Thi lớp 10 ở TP HCM: Đề thi tăng tỉ lệ vận dụng thực tế

Kỳ thi tuyển sinh lớp 10 năm 2025 là kỳ thi lớp 10 đầu tiên theo Chương trình Giáo dục phổ thông 2018. Trong đó có những thay đổi quan trọng về cấu trúc, ngữ liệu đề thi mà thí sinh cần đặc biệt lưu ý.

Không thể học "vẹt", học "tủ"

Theo Sở Giáo dục và Đào tạo (GD-ĐT) TP HCM, Chương trình Giáo dục phổ thông 2018 hướng đến đánh giá năng lực học sinh (HS), khả năng vận dụng kiến thức đã học vào giải quyết các tình huống cụ thể của cuộc sống. Do đó, trong kỳ thi tuyển sinh vào lớp 10 năm nay, tỉ lệ phân bổ mức độ kiến thức trong đề thi ở cả 3 môn thi cũng được điều chỉnh theo hướng giảm mức độ nhận biết, thông hiểu, tăng tỉ lệ vận dụng.

Thay đổi rõ rệt nhất ở đề thi lớp 10 môn ngữ văn năm nay là ngữ liệu đề thi sẽ không có trong sách giáo khoa. Thầy Võ Kim Bảo, Tổ trưởng Tổ Ngữ văn Trường THCS Nguyễn Du (quận 1, TP HCM), cho biết giữa cách ra đề thi cũ và mới có nhiều khác biệt. Chương trình mới chú trọng phát triển phẩm chất và năng lực người học. Chính vì vậy, HS cần rèn luyện nhiều, phát triển năng lực thật sự thay vì đối phó bằng cách học thuộc lòng. Đề thi chắc chắn sẽ không có bất kỳ nội dung nào có thể học thuộc lòng mà hoàn thành được bài. "Đây là nhận thức cơ bản mà thí sinh cần nắm để có thể hoàn thành tốt được bài thi" - thầy Bảo nhấn mạnh.

Thầy Võ Kim Bảo cũng lưu ý đối với môn ngữ văn, HS nên ôn tập theo chuyên đề, không nên ôn tập theo thứ tự bài. Khi ôn tập theo chuyên đề, HS sẽ có cái nhìn toàn diện, kết nối kiến thức giữa các bài và kiến thức đã học ở các lớp 6, 7, 8.

Đề thi sẽ ra 2 ngữ liệu (trước đây chỉ 1 ngữ liệu). Ngữ liệu 1 là văn bản văn học, ngữ liệu 2 là văn bản nghị luận hoặc văn bản thuyết minh. Đề thi có 2 ngữ liệu nên độ "phủ" của đề là khá cao, HS cũng không thể học "tủ", học "vẹt".

Phần nghị luận văn học chỉ còn 2 điểm với yêu cầu là viết 1 đoạn văn (trước đây là 4 điểm, yêu cầu viết bài văn hoàn chỉnh). HS cũng cần trang bị kỹ năng làm bài cẩn thận, đề không yêu cầu phân tích toàn bộ tác phẩm mà chỉ yêu cầu nghị luận về một khía cạnh nhất định. Phần nhiều điểm nhất là viết bài văn nghị luận xã hội: Nghị luận về một vấn đề đời sống hoặc nghị luận về một vấn đề cần giải quyết.

Lưu ý đặc biệt khi giải dạng toán thực tế

Thầy Đặng Hữu Trí, Tổ trưởng Tổ Toán Trường THCS Nguyễn Du (quận 1), cho biết dựa trên cấu trúc và đề thi minh họa mà Sở GD-ĐT TP HCM đã công bố, đề thi lớp 10 môn toán có 7 câu, trong đó câu 1 và 2 là dạng toán cơ bản thuần túy về hàm số, đồ thị, phương trình, Vìete. "HS cần cẩn thận nhìn đúng dấu, biến đổi từng bước, tính toán, vẽ đồ thị thật chính xác, vẽ đồ thị hàm số thì phải chỉ rõ trục tung, trục hoành, chia các khoảng đơn vị phải chính xác sẽ lấy được trọn điểm phần này" - thầy Trí lưu ý.

4 câu tiếp theo (từ câu 3 đến câu 6) là dạng toán thực tế dàn trải ở các mức độ vẫn gắn với kiến thức đã học. Để làm phần này, HS cần lưu ý: Mạch kiến thức về xác suất thống kê là câu hỏi mới trong đề thi năm nay, đòi hỏi HS phải đọc thật kỹ đề, xác định đúng không gian mẫu và tính đúng xác suất của biến cố.

Số Pi (π) nếu được đề bài thi cho sẵn thì dùng con số này để giải bài, nếu không nói gì trong đề thì mặc định là số nhớ của máy tính. Giải các dạng toán thực tế, cần phải đưa về phương trình dạng chuẩn, mới được phép sử dụng máy tính để tìm ra nghiệm. Bài làm không đưa về phương trình dạng chuẩn, mà cho ra luôn nghiệm sẽ không được chấp nhận.

Với dạng toán giải phương trình, hệ phương trình phải có lý luận để đưa ra phương trình như: Gọi x là đơn vị, điều kiện rồi suy ra phương trình thì mới có điểm. Đổi đơn vị đúng cách và cẩn thận trong việc làm tròn số cho đúng yêu cầu.

Ở câu 7 là toán chứng minh hình học gồm 3 câu hỏi nhỏ với 2 câu đầu là kiến thức thông hiểu, vận dụng, câu cuối là vận dụng cao. Khi vẽ hình, trừ hình tròn có thể sử dụng bút chì, các hình học còn lại thí sinh phải vẽ bằng bút mực. Nếu vẽ bằng bút chì trong những trường hợp này được coi là phạm quy. "Lưu ý, nếu bài làm đúng nhưng không có hình vẽ trong giấy thi (vì một lý do nào đó, chẳng hạn: HS vẽ hình ngoài nháp quên vẽ vào giấy thi…) vẫn không được tính điểm bài hình học" - thầy Trí dặn dò.