Xây dựng hệ thống y tế công, tư rõ ràng, phát triển hài hòa

Mặc dù đầu tư trang thiết bị ngang tầm, thậm chí vượt cả nhiều bệnh viện (BV) Nhà nước, nhưng khó khăn lớn nhất cho các BV tư nhân hiện nay là thiếu đội ngũ thầy thuốc có tay nghề cao để đảm nhiệm công việc chuyên môn. Điều này dẫn đến tình trạng khu vực này dùng nhiều cách để thu hút bác sĩ (BS) giỏi từ các BV Nhà nước sang.

Thiếu nhân lực, bài toán nan giải!

Bác sĩ Vũ Thị Nhung, Giám đốc BV Hùng Vương, nêu thực trạng là nhiều BS giỏi của đơn vị mình sau khi được đào tạo từ nước ngoài đã chuyển sang khu vực tư nhân vì đồng lương béo bở. Mặt khác, tuy không bỏ đi, nhưng một số người làm theo kiểu “chân trong, chân ngoài”, ảnh hưởng đến năng suất lao động. Thực trạng thiếu nhân sự được chính BS Nguyễn Hữu Tùng, Giám đốc BV Đa khoa tư nhân Hoàn Mỹ, thừa nhận. Theo ông, các BS trẻ tuy nhiệt tình, nhưng lại thiếu kinh nghiệm nên khó tuyển dụng, vì thế giải pháp trước mắt của các BV tư nhân vẫn là nhờ đến sự hỗ trợ của chuyên gia khu vực Nhà nước. Nếu thế thì có thể chấp nhận, đàng này theo BS Phan Văn Nghiệm, Phó Chánh Thanh tra Sở Y tế TPHCM, nhiều cơ sở tư nhân đi quá xa trong việc quảng cáo sai sự thật, bác sĩ trẻ mới ra trường làm việc vài năm, nhưng được cho là “tinh thông xuất chúng”! Có nơi sử dụng BS nước ngoài và gán cho những người này nhiều học hàm, học vị thật kêu như “tiến sĩ”, “giáo sư”, “viện sĩ viện hàn lâm”...

Khó quản lý bác sĩ về chuyên môn và đạo đức

Một tồn tại ở các BV tư nhân là thiếu sự phân cấp về chuyên môn, khiến BV Nhà nước gặp khó khăn trong quan hệ và hỗ trợ. BS Vũ Thị Nhung dẫn chứng, BV Hùng Vương đã tiếp nhận không ít ca tai biến sản khoa hoặc điều trị thất bại từ BV tư nhân chuyển đến. Theo bà, như vậy khu vực y tế Nhà nước chẳng khác nào chỉ là nơi gánh chịu hậu quả của khu vực tư nhân. Sau một thời gian chữa trị ở tư nhân không hết bệnh, khi đến cơ sở y tế Nhà nước, nhiều bệnh nhân đã cạn kiệt tiền bạc, vì thế cơ sở Nhà nước lại phải giảm hoặc miễn viện phí! Với chức năng chỉ đạo tuyến trước về chuyên môn, BS Nhung đặt vấn đề: Liệu BV Hùng Vương có được quyền chỉ đạo BV tư nhân hay không?

Trên cương vị Chủ tịch Hội Y Dược học TPHCM, TS Nguyễn Duy Cương nêu thực trạng: Mặc dù hội có 42 chi hội thành viên, nhưng tất cả đều là hội khoa học kỹ thuật (KHKT), sinh hoạt chủ yếu là báo cáo KHKT thường kỳ, không mang tính nghề nghiệp nên không thể quản lý BS hội viên về mặt chuyên môn và đạo đức. Không có hội nghề nghiệp, nên theo TS Nguyễn Duy Cương, làm sao tránh được trường hợp BS hành nghề tư nhân không đủ trình độ chuyên khoa mà vẫn được cấp phép hành nghề theo chuyên khoa, không được liên tục bồi dưỡng chuyên môn và quản lý về đạo đức, dễ dẫn đến sai sót về nghiệp vụ và vi phạm y đức. Tình trạng BS phòng mạch tư ghi đơn thuốc mà gần như không ai đọc được, bán thuốc giá cao, không cho bệnh nhân biết tên thuốc... vẫn còn phổ biến, gần như không có sự quan tâm của cơ quan quản lý.

Y tế công, y tế tư phải phát triển hài hòa

Theo TS-BS Nguyễn Thế Dũng, Giám đốc Sở Y tế TPHCM, để phát triển đúng định hướng XHCN, hệ thống y tế hiện nay cần tuân thủ nguyên tắc công lập chủ đạo, tư nhân gắn kết hài hòa. Khi tham quan Thái Lan, BS Dũng nhận thấy dù đi theo con đường tư bản chủ nghĩa, nhưng ở quốc gia này các BS giỏi vẫn làm việc trong khu vực nhà nước chứ không làm cho tư nhân và y tế nhà nước luôn giữ vai trò chủ đạo. Để làm được điều này, BS Dũng cho rằng Nhà nước cần đầu tư mạnh vào y tế công lập. Trong thực tế, tuy các BS làm ở BV Nhà nước có thu nhập thấp hơn làm tư, nhưng họ có điều kiện trau dồi tay nghề, nâng cao chuyên môn. Từng tham quan nhiều nước trên thế giới, giáo sư Ngô Gia Hy cho rằng không nên phân biệt công tư rạch ròi vì khu vực nào cũng có chung một đối tượng phục vụ là bệnh nhân. Nhưng ông đồng ý phải tăng cường đầu tư vào khu vực Nhà nước vì ngân sách Nhà nước hiện nay cho y tế còn “quá hẻo”. Tuy nhiên, y tế Nhà nước không thể trông chờ vào “ngoại lực” mà cần tự thân vươn lên. GS Trương Công Cán, người có hơn 20 năm kinh nghiệm giảng dạy quản lý y tế, nêu thực trạng đáng buồn là các cơ sở Nhà nước còn làm việc lề mề, thiếu năng động. Một dẫn chứng là các bảo vệ ở BV Nhà nước thường quan liêu, không chu đáo, hoàn toàn khác với hình ảnh của các bảo vệ ở BV tư nhân. Để chấn chỉnh hoạt động y tế tư nhân, theo TS Nguyễn Duy Cương, các cấp thẩm quyền cần soạn thảo và ban hành quy chế chi tiết về nghĩa vụ của người thầy thuốc hành nghề, để làm cơ sở quản lý người hành nghề trong phạm vi đạo đức người thầy thuốc cho phép. Dần dần tổ chức hội KHKT và hội nghề nghiệp thành hai tổ chức độc lập, làm hậu thuẫn vững chắc cho cơ quan quản lý. Nhìn chung, nếu được chấn chỉnh đúng mức, y tế tư nhân sẽ góp phần tích cực trong việc chăm sóc sức khỏe người dân, tạo nên một khả năng cạnh tranh lành mạnh đối với khu vực y tế Nhà nước để hai bên cùng phát triển tốt đẹp.