Syria trước nguy cơ bùng phát xung đột

Phát biểu của ông Pedersen được đưa ra tại cuộc họp của Hội đồng Bảo an Liên Hiệp Quốc hôm 17-12 (giờ địa phương), sau khi nhóm Quân đội Quốc gia Syria (SNA) do Thổ Nhĩ Kỳ hậu thuẫn đụng độ với Lực lượng Dân chủ Syria (SDF) do người Kurd lãnh đạo ở miền Bắc Syria. 

SDF là đồng minh chính trong liên minh chống tổ chức Nhà nước Hồi giáo (IS) tự xưng mà Mỹ dẫn đầu nhưng lại bị Thổ Nhĩ Kỳ xem là có liên hệ với Đảng Công nhân người Kurd (PKK), tổ chức là "khủng bố" trong quan điểm Ankara.

Không chỉ vậy, theo tờ Wall Street Journal, Thổ Nhĩ Kỳ đang dồn quân gần biên giới với Syria và nhiều khả năng sẽ đánh lớn để tiêu diệt người Kurd. 

Phát ngôn viên Bộ Ngoại giao Mỹ Matthew Miller cho biết thỏa thuận ngừng bắn ở miền Bắc Syria đã được kéo dài đến hết tuần này. Thỏa thuận ngừng bắn này được Mỹ làm trung gian vào tuần trước, sau khi SNA chiếm TP Manbij ở miền Bắc Syria từ tay SDF.

"Chúng tôi tiếp tục liên hệ với SDF và Thổ Nhĩ Kỳ để vạch ra con đường phía trước" - ông Miller nói hôm 17-12. Sau đó cùng ngày, chỉ huy SDF Mazloum Abdi viết trên mạng xã hội X rằng nhóm sẵn sàng thành lập một "khu phi quân sự" ở TP Kobane miền Bắc, với sự tham gia của lực lượng an ninh do Mỹ giám sát. 

Theo ông Abdi, đề xuất này nhằm giải quyết những lo ngại an ninh của Thổ Nhĩ Kỳ và bảo đảm ổn định lâu dài trong khu vực. Hiện cả Ankara, SNA và Mỹ chưa phản hồi đề xuất này.

Ngoài Thổ Nhĩ Kỳ, Israel cũng là nhân tố khiến tình hình Syria thêm khó lường. Đặc phái viên Pedersen lưu ý Israel đã thực hiện hơn 350 cuộc không kích tại Syria kể từ khi ông Assad bị lật đổ. 

"Israel phải ngừng ngay mọi hoạt động định cư tại cao nguyên Golan. Các cuộc tấn công nhằm vào chủ quyền và tính toàn vẹn lãnh thổ của Syria cũng phải dừng lại" - ông Pedersen nói.

Trong khi đó, các thành viên của Hội đồng Bảo an ra tuyên bố kêu gọi thực hiện "tiến trình chính trị bao trùm do người Syria dẫn dắt và sở hữu". Ông Pederson cũng kêu gọi chấm dứt các lệnh trừng phạt do phương Tây áp đặt lên Syria để mở đường cho nước này tái thiết. 

Các quốc gia phương Tây vẫn chưa đổi cách nhìn nhận đối với Hayat Tahrir al-Sham (HTS), lực lượng đứng đầu cuộc lật đổ ông Assad. Tổ chức từng có liên kết với al-Qaeda này vẫn bị nhiều nước liệt vào danh sách khủng bố.