Bê bối do thám “ám” Mỹ

Năm thành viên của ủy ban này cho rằng việc chính phủ sở hữu những dữ liệu trên có thể làm tổn hại lòng tin của công chúng và vi phạm tự do cá nhân. Vì thế, họ khuyến nghị không được để Cơ quan An ninh Quốc gia (NSA) lưu trữ những dữ liệu này tại cơ sở của mình. Ngoài ra, chính phủ Mỹ cần xin lệnh của tòa án khi cần tiếp xúc với chúng. Một đề nghị đáng chú ý khác là Washington phải cân nhắc kỹ hơn nữa quyết định do thám lãnh đạo các nước có quan hệ tốt.

Báo cáo dài 300 trang đưa ra tổng cộng 46 khuyến nghị. Tuy nhiên, theo hãng tin Reuters, không có nhiều chương trình do thám bị đề nghị chấm dứt. Bên cạnh đó, không có gì bảo đảm những đề xuất mạnh mẽ nhất sẽ được Tổng thống Barack Obama thực thi. Ông Obama cho phép lập ủy ban nói trên nhưng không có nghĩa vụ thực thi những khuyến nghị của họ.

Tuy nhiên, bản thân Nhà Trắng cũng đang xem lại hoạt động do thám và ông Obama dự kiến đưa ra quyết định cuối cùng vào tháng 1-2014. Nguyên nhân là bê bối này đang từng bước tác động ngược lại nước Mỹ. Ở trong nước, sức ép đè nặng lên ông Obama khi tỉ lệ ủng hộ ông sụt giảm còn 43% trong cuộc thăm dò mới nhất của báo The Washington Post và đài ABC News, trong đó chương trình do thám của NSA chính là một trong những điểm trừ lớn.

Ở nước ngoài, trong ngày 18-12, Brazil đã từ chối gói hợp đồng mua máy bay chiến đấu F/A-18 của Tập đoàn Boeing (Mỹ) để chuyển sang mua chiến đấu cơ hạng nhẹ Saab JAS 39 Gripen do Tập đoàn Saab (Thụy Điển) sản xuất. Một nguồn tin chính phủ Brazil cho hãng tin Reuters biết những cáo buộc NSA do thám Brazil đã khiến Boeing bị vạ lây.

Brazil vẫn đang điều tra những cáo buộc NSA nghe lén Tổng thống Dilma Rousseff cũng như xâm nhập vào hệ thống máy tính của các bộ để thu thập thông tin. Dù vậy, nước này từ chối đề nghị xin tị nạn của Edward Snowden, cựu nhân viên NSA đã tiết lộ việc Mỹ do thám điện thoại và trên internet. Liên quan đến “người thổi còi”, Tổng thống Nga Vladimir Putin hôm 19-12 nhận xét anh ta “đáng quý” nhưng cho biết vẫn chưa một lần gặp mặt hoặc làm việc chung.

Trong khi đó, 193 thành viên Đại hội đồng Liên Hiệp Quốc hôm 18-12 nhất trí thông qua nghị quyết kêu gọi chấm dứt do thám điện tử vì lo ngại tác động của hoạt động này đối với việc bảo vệ các quyền con người. Nghị quyết trên do Đức và Brazil soạn thảo và đệ trình nhưng không đề cập quốc gia cụ thể nào.