Tín dụng chưa hướng mạnh đến sản xuất

Vẫn còn dư địa

Ủy ban Giám sát Tài chính quốc gia nhìn nhận vẫn còn dư địa để tiếp tục giảm lãi suất trong năm 2013. Tăng trưởng GDP của quý I/2013 đạt mức cao hơn cùng kỳ năm 2012, tạo nền tảng ban đầu thuận lợi cho thực hiện mục tiêu tăng trưởng kinh tế cả năm 2013 cao hơn năm ngoái và dự kiến tăng trưởng GDP cả năm có thể đạt khoảng 5,3%. Với dữ liệu lịch sử thống kê số liệu 10 năm trở lại đây, bình quân lạm phát quý I bằng khoảng 40% cả năm, cộng với diễn biến lực cầu của nền kinh tế đang rất yếu, tăng trưởng tín dụng 3 tháng đầu năm ở mức rất thấp, chưa có điều chỉnh về chính sách giá, ủy ban này dự báo lạm phát cả năm nhiều khả năng sẽ thấp hơn 7%. Điều này tạo dư địa cho việc giảm lãi suất huy động xuống 7%/năm, giảm lãi suất cho vay xuống 10%/năm.

Tại cuộc họp gần đây với UBND TP Hà Nội, NHNN cũng cho biết vẫn tiếp tục áp trần lãi suất để mặt bằng lãi suất có thể hạ nhanh hơn. Với khả năng kiềm chế lạm phát năm nay ở mức dưới 7%, điều kiện để NHNN tiếp tục hạ lãi suất huy động không còn nhiều. Tuy nhiên, NHNN sẽ cố gắng điều hành để lãi suất cho vay sản xuất kinh doanh giảm xuống mức 9%-10%/năm, các khoản vay cũ phấn đấu đưa xuống dưới 13%/năm. Về chính sách điều hành tỉ giá, NHNN vẫn giữ quan điểm tỉ giá ổn định nhưng không cố định.

Doanh nghiệp đang thoái nợ

Khác với những đợt giảm lãi suất năm 2012, thị trường đã không còn hồ hởi đón nhận tin vui giảm lãi suất. Trong cuộc họp giao ban của Bộ Kế hoạch - Đầu tư (KH-ĐT) diễn ra cuối tuần trước, Thứ trưởng Bộ KH-ĐT Đăng Huy Đông cho biết có một thực tế là các chuyên gia đều cho rằng hệ thống ngân hàng năm 2012 hoàn thành nhiệm vụ, bảo đảm an toàn của hệ thống. Nhưng hệ thống ngân hàng lại chưa đáp ứng được chức năng cung cấp vốn cho nền kinh tế và cho sản xuất. Các địa phương cũng rất bức xúc về khả năng tiếp cận vốn của doanh nghiệp. Đại diện Sở KH-ĐT tỉnh Bắc Giang cho biết số liệu của NHNN cho thấy tín dụng đã bắt đầu tăng trưởng 0,03% so với cuối năm 2012 nhưng các doanh nghiệp của địa phương này vẫn kêu khó vay vốn và mong muốn ngân hàng phải chia sẻ khó khăn với doanh nghiệp. Tăng trưởng tín dụng của Bắc Giang trong quý I vẫn âm, nhiều doanh nghiệp phải vay lãi suất 12%, thậm chí 13%-14%.

Lãi suất mới chỉ giảm ở đầu vào. Biên độ giữa lãi suất huy động và cho vay hiện nay ở mức 3% - 3,5%, doanh nghiệp kỳ vọng lãi suất giảm xuống dưới 12% nhưng NHNN khẳng định lãi suất không thể giảm nhanh được. Độ vênh giữa kỳ vọng và khả năng thực tế vẫn còn rất rộng cho thấy tín dụng chưa thể hướng mạnh đến sản xuất kinh doanh.

Nhận định của các tổ chức quốc tế cũng cho thấy việc giảm lãi suất chỉ mang hiệu ứng tâm lý. Ngân hàng HSBC cho rằng động thái giảm lãi suất vừa qua của NHNN Việt Nam là rất tích cực nhưng nó mang ý nghĩa tâm lý nhiều hơn. Bởi lẽ cả nền kinh tế, đặc biệt là các doanh nghiệp tư nhân đang trong quá trình thoái nợ, quá trình này có thể kéo dài vài năm khiến nhu cầu vay vốn phục vụ tiêu dùng và đầu tư đều giảm sút.