Báo động khủng hoảng nợ toàn cầu

Ngân hàng Thế giới (WB) kêu gọi các nhà hoạch định chính sách gấp rút hành động để giải quyết vấn đề nợ gia tăng ở các nền kinh tế mới nổi và đang phát triển đạt mức cao nhất trong 8 năm qua vào năm 2018.

"Quy mô, tốc độ và chiều rộng của làn sóng nợ mới nhất liên quan đến tất cả chúng ta. Điều đó nhấn mạnh lý do vì sao việc quản lý nợ và tính minh bạch cần phải là những ưu tiên hàng đầu của các nhà hoạch định chính sách - để họ có thể gia tăng tỉ lệ tăng trưởng và đầu tư, cũng như bảo đảm rằng khoản nợ mà họ đảm nhận sẽ góp phần mang lại kết quả phát triển tốt hơn cho người dân" - ông David Malpass, Chủ tịch WB, khẳng định.

Tăng với tốc độ nhanh nhất trong 5 thập kỷ, làn sóng nợ ở các khu vực này đã phình lên 55.000 tỉ USD vào năm ngoái, theo báo cáo "Global Waves of Debt" (Làn sóng nợ toàn cầu) của WB, bao gồm 4 đợt tăng nợ từ 1970 - 2018, mới công bố hôm 19-12. Đáng nói là, Trung Quốc gánh phần lớn sự tăng trưởng nợ này (tương đương hơn 20.000 tỉ USD) nhưng Bắc Kinh cũng đã trở thành chủ nợ lớn đối với các nước có thu nhập thấp.

Ngân hàng Thế giới cảnh báo về những rủi ro từ mức nợ cao trong năm 2018 Ảnh: AP

Từ đó, WB cảnh báo làn sóng nợ có thể kết thúc bằng một cuộc khủng hoảng khác. Theo báo The Hindu (Ấn Độ), mức nợ toàn cầu tăng mạnh trong vài năm qua khi lãi suất giảm, khuyến khích những người đi vay ở tầm quốc gia cũng như doanh nghiệp tận dụng chi phí vay thấp.

Báo cáo của WB được đưa ra không lâu sau khi Quỹ Tiền tệ Quốc tế (IMF) cũng gióng lên hồi chuông cảnh báo về tỉ lệ nợ toàn cầu cao hơn trong năm 2018. Tổng cộng nợ công và nợ tư nhân toàn cầu đã nhảy vọt lên mức 188.000 tỉ USD vào cuối năm 2018, tăng 3.000 tỉ USD so với năm 2017 và tương đương gần 230% nền kinh tế thế giới, theo bản cập nhật Cơ sở dữ liệu nợ toàn cầu của IMF hôm 17-12.

Bà Ceyla Pazarbasioglu, Phó Chủ tịch WB, cho rằng các nhà hoạch định chính sách nên hành động nhanh chóng để giảm nguy cơ các cú sốc kinh tế. Theo bà, quản lý nợ là hết sức cấp bách vì "lịch sử cho thấy các làn sóng nợ lớn nổi lên thường trùng với các cuộc khủng hoảng tài chính ở các nước đang phát triển".

Báo cáo của WB phân tích: Lãi suất toàn cầu tiếp tục thấp "không tạo ra sự bảo vệ chắc chắn" trước các cuộc khủng hoảng tài chính khi chi phí đi vay có thể tăng mạnh hoặc mức tăng trưởng kinh tế có thể giảm đáng kể. Theo trang tin The National (Các Tiểu Vương quốc Ả Rập Thống nhất), làn sóng nợ mới nhất này khác với trước đây bởi vì nó cho thấy có sự tích lũy đồng thời cả nợ công và tư nhân, liên quan đến các loại chủ nợ mới và trải rộng trên nhiều khu vực.

Theo đó, nếu làn sóng nợ bị vỡ, nó có thể gây tổn hại nhiều hơn vì ngoài các chính phủ, nó sẽ nhấn chìm các công ty tư nhân, vào thời điểm kinh tế trì trệ. "Rõ ràng, đây là thời gian để sửa chữa chính sách" - Chủ tịch Malpass nói thêm.

Cả WB và IMF đều đã cảnh báo về tình trạng nợ toàn cầu đang gia tăng trong nhiều năm nhưng báo cáo mới nhất của WB góp tiếng nói mạnh hơn để kêu gọi các chính phủ ngăn chặn khủng hoảng nợ. Giám đốc điều hành IMF, bà Kristalina Georgieva, nói rằng các quốc gia đang phát triển ở châu Phi đặc biệt cần đạt được sự cân bằng hợp lý giữa đầu tư tài chính cho phát triển và mức nợ có thể quản lý được.