Biểu tượng tranh đấu ở Ukraine

Khi triều đại Viktor Yanukovych coi như đã kết thúc, các nhà lãnh đạo ở cả phương Đông lẫn phương Tây đều tự hỏi ai sẽ lấp đầy khoảng trống quyền lực ở Ukraine. Trong khi đó, cựu thủ tướng Yulia Tymoshenko, thủ lĩnh Đảng Tổ quốc đối lập, là nhân vật đã thống trị sân khấu chính trị Ukraine trong suốt hơn 1 thập kỷ.

Niềm hy vọng của người dân

Phát biểu sau khi được trả tự do, nữ chính khách này tuyên bố sẽ không để một giọt máu nào đã đổ xuống bị lãng quên, làm cho nhiều người xúc động. Thực ra, thủ lĩnh đối lập Ukraine thân phương Tây này là nhân vật chủ chốt trong cuộc cách mạng cam 2004-2005 vốn đảo ngược chiến thắng của ông Yanukovych. Tuy nhiên, theo Sky News, các đối thủ miêu tả bà là một kẻ cơ hội chính trị được hưởng lợi từ tệ nạn tham nhũng lan rộng vào thập niên 1990.

Thủ lĩnh đối lập Yulia Tymoshenko được rất nhiều người dân Ukraine yêu mếnẢnh: AP

Có ý kiến cho rằng quá khứ của Tymoshenko u tối như bất kỳ chính khách nào khác ở Ukraine nhưng bà vẫn có một điểm sáng - đó là đem lại hy vọng cho dân tộc mình. Tuy nhiên, báo The Daily Beast nhận định: “Người phụ nữ này luôn luôn là một biểu tượng hơn là một chính khách. Một chương mới đang mở ra trong đời sống chính trị ở Ukraine và đất nước này đang hướng đến cuộc bầu cử mới vào tháng 5 tới. Quá khứ không tốt đẹp lắm của Tymoshenko có thể ngăn cản bà giành được chiếc ghế tổng thống. Thế nhưng, nữ chính khách này vẫn còn có hy vọng vì ông Yanukovych ra đi để lại sau lưng mình những dấu vết rõ ràng của sự tham lam, trong khi vấn đề quan trọng đối với người dân Ukraine là xóa bỏ tệ nạn tham nhũng tràn lan ở nước này. Rất nhiều người đã tràn vào dinh thự của Yanukovych để tận mắt nhìn thấy những bằng chứng của cuộc sống hoang phí mà ông ta để lại, từ những thiết bị nhà tắm mạ vàng cho đến những chai rượu vodka mang nhãn hiệu riêng của ông ta, những khu vườn liền kề nhau và một bầy thú. Tất cả điều đó làm cho các cáo buộc tham nhũng nhắm vào bà Tymoshenko giống như câu chuyện cổ mặc dù nó không xóa đi được hết mọi ký ức. Người dân Ukraine nhớ lại rằng vào thập kỷ 1990, Tymoshenko là nữ doanh nhân sắc sảo với mái tóc đen và một khuôn mặt đen tối khi cùng hội cùng thuyền với thủ tướng lúc đó là Pavlo Lazarenko, kẻ sau này đã bị kết án và cầm tù ở Mỹ vì tội rửa tiền và các tội ác khác…

Sau đó, Tymoshenko đã thuê hẳn một công ty quan hệ công chúng để giúp bà làm lại hình ảnh từ một nữ hoàng băng giá thành người phụ nữ có sức quyến rũ khiến người dân Ukraine nhớ đến những nàng công chúa trong truyện cổ tích mà họ yêu mến. Và bà đã 2 lần trở thành thủ tướng. Trong cuộc bầu cử tổng thống năm 2010, Tymoshenko thất cử trước ông Yanukovych và năm 2011, bà vào tù với tội vượt quá quyền hạn khi ký hợp đồng khí đốt với Nga năm 2009. Nếu như bà ứng cử và chiến thắng trong cuộc bầu cử tổng thống sắp tới, đó sẽ là sự trở lại ngoạn mục của “bà đầm thép của Ukraine” đã bị ông Yanukovych đẩy vào tù. Cho đến lúc này, vẫn chưa thể biết liệu bà có dẫn dắt dân tộc Ukraine đến hòa bình, ổn định hay không. Thế nhưng, không còn nghi ngờ gì nữa, ngọn lửa nung nấu quyết tâm đấu tranh trong cựu thủ tướng Yulia Tymoshenko vẫn còn cháy bỏng, dù bà đã trải qua 2 năm rưỡi mất tự do.

Lãnh đạo từ trong tù

Ngay cả trong thời gian đang bị giam cầm, Tymoshenko vẫn có một vai trò trong các cuộc chống đối, thúc giục phe đối lập tiếp tục kiên quyết lật đổ các đối thủ của bà. Trả lời phỏng vấn tuần báo Dzerkalo Tyzhnia gần đây, bà đã tuyên bố: “Chủ đề thương lượng duy nhất với ông Yanukovych là các điều kiện để ông ta ra đi mà thôi”. Cho đến lúc này, ít nhất bà đã đạt được điều đó.

Hơn nữa, trong lúc cất công tìm cách đánh bóng phẩm chất của người chiến sĩ số 1 ở Ukraine trong chương trình liên kết với Liên minh châu Âu (EU), Tymoshenko thừa nhận số phận riêng của bà sẽ không cản trở Kiev ký kết Hiệp định Liên kết với khối này. Khi ông Yanukovych bất ngờ gạt bỏ thỏa thuận trên vào ngày 21-11-2013 để quan hệ chặt chẽ hơn với Nga, các thành viên đảng của bà đã trở thành linh hồn các cuộc chống đối ngoài đường phố và tiếp tục đòi trả tự do cho thủ lĩnh của họ.

Trong 3 tháng qua, theo miêu tả của website i24News.tv, phe biểu tình thân châu Âu đã biến quảng trường Độc Lập thành bãi chiến trường, nơi diễn ra các cuộc đụng độ ác liệt giữa những người chống đối và cảnh sát. Và khi chế độ Yanukovych dường như sắp sụp đổ sau thỏa thuận hòa bình đạt được hôm 21-2, “biểu tượng đấu tranh” Tymoshenko đã vụt sáng trở lại. Đặc biệt, các đồng minh thân cận của bà đã được chỉ định vào các chức vụ tạm quyền quan trọng hàng đầu ở nước này.

Lợi thế của cựu thủ tướng Tymoshenko là danh tiếng của bà không chỉ vang vọng trên quảng trường Độc Lập mà còn được xác nhận cả ở Moscow - Nga. Người ta nói rằng bà đã rất ăn ý với Tổng thống Nga Vladimir Putin trong một loạt đàm phán gai góc khi bà còn là thủ tướng dưới thời ông Viktor Yushchenko, thậm chí Tổng thống Nga đã từng đặt vấn đề công lý khi bà bị cầm tù. 

Kỳ tới: Mối quan hệ với Moscow