Cuối năm ngoái, trang web WikiLeaks đã tiết lộ hàng trăm báo cáo mật của các đại sứ Mỹ trên khắp thế giới gửi về Bộ Ngoại giao Mỹ. Trong số này, có nhiều nhận định thú vị của các nhà ngoại giao Mỹ ở Tripoli, thủ đô Libya, về Tổng thống Muammar Gaddafi và gia đình ông.
Căn lều của ông Gaddafi bên ngoài trụ sở Liên Hiệp Quốc trong một lần nhà lãnh đạo Libya
dự phiên họp Liên Hiệp Quốc. Ảnh: AL ARABIY
Sống “khiêm tốn”
Ở trong nước, Tổng thống Gaddafi và gia đình ông cố gắng tiết chế việc phô trương sự giàu có. Dưới đầu đề “Lối sống của Công ty Liên hợp Gaddafi”, bức công điện ngày 10-5-2006 của Đại sứ quán Mỹ tại Tripoli viết: “Bản thân đại tá Gaddafi giữ một nếp sống khiêm tốn ở Tripoli. Dinh tổng thống al-Azizia là nơi tổ chức thường xuyên yến tiệc và lễ hội nhưng không có vẻ gì là phung phí quá đáng so với gia đình các ông vua dầu lửa khác ở vùng Vịnh”.
Bà Safiya, vợ ông Gaddafi, thỉnh thoảng cũng có đi đây đi đó trong nước bằng máy bay thuê riêng, được một đội xe Mercedes hùng hậu đón rước tại các sân bay rồi đưa đến tận nơi bà muốn đến. Tuy vậy, những cuộc di chuyển này diễn ra khá kín đáo.
Kể từ ngày gia đình Gaddafi nắm chặt các cơ quan truyền thông và hầu hết con cái nhà Gaddafi chỉ ăn xài thỏa thích ở nước ngoài thì dư luận trong nước không có phản ứng gì đặc biệt đối với “kho bạc của công ty liên hợp Gaddafi”.
Thế giới kỳ lạ của “nhà tiên tri”
Nói như thế chứ ông Gaddafi, trong mắt các nhà ngoại giao Mỹ, là một người “cực kỳ tự đắc”. Vấn đề nhức đầu nhất đối với các nhà ngoại giao là khi công du nước ngoài, ông luôn luôn từ chối ngủ ở lầu cao dù là khách sạn 5-7 sao.
Ông yêu cầu được ở và tiếp khách trong căn lều truyền thống của người Bedouin (dân du mục Ả Rập) mà ông mang theo nhằm “chứng tỏ ông là người gắn bó với cội nguồn văn hóa”.
Gene Cretz, Đại sứ Mỹ tại Tripoli, từng mô tả ông Gaddafi là “một nhân vật bốc đồng và lập dị, mắc bệnh sợ khá nặng, như sợ ngủ trên cao và bay trên mặt nước. Ông ấy hoàn toàn phụ thuộc vào một nhóm cận thần ít người mà ông tin cậy hết mình, trong đó có một vị cố vấn thường hay nói chuyện với ông bằng một chiếc điện thoại đỏ đặc biệt”.
Các nhà ngoại giao Anh cũng có những nhận xét tương tự các đồng nghiệp Mỹ. Những tài liệu mật của các nhà ngoại giao Anh tại Libya mà WikiLeaks chia sẻ với nhật báo The Daily Telegraph, mô tả đại tá Gaddafi có hai thợ may riêng và dùng liệu pháp Botox để làm gương mặt ông giữ được nét trẻ trung.
Đại tá Gaddafi và đội nữ vệ sĩ trong một chuyến viếng thăm New York. Ảnh: WORDPRESS
Trong những chuyến viếng thăm chính thức, ông Gaddafi có nhiều yêu cầu đôi khi làm giới ngoại giao nước ngoài lúng túng.
