Thể thao Việt Nam "hụt hơi" ở đấu trường lớn

Thực tế này cũng đặt ra bài toán đau đầu cho ngành chức năng về việc tạo nền tảng lẫn sức bật mới để thể thao thành tích cao Việt Nam phát triển như kỳ vọng, theo đúng lộ trình vạch ra trong Chiến lược phát triển thể dục thể thao đến năm 2030, tầm nhìn 2045 đã đệ trình chờ Chính phủ phê duyệt.

Nền tảng mong manh

SEA Games 32 diễn ra ở Campuchia là kỳ đại hội thứ nhì liên tiếp mà thể thao Việt Nam (TTVN) gặt hái thành công ngoài mong đợi khi giành tổng cộng 136 HCV, bỏ xa các đối thủ lớn trong khu vực như Thái Lan, Malaysia, Indonesia... Tuy nhiên, chỉ 5 tháng sau, TTVN lại thi đấu sa sút tại Asian Games 19 khi chỉ về đích ở vị trí 21 trên bảng xếp hạng thể thao châu Á còn tính riêng khu vực Đông Nam Á, chỉ xếp thứ sáu sau Thái Lan, Indonesia, Malaysia, Philippines và Singapore.

Không riêng 2 sự kiện thể thao lớn trong năm 2023, TTVN cũng thể hiện sự mất cân đối, thiếu bền vững ở đấu trường Olympic trong những kỳ đại hội gần đây. Olympic 2012, Việt Nam có 18 VĐV giành vé đến London và giành 1 HCĐ. Tại Olympic 2016, 23 tuyển thủ Việt Nam vượt qua vòng loại để đến Brazil tranh tài, mang về 1 HCV và 1 HCB.

Đến Olympic Tokyo 2020, chỉ có 18 VĐV Việt Nam đến Nhật Bản bằng suất chính thức lẫn đặc cách và không giành huy chương nào. Trong khi đó, các quốc gia Đông Nam Á như Thái Lan, Singapore, Malaysia... lại mang về không ít HCV từ sân chơi thể thao lớn nhất hành tinh. Bài học từ Asian Games 19, vì thế, sẽ giúp TTVN xác định lại mục tiêu và chỉ tiêu, nhiệm vụ để có thể tập trung đầu tư giành huy chương tại Asian Games, Olympic.

Tấm chăn chật hẹp

Không khó để xác định nguyên nhân khiến TTVN "hụt hơi" ở đấu trường lớn. Trong suốt quá trình phát triển của TTVN, vấn đề lớn nhất chính là nguồn lực và chiến lược đầu tư. Mức đầu tư dành cho thể thao thành tích cao ở Việt Nam còn quá thấp so với nhiều quốc gia láng giềng trong khu vực như Thái Lan hay Singapore, hoàn toàn không thể so sánh với các cường quốc thể thao trong châu lục.

Bài toán kinh phí "thiếu trước, hụt sau" khiến TTVN loay hoay co kéo trong tấm chăn chật hẹp. Mục tiêu muốn vươn tầm châu lục và thế giới nhưng thực lực chỉ đủ đầu tư ở cấp độ khu vực, trong đó có việc chưa quản lý tốt nguồn lực đầu tư được phân bổ. Vì thế, phải giải quyết được vấn đề nguồn lực và chiến lược đầu tư cho thể thao nói chung và thể thao thành tích cao nói riêng.

Trong bối cảnh hiện nay, TTVN không chỉ trông chờ vào ngân sách của Nhà nước mà phải huy động các nguồn lực xã hội hóa, rất cần có cơ chế chính sách khuyến khích các doanh nghiệp tham gia mạnh hơn vào các hoạt động thể thao, đặc biệt là thể thao thành tích cao. Ngoài ra, phải quản lý tốt nguồn lực được phân bổ để khi nguồn lực đầu tư xứng tầm và được quản lý bài bản thì các giải pháp chuyên môn mới phát huy đầy đủ và khi đó kết quả mới tương xứng.

Trước thực trạng của TTVN, mới đây, Cục Thể dục Thể thao tổ chức hội nghị định hướng phát triển thể thao thành tích cao đến năm 2030. Hội nghị chỉ rõ bất cập, đưa ra giải pháp và những mục tiêu đáng chú ý tại sân chơi SEA Games, Asian Games và Olympic.

Theo đó, thể thao Việt Nam giữ vị trí top 3 toàn đoàn, top 2 ở các môn thi trong hệ thống Olympic ở đấu trường SEA Games. Với Asian Games 20 (Aichi Nagoya 2026), Việt Nam phấn đấu giành 5 - 6 HCV và giành 7 - 8 HCV tại Asian Games 21 (Doha 2030). Ở Olympic 2024, Việt Nam phấn đấu có từ 15 - 18 VĐV vượt qua vòng loại ở các môn xe đạp, bắn súng, bơi lội, điền kinh, cử tạ, taekwondo, boxing, đua thuyền, bắn cung, cầu lông... Còn tại Olympic 2028, phấn đấu có 20 VĐV vượt qua vòng loại.