Ăn uống thời “củi quế, gạo châu”

Giặc đói trong nhà đã xảy ra trong những gia đình nghèo Ấn Độ. Kamla Devi, 42 tuổi, là dân nghèo thành thị ở New Delhi, thủ đô Ấn Độ. Chồng chị là một người lao động bình thường, vất vả lắm mới kiếm được 50 rupee/ngày (khoảng 21.000 VNĐ).

Cái cảm giác đói bụng hầu như hằng ngày khiến Kamla, từ một người nội trợ hiền lành, trở thành một kẻ nổi loạn. Ngày nào đi chợ, chị cũng gây lộn với những người bán hàng vì giá cả. Ở nhà, chị cũng hay gây lộn với chồng cũng vì chuyện giá cả.

Chị nói thật lòng: “Khi đi chợ, tôi thấy mình có quá ít tiền để mua được cái ăn. Điều này khiến tôi muốn đập vào mặt người bán hàng và tranh luận quyết liệt với chính phủ”.

Một câu chuyện buồn

Cách đây vài tháng, chị Kamla đã thú thật với chồng rằng không thể ăn đủ hai bữa mỗi ngày. Lương thực không thiếu nhưng chị không có tiền mua. Họ có hai đứa con đều đã gửi hết đến nhà bà con khá giả hơn. Cả hai vợ chồng giờ đây chỉ ăn một bữa. Buổi sáng tất nhiên là nhịn đói. Buổi trưa, chị nướng chừng một chục cái bánh roti (bánh mì tròn và dẹp kiểu Ấn Độ). Họ ăn với một ít rau trộn với củ hành chiên và gia vị. Nếu còn dư, họ sẽ để dành ăn ban đêm. Thỉnh thoảng, họ tự bồi dưỡng một tách trà đường. Đó là thức uống xa xỉ nhất mà họ có thể tự thưởng.

Chị Kamla rầu rầu tâm sự: “Đêm nào chúng tôi cũng gây lộn. Cuối cùng anh ấy thú nhận rằng không thể kiếm được nhiều hơn 50 rupee. Vậy thì chỉ còn một cách là ăn ít đi để tiết kiệm tiền”.

Nhưng trường hợp của chị Kamla không hề là ngoại lệ. Hàng triệu triệu người Ấn Độ cũng lâm vào hoàn cảnh đáng thương như chị khi giá cả lương thực tăng phi mã. Trên thế giới , cách đây vài tháng, hàng trăm triệu người có đủ tiền để ăn ngày hai bữa, thậm chí ba bữa. Giờ đây giá bột mì, gạo và dầu ăn tăng với tốc độ tên lửa khiến cho họ đối mặt với một viễn cảnh chẳng hay ho gì: Đói.

Bánh mì là vấn đề quan tâm số một của người dân Pakistan chứ không phải ai làm tổng thống. Trong ảnh: Phát chẩn bánh mì cho người nghèo ở Lahore

Giặc ngoài phố

Robert Zoellick đã cảnh báo nhóm G7, tức 7 nền kinh tế hùng mạnh nhất hành tinh, về tác hại khôn lường của cơn “bão giá” lương thực trong một cuộc họp tổ chức tại Washington hồi tuần qua. Giơ cao một vỏ bao gạo, ông tuyên bố với đại diện các nước giàu nhất rằng thế giới đang đứng bên bờ vực thảm họa.

Ông nhấn mạnh: “Không chỉ những bữa ăn trong gia đình đã biến mất hoặc tình hình xã hội trở nên rối ren. Ngay chuyện học hành, tăng trưởng thể chất, trí tuệ của con trẻ và người lớn trong tương lai cũng bị vạ lây. Nếu không hành động cấp thời để giải quyết cuộc khủng hoảng hiện nay thì cuộc đấu tranh chống nghèo đói của chúng ta sẽ đi giật lùi đến 7 năm”.

“Cơn bão” giá đã đẩy dân chúng xuống đường ở nhiều nước. Ở Dhaka, thủ đô Bangladesh, hôm 12-4, hơn 10.000 công nhân ngành may đã xuống đường choảng nhau với cảnh sát. Hàng chục người bị thương, trong đó có 20 cảnh sát viên. Những vụ bạo động tương tự đã xảy ra ở Ai cập, Mauritania. Dân chúng Indonesia, Côte- d’ivoire, Tanzania, Mozambique, Sénegal và Cameroon cũng xuống đường biểu tình phản đối vật giá leo thang. Họ đổ lỗi cho chính phủ không biết lo xa để nước tới chân mới nhảy. Họ bao vây các kho lương thực. Làm bất cứ chuyện gì để có gạo nuôi con cháu đói cơm khát sữa và bản thân là bản năng của con người bình thường. Đó là lý do để những người nghèo tuyệt vọng xông vào kho. Cảnh sát tấn công họ để bảo vệ các kho lương của chính phủ. Thế là bạo động nổ ra và máu đã đổ. Lịch sử chứng minh rằng nhiều cuộc cách mạng và nội chiến xảy ra cũng vì giặc đói.

Giải pháp khoai tây

Năm nay được Liên Hiệp Quốc (LHQ) gọi là Năm quốc tế của khoai tây, một kho báu ẩn mặt. Không phải tự nhiên mà LHQ làm chuyện này. Trong thời kỳ gạo và lúa mì tăng giá liên tục, củ khoai tây khiêm nhường bỗng chốc trở nên nổi tiếng có giá trị dinh dưỡng cao, giá rẻ, cứu tinh của những người nghèo nói chung.

Trong bối cảnh dân số thế giới gia tăng trung bình 1 tỉ người mỗi thập niên, lương thực càng ngày càng trở nên đắt đỏ, giá phân bón và dầu diesel liên tục tăng thì khoai tây là cứu cánh của nạn đói. Nhiều nước trên thế giới đã quay sang giải pháp khoai tây.

Các nhà lãnh đạo Peru, chẳng hạn, điên đầu với giá lúa mì tăng gấp đôi trong vài năm qua, đã khởi xướng một chương trình khuyến khích các lò bánh mì dùng bột khoai tây làm nguyên liệu chính. Chính phủ mua bánh này cung cấp cho căng tin trường học, nhà tù và doanh trại quân đội. Những người ủng hộ chương trình này nói hương vị bánh mì khoai tây thơm ngon không thua bánh mì trắng. Tuy nhiên, Peru hiện có quá ít nhà máy xay bột khoai tây.

Củ khoai tây có mặt ở vùng hồ Titicaca từ 8.000 năm nay. Thế nhưng, so với dân châu Âu, người Peru lại ăn ít khoai tây hơn. Hiện nay, Belarus là nước dẫn đầu thế giới về mức tiêu thụ khoai tây với 171 kg/người/năm.

Tại Ấn Độ, các chuyên gia lương thực cũng muốn tăng sản lượng khoai tây lên gấp đôi trong vòng 5-10 năm tới để đối phó với cơn bão giá lương thực. Trung Quốc, nước tiêu thụ gạo lớn nhất thế giới hiện nay, cũng trở thành nước trồng khoai tây nhiều nhất thế giới. Tại một số nước cận Sahara ở châu Phi, người ta trồng khoai tây nhiều hơn bất cứ loại cây trồng nào khác.