Tái diễn thiếu thuốc, vật tư y tế

Được chẩn đoán u tế bào gối trái hồi đầu tháng 7 nhưng bà D.T.H (51 tuổi) được bác sĩ Bệnh viện Việt Đức (Hà Nội) hẹn sang tháng 8 mới có thể phẫu thuật vì hết vật tư. Với đặc thù công việc là giáo viên nên bà mong muốn được mổ sớm sau đó tập phục hồi chức năng để có thể trở lại đứng lớp vào năm học mới.

Thiếu thuốc, vật tư kéo dài

Sau khi được bác sĩ thông báo chờ mổ sang tháng 8 hoặc lâu hơn, bà H. đã đến một số bệnh viện khác để khám và đăng ký phẫu thuật. Thế nhưng, nhiều lần bà đều nhận được lịch hẹn với thời gian chờ từ 1-2 tháng do quá tải.

Tại khu vực phía Nam, cuối tháng 6 vừa qua, nhiều bệnh nhân đang nằm điều trị tại bệnh viện công lập của tỉnh Bình Dương phản ánh dù có BHYT nhưng vẫn phải tự ra ngoài mua vật tư y tế hoặc thuốc theo chỉ định của bác sĩ. Lãnh đạo Sở Y tế Bình Dương cũng thừa nhận thời gian qua đã xảy ra trường hợp thiếu thuốc, vật tư y tế ở nhiều cơ sở y tế công lập. Nguyên nhân do hằng năm các cơ sở y tế phải tổ chức đấu thầu vật tư, sinh phẩm y tế, thời gian tổ chức và lựa chọn nhà thầu thường mất khoảng 4-6 tháng. Tuy nhiên, các thông tư, nghị định thường xuyên thay đổi và cơ chế đấu thầu mua sắm vật tư, sinh phẩm y tế cần thời gian để thực hiện từng bước theo quy định gồm nhiều thủ tục, dẫn đến chậm.

Ngay sau khi báo chí phản ánh về vấn đề này, Phó Thủ tướng Chính phủ Lê Minh Khái đã giao Bộ Y tế kiểm tra, nắm tình hình và có các giải pháp tháo gỡ kịp thời vướng mắc, khó khăn trong mua sắm, đấu thầu thuốc, vật tư y tế tại cơ sở y tế công lập các địa phương.

Riêng TP HCM, câu chuyện thiếu thuốc, vật tư y tế thường xuyên kéo dài, đặc biệt tại các bệnh viện lớn, chuyên khoa. Để tháo gỡ những khó khăn trong đấu thầu, mua sắm vật tư y tế, Chính phủ, Bộ Y tế đã ban hành nhiều nghị định, thông tư. Tuy vậy, hiện nay tại các bệnh viện công lập vẫn diễn ra tình trạng bệnh nhân phải đi mua thuốc, thậm chí là vật tư y tế để điều trị bệnh.

Lãnh đạo một số bệnh viện ở Hà Nội cho biết đang nỗ lực đấu thầu, mua sắm. Ông Dương Đức Hùng, Giám đốc Bệnh viện Việt Đức, cho biết bình thường số lượng vật tư và thuốc mua sắm của bệnh viện luôn ở mức 130% kế hoạch, tức là đã tính cả những tình huống bất thường, nhưng thời gian qua số lượng bệnh nhân chuyển từ tuyến dưới, cơ sở khác đến rất đông, ít nhiều ảnh hưởng đến dự trù vật tư y tế. Tuy nhiên, ông Hùng cũng khẳng định hoạt động mổ cấp cứu vẫn bảo đảm đủ thuốc và vật tư.

Chuyển trách nhiệm về các địa phương

Theo Bộ Y tế, tình trạng thiếu thuốc, thiết bị y tế chỉ xảy ra cục bộ do một số nguyên nhân khách quan và đề nghị UBND cấp tỉnh chỉ đạo chủ đầu tư giải quyết vấn đề khi lựa chọn nhà thầu trong mua sắm thuốc, vật tư, thiết bị theo đúng thẩm quyền, không đẩy trách nhiệm cho cơ quan cấp trên.

