Xử trí khi bị ngộ độc thức ăn cấp tính

Biểu hiện thường gặp

- NĐTA hay còn gọi là trúng thực, thường diễn tiến có tính cấp tính, đột ngột, xảy ra cho nhiều người ngay sau khi cùng ăn một thức ăn gây độc. Rối loạn tiêu hóa hoặc tình trạng nhiễm trùng nhiễm độc là hai dấu hiệu thường gặp của NĐTA cấp tính. Rối loạn tiêu hóa thường bao giờ cũng có nhưng tùy mức độ ngộ độc nặng hay nhẹ mà cơ thể người ngộ độc biểu hiện các tình trạng sau:

- Đau bụng: Thường đau toàn bộ ổ bụng, đau dữ dội, bệnh nhân lăn lộn kêu la. Đau bụng có thể xảy ra ngay trong lúc ăn nếu trúng độc tố nặng, còn thường thì xảy ra vài giờ sau khi ăn, có lúc đến ngày sau mới bị.

- Ói mửa kèm với đau bụng: Bệnh nhân nôn ói dữ dội, nôn thốc nôn tháo. Một số trường hợp bị tụt huyết áp do nôn quá nhiều. Sau khi nôn bệnh nhân cảm thấy dễ chịu hơn.

- Tiêu phân lỏng: Lúc đầu đi tiêu có phân, sau toàn nước, đau quặn bụng trước khi đi tiêu.

- Đối với tình trạng nhiễm trùng, nhiễm độc cơ thể người bệnh thường sốt; người mệt lả, chóng mặt, khô miệng, mờ mắt, da tái nhợt, vã mồ hôi, tay chân lạnh; có thể choáng, trụy tim mạch, thậm chí tử vong nếu không xử trí kịp thời. Trong trường hợp ngộ độc các vi khuẩn kỵ khí bệnh nhân có thể nói khó, nuốt khó, yếu liệt các cơ, đặc biệt là cơ hô hấp, và bệnh nhân có thể tử vong do suy hô hấp cấp.

Hai bệnh dễ nhầm lẫn với ngộ độc

Những triệu chứng nêu trên là tiêu biểu cho NĐTA cấp tính. Tuy nhiên ở một số bệnh lý khác như viêm tụy cấp hoặc sỏi đường mật cũng có những biểu hiện tương tự, cần biết để phân biệt. Cụ thể viêm tụy cấp cũng thường xảy ra sau bữa ăn giỗ, tiệc, thức ăn có nhiều mỡ v.v... bệnh nhân cũng đau bụng dữ dội nhưng thường đau ở vùng trên rốn, nôn ói rất nhiều nhưng càng ói càng đau (khác với NĐTA khi  ói được thì bệnh nhân cảm thấy dễ chịu hơn).

Viêm tụy cấp ít khi gây tiêu chảy và thường chỉ bị đơn độc ở từng cá nhân, không xảy ra hàng loạt như trong NĐTA.

Biểu hiện của sỏi đường mật thì thường đau bụng xảy ra sau bữa ăn có nhiều chất béo, thường đau ở vùng bụng trên bên phải lan ra sau lưng, đau quặn từng cơn và có thể có vàng da mắt đi kèm.

Ba việc cần làm

- Cần đưa bệnh nhân đi nhập viện ngay nếu thấy có các dấu hiệu nguy hiểm như: Rối loạn tri giác, lơ mơ, hôn mê hoặc kích thích, vật vã; tụt huyết áp, không bắt mạch được, da tái nhợt; khó thở, người tím tái; không có nước tiểu.

- Tuyệt đối không được sử dụng các loại thuốc cầm ói, cầm tiêu chảy. Khi bị ngộ độc, ói và tiêu chảy là những phản ứng của cơ thể để thải trừ chất độc ra ngoài. Nếu uống thuốc để cầm lại thì vô tình chúng ta làm cho tình trạng ngộ độc nặng thêm lên, đồng thời các thuốc cầm ói, cầm tiêu chảy thông thường cũng là những chất độc gây hại cho cơ thể và dẫn đến tử vong.

- Uống nhiều nước để bù lại lượng nước mất do ói, tiêu chảy. Nếu không sẽ kiệt sức mà chết vì mất nước. Những nước được dùng trong trường hợp này là Oresol, nước đun sôi để nguội, nước dừa tươi, nước cháo.