét nghiệm là 4-9,5 giờ tùy loại. Cả 2 phương pháp này đều phát hiện được virus corona nếu người bệnh đã nhiễm bệnh, kể cả khi trong giai đoạn ủ bệnh.