Đại đa số người Mỹ không biết Abu Sayyaf là ai. Ngay trong giới chuyên gia chống khủng bố phương Tây, cái tên này cũng ít được nói tới. Vì vậy, khi Bộ Quốc phòng Mỹ hồ hởi loan báo lính đặc nhiệm Delta Force tiêu diệt được tên này, người ta nhớ lại việc lực lượng SEAL tiêu diệt Osama Bin Laden, ông trùm tổ chức khủng bố quốc tế Al-Qaeda, cũng trong tháng 5-2011 ở Pakistan. Nghĩa là Abu Sayyaf có vai vế rất cao trong tổ chức Nhà nước Hồi giáo IS tự xưng. Sự thật không hẳn như vậy.
Chỉ là một tên kế toán?
Gõ tên Abu Sayyaf trên công cụ tìm kiếm Google, người đọc tìm thấy đa số kết quả nói về một tổ chức Hồi giáo cực đoan cùng tên ở Philippines. Abu Sayyaf thật ra chỉ là một trong nhiều bí danh của nhân vật này. Y còn có 2 bí danh khác là Abu Muhammad al-Iraqi và Abd al-Ghani. Mãi đến ngày 12-5, tức 4 ngày sau trận đột kích, một viên chức Mỹ giấu tên mới tiết lộ trên đài CNN tên thật của y là Fathi Ben Awn Ben Jildi Murad al-Tunisi, một người Tunisia. Tuy nhiên, nhật báo Anh The Guardian dẫn nguồn tin Bộ Quốc phòng Mỹ lại cung cấp một cái tên thật khác: Nabil Saddiq Abu Saleh al-Jabouri!
Theo Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ Ashton Carter, Abu Sayyaf là một thủ lĩnh cấp cao của IS, đóng vai trò ngày càng trọng yếu trong việc điều hành các hoạt động quân sự và tài chính của tổ chức này. Ông Carter khẳng định rằng y phụ trách mảng khai thác và buôn lậu dầu khí, giúp IS trở nên giàu có nhất trong các tổ chức Hồi giáo cực đoan. Nhiệm vụ này khiến y còn có biệt danh là “vua dầu khí IS”. Song, nhiều chuyên gia có cách đánh giá khác.
Đặc điểm đầu tiên là người ta biết rất ít về Abu Sayyaf. Y bao nhiêu tuổi, mang quốc tịch nước nào, chức vụ chính thức là gì… - thông tin rời rạc và ít ỏi. Thông tin chi tiết nhất cho đến nay là của David Thomson, tác giả quyển “Les Francais Jihadistes”. Theo nhà phân tích này, Abu Sayyaf là một tiểu vương Ả Rập người Tunisia thuộc làn sóng chiến binh thánh chiến đầu tiên đến Iraq năm 2003 chiến đấu chống lại “quân xâm lược Mỹ”. Tại đây, y và những người đồng hương lấy tên chung là Al-Iraqi, tức người Iraq, gây hiểu lầm về quốc tịch.
Giải thích chuyện vừa kể, Evan Kohlman, nhà phân tích thông tin tình báo của kênh NBC News, nhận xét: “Có nhiều lý do khiến chúng ta trước đây ít nghe nói tới Abu Sayyaf và vợ y. Lý do dễ hiểu nhất là IS không có lợi gì nếu tiết lộ thân phận người phụ trách tài chính ngầm của tổ chức này”. Cho nên, ngay nhiều chuyên gia về Trung Đông cũng hiểu lờ mờ về Abu Sayyaf. Do đó, khi một chuyên gia chống khủng bố Mỹ so sánh Abu Sayyaf trên tờ The New York Times ngang hàng với nhân viên kế toán của Al Capone (trùm xã hội đen Mỹ), nếu có chết cũng không ảnh hưởng gì lớn đến IS bởi có người thay dễ dàng thì câu hỏi tại sao Mỹ liều lĩnh đưa quân vào Syria bất chấp sự phản đối của quốc hội Mỹ càng gây tò mò. Bởi lẽ, nhiệm vụ truy sát các thủ lĩnh IS xưa nay máy bay không người lái của CIA (Cơ quan Tình báo trung ương) làm rất tốt, đâu cần đưa quân vào chốn cực kỳ nguy hiểm là Syria?
