Biển Đông nóng tại hội nghị APEC, ASEAN

Nhà lãnh đạo Mỹ cũng nhấn mạnh ông muốn hợp tác với các bên tranh chấp tại biển Đông để giải quyết vấn đề này, đồng thời lặp lại cam kết của Washington đối với quốc phòng và an ninh của Philippines, đồng minh thân cận của Mỹ trong khu vực.

Trong khi đó, tổng thống Philippines khẳng định ông nhất trí với người đồng cấp Mỹ rằng cần phải bảo đảm luật tự do hàng hải trên biển Đông. Phát biểu tại Hội nghị thượng đỉnh doanh nghiệp APEC sau đó cùng ngày, Chủ tịch Tập Cận Bình không nói gì về vấn đề tranh chấp lãnh thổ mà chỉ kêu gọi “giải quyết những khác biệt thông qua đối thoại và tham vấn”.

Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình (bìa phải) “cô đơn”

tại lễ đón chính thức các nhà lãnh đạo APEC hôm 18-11 Ảnh: RAPPLER

Tuyên bố trên của Tổng thống Obama một lần nữa nhằm thẳng vào tham vọng bành trướng của Trung Quốc trên biển Đông (thông qua những hoạt động cải tạo đất trái phép). Một ngày trước, ông Obama thăm lực lượng cảnh sát biển Philippines, đem theo lời hứa cung cấp thêm 2 tàu cho nước này. Gần như đồng thời, Nhà Trắng công bố kế hoạch hỗ trợ trị giá 259 triệu USD cho 4 nước Đông Nam Á cải thiện an ninh hàng hải.

Biển Đông nhiều khả năng không chỉ phủ bóng ngày làm việc cuối của APEC (19-11) mà còn xuất hiện trong các hội nghị thượng đỉnh ASEAN và Đông Á (EAS) tại Malaysia cuối tuần này. Sau cuộc gặp bên lề APEC với Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình hôm 17-11, Thủ tướng Malaysia Najib Razak xác nhận biển Đông sẽ tiếp tục được bàn thảo.

Một mặt khẳng định Kuala Lumpur luôn giữ vững quan điểm không nên có hoạt động làm gia tăng cẳng thẳng trên biển Đông, mặt khác ông Najib nhấn mạnh: “Malaysia luôn bày tỏ quan ngại tới phía Trung Quốc bởi chúng tôi muốn bảo đảm hòa bình và ổn định luôn là tiền đề cho sự thịnh vượng trong khu vực”.

Khi được hỏi về việc Mỹ phái tàu chiến áp sát đảo nhân tạo do Trung Quốc bồi đắp phi pháp gần đây, Thủ tướng Najib cho rằng tất cả các bên phải nhìn nhận Mỹ là cường quốc ở Thái Bình Dương. “Họ sẽ tiếp tục làm vậy. Quan hệ giữa Mỹ và Trung Quốc sẽ đóng vai trò quyết định trong việc duy trì hòa bình và ổn định ở biển Đông cũng như nhiều khu vực khác trên thế giới” - ông nói.