Tháo gỡ ngay các điểm nghẽn pháp lý

Các vướng mắc pháp lý về trình tự, thủ tục các dự án đầu tư có sử dụng đất và các vấn đề pháp lý về thuế đã được nhận diện tại diễn đàn "Kinh doanh và pháp luật" năm 2024.

Ngày 9-10, Hội đồng Phối hợp, phổ biến giáo dục pháp luật trung ương tổ chức diễn đàn "Kinh doanh và pháp luật" năm 2024 nhằm chung tay giải quyết các vấn đề pháp lý, góp phần tạo dựng môi trường đầu tư kinh doanh thuận lợi cho doanh nghiệp (DN).

Thủ tục hành chính rườm rà

Theo Bộ trưởng Bộ Tư pháp Nguyễn Hải Ninh, diễn đàn là nơi "lắng nghe tiếng nói" của DN, các cơ quan liên quan để nhận diện các vướng mắc về pháp lý liên quan đến hoạt động sản xuất - kinh doanh. "Hội đồng Phối hợp phổ biến giáo dục pháp luật trung ương, các bộ ngành, địa phương sẵn sàng đồng hành, cùng cộng đồng DN "tháo gỡ đến cùng" các khó khăn, vấn đề pháp lý đang gặp phải, góp phần tạo dựng môi trường đầu tư, sản xuất - kinh doanh thông thoáng, thuận lợi một cách thực chất" - Bộ trưởng nhấn mạnh.

Tại phiên thảo luận thứ nhất của diễn đàn, các đại biểu đã nêu một số vấn đề pháp lý về dự án đầu tư có sử dụng đất và đề xuất giải pháp tháo gỡ. Ông Phan Đức Hiếu, Ủy viên Thường trực Ủy ban Kinh tế của Quốc hội, cho rằng nếu môi trường thể chế còn rào cản, vướng mắc thì không chỉ tác động bất lợi đến sản xuất - kinh doanh mà còn ảnh hưởng tới việc thực hiện các mục tiêu phát triển xã hội, chương trình chính sách của Chính phủ.

Từ thực tiễn triển khai dự án đầu tư có sử dụng đất, ông Nguyễn Quốc Hiệp, Chủ tịch Hiệp hội Các nhà thầu xây dựng Việt Nam (VACC), cho biết vướng mắc phổ biến nhất hiện nay nằm ở khâu thủ tục hành chính và giải phóng mặt bằng. Bên cạnh đó, pháp luật liên quan đến lĩnh vực bất động sản rất phức tạp, khi có tới khoảng 15 luật liên quan nhưng tính đồng bộ chưa cao. "Thực tế cho thấy có dự án cần đến 38-40 con dấu, từ khâu chấp thuận chủ trương đầu tư cho đến quy hoạch, định giá... Có những thủ tục điều chỉnh quy hoạch liên quan rất nhiều cấp, sở ngành, tốn nhiều thời gian..." - ông Hiệp nêu.

Cùng chia sẻ với những vấn đề trên, bà Phạm Thị Ngọc Thủy, Giám đốc Văn phòng Ban Nghiên cứu Phát triển kinh tế tư nhân, nhìn nhận nếu không tháo gỡ thì sự "rườm rà" về thủ tục hành chính tiếp tục là rào cản, DN sẽ phải theo đuổi các quy trình, thủ tục, giấy phép phức tạp. "Vướng mắc về thủ tục hành chính luôn nằm trong top 3 vướng mắc DN gặp phải. Vì vậy cần tập trung cao độ để giải quyết "bài toán" liên quan đến cải cách thủ tục hành chính và câu chuyện minh bạch thông tin tiến độ của các dự án đầu tư" - bà Thủy kiến nghị. Chủ tịch VACC Nguyễn Quốc Hiệp cũng kiến nghị bộ, ngành xem xét việc phân cấp cho chủ đầu tư trong một số khâu điều chỉnh quy hoạch để tăng tính chủ động và tiết kiệm thời gian...

Về phía Bộ Kế hoạch và Đầu tư, Thứ trưởng Nguyễn Thị Bích Ngọc cho biết cơ quan này đang chủ trì xây dựng dự án sửa đổi 4 luật, bao gồm: Luật Quy hoạch, Luật Đầu tư, Luật Đầu tư theo phương thức công tư (PPP), Luật Đấu thầu. Trong đó, Luật Đầu tư tiếp tục phân cấp thẩm quyền chủ trương đầu tư với một số dự án sẽ tạo điều kiện thuận lợi cho địa phương và tăng tính chủ động. Đối với các dự án PPP, thủ tục đấu thầu cũng tiếp tục được phân quyền.

Gỡ điểm "nóng" hoàn thuế

Tại diễn đàn, các vấn đề về chính sách thuế hiện hành cũng được thảo luận tại phiên thứ 2, với trọng tâm là các vướng mắc trong việc hoàn thuế giá trị gia tăng (GTGT).

Ông Nguyễn Văn Phụng, nguyên Vụ trưởng Vụ Quản lý thuế DN lớn (Tổng cục Thuế), cho biết các bộ, ngành, địa phương phải có chỉ đạo xuyên suốt trong cách nhìn nhận về giải quyết vi phạm thuế. Cụ thể vi phạm ở khâu nào sẽ giải quyết ở khâu đấy, không đổ dồn trách nhiệm cho một mình cơ quan thuế, công chức thuế. Cũng cần quy định rõ trách nhiệm của công chức thuế vào Luật Thuế GTGT và Luật Quản lý thuế, trong đó công chức thuế chỉ chịu trách nhiệm rà soát hồ sơ theo quy định của pháp luật.

Dưới góc nhìn pháp lý, bà Nguyễn Quỳnh Anh, Phó Chủ tịch Liên đoàn Luật sư Việt Nam, nhấn mạnh pháp luật thuế hiện hành không đưa ra giới hạn trách nhiệm của cán bộ thuế. Chính vì vậy, cán bộ thuế vô hình trung phải chịu trách nhiệm cao nhất khi ra quyết định xử lý một vấn đề thuế để bảo đảm rằng quyết định của mình là tuyệt đối an toàn, không gây thất thoát ngân sách.

Về phía cơ quan thuế, ông Mai Xuân Thành, Tổng Cục trưởng Tổng cục Thuế (Bộ Tài chính), cho biết trong quá trình xây dựng Luật Thuế GTGT (sửa đổi) dự kiến trình Quốc hội tại kỳ họp thứ 8 tới, Tổng cục Thuế đã báo cáo Bộ Tài chính đề xuất bổ sung vào luật quy định công chức thuế chịu trách nhiệm hoàn thuế theo đúng chức trách, nhiệm vụ, tuân thủ các quy định của pháp luật về thuế GTGT, pháp luật về quản lý thuế trong phạm vi hồ sơ, tài liệu của người nộp thuế cung cấp, văn bản thông tin của cơ quan nhà nước có thẩm quyền liên quan đến giải quyết hồ sơ hoàn thuế. Việc này nhằm bảo đảm chặt chẽ và phạm vi trách nhiệm của công chức thuế trong giải quyết hồ sơ hoàn thuế.