Tài liệu quan trọng hơn người
Mục tiêu ban đầu của Delta Force là bắt sống cả vợ chồng Abu Sayyaf đem về Iraq và sau đó dẫn độ sang Mỹ để xét xử. Định mệnh xui rủi khiến chồng chết, vợ bị bắt là vì Abu Sayyaf cầm súng chống cự quyết liệt, không chịu đầu hàng.
Tình báo Mỹ tin rằng tuy vai vế không cao nhưng Abu Sayyaf từng cận kề Abu Bakr al Baghdadi, ông trùm IS, có hiểu biết sâu về phương thức hoạt động của tổ chức này. Mặt khác, với tư cách là “tay hòm chìa khóa”, bắt sống được Abu Sayyaf sẽ hiểu rõ hơn các nguồn tài chính của IS, ngoài nguồn lợi dầu khí mang về mỗi ngày ít nhất 1 triệu USD cho tổ chức khủng bố đáng gờm này. Nhưng Abu Sayyaf đã chết.
Theo Peter Gergen, nhà phân tích các vấn đề an ninh quốc gia trên đài CNN, cuộc đột kích của Delta Force tuy bất thường nhưng không phải vô cớ hay ngây thơ: Điều thật sự có ý nghĩa lớn là những gì chứa trong laptop, điện thoại di động là tài liệu “bất ly thân” của Abu Sayyaf. “Tầm quan trọng của y là ở chỗ đó” - Gergen nhấn mạnh.
Nói cách khác, dùng máy bay không người lái bắn tên lửa tiêu diệt Abu Sayyaf không phù hợp với mục đích và yêu cầu của Bộ Quốc phòng Mỹ. Tuy không bắt sống được Abu Sayyaf, Delta Force bắt được vợ y là Umm Sayyaf - một nhân vật được giới tình báo đánh giá cao về khả năng cung cấp thông tin có giá trị về con tin nước ngoài, nhất là tình trạng con tin Mỹ, trong đó Mỹ quan tâm nhất đến số phận của Kayla Mueller. Nữ nhân viên cứu trợ nhân đạo Mỹ 26 tuổi này bị quân của Abu Sayyaf bắt làm con tin hồi tháng 8-2013 trên đường đi đến TP Aleppo, Tây Bắc Syria. Mới đây, IS tung tin Kayla đã bị máy bay Jordan (đồng minh của Mỹ) bắn chết trong một vụ không kích ở TP Raqqa - Syria, kèm theo ảnh chụp thi thể cô.
Nhiều nghi vấn
Có thật Abu Sayyaf là mục tiêu chính? Tờ The Guardian tỏ ra nghi ngờ. Cái tên Abu Sayyaf không nằm trong danh sách 10 nhân vật chóp bu của IS hoặc danh sách truy nã có thưởng của FBI (Cục Điều tra Liên bang Mỹ). Nhiều quan chức Iraq và nhà ngoại giao phương Tây am hiểu tình hình Trung Đông nghi ngờ đối tượng thật sự của trận đột kích của Delta Force là một người khác chứ không phải Abu Sayyaf.
Nhận định về mức độ thành công của cuộc đột kích, nhiều chuyên gia Mỹ cũng tỏ ra nghi ngờ. Theo Peter Gergen, chuyên gia về an ninh quốc gia, khác với tuyên bố của Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ Ashton Carter rằng IS đã nhận “một quả đấm choáng váng”, hiệu quả thật sự của cuộc đột kích không như kỳ vọng. Ngược lại, nó làm cho ban lãnh đạo IS cảnh giác hơn nhiều, Mỹ khó mà tái lập được một chiến tích tương tự.
Kỳ tới: Umm Sayyaf - bà chủ nô lệ
và quét mã QR
Bình luận (0)