Mới đây, Thứ trưởng Bộ Y tế Lê Đức Luận đã ký văn bản gửi UBND các tỉnh, thành về bảo đảm thuốc, vật tư y tế, thiết bị y tế phục vụ công tác khám, chữa bệnh. Bộ Y tế đề nghị UBND tỉnh, thành chỉ đạo người đứng đầu các cơ sở y tế thuộc phạm vi quản lý thực hiện đầy đủ trách nhiệm của người có thẩm quyền, trách nhiệm của chủ đầu tư, bên mời thầu (như lãnh đạo sở y tế, lãnh đạo bệnh viện) trong lựa chọn nhà thầu, bảo đảm đủ thuốc, hóa chất, vật tư xét nghiệm, thiết bị y tế và các dịch vụ liên quan khác phục vụ khám, chữa bệnh; đẩy mạnh và quản lý chặt chẽ việc tổ chức mua sắm, đấu thầu, bảo đảm công khai, minh bạch, hiệu quả, tránh lãng phí. Đồng thời, chịu trách nhiệm nếu để xảy ra tình trạng thiếu thuốc, hóa chất, vật tư xét nghiệm, thiết bị y tế và các dịch vụ liên quan tại các cơ sở y tế thuộc quyền quản lý. Bộ Y tế cũng đề nghị UBND tỉnh, thành chỉ đạo sở y tế, đơn vị mua sắm tập trung cấp địa phương tổng hợp nhu cầu mua sắm thuốc, vật tư y tế, thiết bị y tế thuộc danh mục mua sắm tập trung cấp địa phương của các cơ sở y tế trực thuộc các bộ, ngành, doanh nghiệp đóng trên địa bàn khi các cơ sở y tế này có nhu cầu theo đúng quy định.

Theo Bộ Y tế, hiện việc xây dựng kế hoạch và tổ chức lựa chọn nhà thầu thuốc, vật tư được xây dựng theo 3 cấp: cấp quốc gia (Trung tâm Mua sắm tập trung thuốc quốc gia), cấp địa phương (sở y tế) và cấp cơ sở (đơn vị, bệnh viện). Do đó, lãnh đạo Bộ Y tế đề nghị UBND các tỉnh, thành chỉ đạo chủ đầu tư giải quyết các vấn đề trong quá trình lựa chọn nhà thầu theo đúng thẩm quyền, không đẩy trách nhiệm cho các bộ, ngành, cơ quan cấp trên giải quyết các vấn đề phát sinh trong quá trình lựa chọn nhà thầu thuộc trách nhiệm của chủ đầu tư.

Thiếu thuốc và vật tư y tế thời gian qua đã ảnh hưởng không nhỏ đến chất lượng khám chữa bệnh khi người bệnh phải ra ngoài mua thuốc, vật tư hoặc chi tiền túi mua thuốc, vật tư nằm trong danh mục BHYT nhưng bệnh viện không còn. Trong nhiều văn bản liên quan vấn đề đấu thầu, mua sắm thuốc, vật tư, thiết bị y tế gần đây, lãnh đạo Bộ Y tế nhìn nhận hiện quy định của pháp luật về đấu thầu "đã được ban hành kịp thời, đầy đủ, thống nhất và đồng bộ". Lãnh đạo Bộ Y tế cho rằng tình trạng thiếu thuốc, thiết bị y tế chỉ xảy ra cục bộ, một phần lý do là các cơ sở y tế, địa phương chưa sát sao trong việc chỉ đạo bảo đảm cung ứng thuốc như thiếu chủ động trong dự trù, xác định nhu cầu, lập kế hoạch, thực hiện công tác đấu thầu, mua sắm...