Để chiều lòng khách quý, có lần các quan chức Tây Ban Nha phải tổ chức những đêm trình diễn vũ điệu Flamenco cho ông Gaddafi xem vì ông rất mê điệu nhảy này. Nhà lãnh đạo Libya cũng thích xem đua ngựa.
Ra nước ngoài, ông Gaddafi thường đem theo một đội vệ sĩ toàn nữ rất xinh đẹp. Tuy nhiên, trong mấy năm gần đây, người ta thấy ông dẹp đội vệ sĩ nữ và thay vào đó là một nữ y tá tóc vàng người Ukraine tên Galyna mà các nhà ngoại giao Anh mô tả là “rất gợi cảm”.
Một nhà chiến thuật khôn khéo
Kể từ ngày Mỹ mở lại tòa đại sứ ở Tripoli cách đây 2 năm, các nhà ngoại giao Mỹ thường bày tỏ ngầm lòng khâm phục tài “tề gia trị quốc” của ông Gaddafi.
Các tài liệu mật của Mỹ bị WikiLeaks tung lên mạng hồi năm ngoái đã nêu nhiều ví dụ cho thấy ông Gaddafi có biệt tài cô lập các đồng minh và kẻ thù, “kể cả những đứa con hám quyền của ông”.
Trong một công điện đề ngày 28-1-2009 gửi về Bộ Ngoại giao Mỹ, đại sứ Mỹ Gene Cretz nhận xét rằng ông Gaddafi là “bậc thầy về chiến thuật chính trị giúp ông nắm quyền lãnh đạo gần 40 năm và kiểm soát chặt chẽ các danh mục đầu tư nhạy cảm, quan trọng”.
Kỹ năng đó đã được thể hiện trong những ngày gần đây khi ông Gaddafi tuyên bố “sẽ chiến đấu tới giọt máu cuối cùng”, sử dụng mọi biện pháp kể cả ném bom vào vị trí những người nổi loạn, dùng lính đánh thuê nước ngoài.
Nắm chính quyền năm 1969, ông Gaddafi kiểm soát hoàn toàn các thể chế chính trị và quân đội. Vì ông là đại tá, ông xóa hết mọi cấp bậc cao hơn trong quân đội. Ông bố trí người thân và những người trung thành với ông cùng bộ tộc vào các vị trí then chốt trong quân đội và chính quyền.
Cơ cấu chính quyền Libya dưới sự lãnh đạo của đại tá Gaddafi rất phức tạp và không rõ ràng. Ông trực tiếp xử lý những hợp đồng của chính phủ trị giá trên 200 triệu USD.
Tính cách muôn mặt của ông Gaddafi thể hiện rất rõ trong cuộc gặp gỡ phái đoàn Quốc hội Mỹ ngày 14-8-2009 tại Tripoli. Phái đoàn các nhà luật pháp Mỹ do ông John McCain, thượng nghị sĩ Đảng Cộng hòa bang Arizona, làm trưởng đoàn, được mời tới lều ông Gaddafi lúc 23 giờ để đàm đạo.
Khi ông Gaddafi xuất hiện, bức công điện của một nhà ngoại giao Mỹ kể lại “trông ông giống như vừa mới ngủ dậy, đầu tóc rối bù, con mắt còn no ngủ. Mặc một chiếc quần dài nhăn nheo và một cái áo ngắn tay in hình lục địa châu Phi, ông Gaddafi vẫn không có vẻ gì là bối rối. Nhưng khi bắt đầu cuộc họp, ông biến đổi thành một người khác hoàn toàn: Đầu óc minh mẫn, nắm rõ các vấn đề với một phong cách ngoại giao chuyên nghiệp”.
Đôi khi con trai ông là Muatassim, với danh nghĩa chính thức là cố vấn an ninh quốc gia của tổng thống, tìm cách ngắt lời các nhà lập pháp Mỹ thì bị ông Gaddafi nạt ngang bảo im lặng để ông tiếp tục thao thao bất tuyệt.
Kỳ tới: Gaddafi và các con
và quét mã QR
Bình luận (0)