Thủ tướng Campuchia bác tin cho Trung Quốc lập căn cứ hải quân

"Tôi nhận được lá thư từ Phó Tổng thống Mỹ Mike Pence, trong đó đề cập việc sẽ có một căn cứ hải quân Trung Quốc ở Campuchia. Hiến pháp Campuchia cấm quân đội nước ngoài hoặc căn cứ quân sự nước ngoài hiện diện trên lãnh thổ mình, dù là hải quân, bộ binh hay không quân" - ông Hun Sen nhấn mạnh.

Trước khi thủ tướng Campuchia lên tiếng, lần lượt Bộ Quốc phòng và Bộ trưởng Ngoại giao nước này phủ nhận thông tin đăng trên báo điện tử Asia Times vào tuần trước, với nội dung cảng nước sâu đang được Tập đoàn Phát triển Liên minh Trung Quốc (UDG) xây dựng ở tỉnh Koh Kong có thể được dùng để tiếp nhận các tàu khu trục của Bắc Kinh.

Người phát ngôn Bộ Quốc phòng Campuchia, tướng Chhum Socheat, khẳng định nếu Trung Quốc sử dụng cảng như một căn cứ hải quân thì điều đó là trái với Hiến pháp Campuchia.

"Hiến pháp Campuchia nói rằng chúng tôi không thể cho phép đặt căn cứ quân sự nước ngoài trên lãnh thổ Campuchia. Đấy là luật. Vì vậy, thông tin mà Asia Times đăng tải là một sự bịa đặt nhằm gây tổn hại cho hình ảnh của Campuchia" – ông Socheat tuyên bố.

UDG xây dựng sân bay ở tỉnh Koh Kong hồi tháng 5. Ảnh: Reuters

Thứ trưởng Ngoại giao Mỹ John Sullivan đã có cuộc thảo luận với Bộ trưởng Ngoại giao Campuchia Prak Sokhonn tại Hội nghị thượng đỉnh ASEAN tổ chức ở Singapore. Ông Sullivan bày tỏ lo ngại về thông tin một căn cứ quân sự sẽ được xây dựng ở Campuchia. Nếu đúng, ông Sullivan cho biết nó sẽ làm ảnh hưởng nghiêm trọng đến quan hệ song phương giữa Mỹ và Campuchia.

Đáp lại, ông Sokhonn trấn an tất cả "chỉ là tin đồn" và "Chính phủ Hoàng gia Campuchia sẽ không vi phạm hiến pháp".

Trong khi đó, Thống đốc tỉnh Koh Kong, Mithona Phouthorng, nói rằng không có căn cứ hải quân nào được xây dựng ở tỉnh của bà mà chỉ có một sân bay quốc tế dự kiến sẽ hoàn thành vào năm 2020.

Bắc Kinh đang nắm giữ hơn một nửa số nợ nước ngoài trị giá 6 tỉ USD của Phnom Penh, đồng thời là đối tác thương mại lớn nhất của Campuchia. Đầu tư Trung Quốc đang làm thay đổi thị trường bất động sản và ngành công nghiệp game của Campuchia, đặc biệt là ở đặc khu kinh tế Sihanoukville.

Phần lớn hoạt động nói trên được thúc đẩy bởi Sáng kiến ​​Vành đai và Con đường (BRI), trong đó xây dựng hệ thống cầu, đường, đường sắt, cảng và nhà máy điện trị giá 1.000 tỉ USD tại hơn 70 quốc gia để thúc đẩy thương mại toàn cầu theo cách Bắc Kinh mong muốn.

Song việc Trung Quốc tăng cường đầu tư cơ sở hạ tầng, chẳng hạn như xây dựng cảng nước sâu ở một số quốc gia, đã vấp phải nhiều nghi ngờ về động cơ thực sự của nước này. Một số người cho rằng mục đích chính của Bắc Kinh là tích lũy đòn bẩy chính trị và kinh tế do các dự án họ tài trợ tạo ra.

Cảng ở đặc khu kinh tế Sihanoukville. Ảnh: Reuters

Các dự án hàng hải thuộc BRI của Trung Quốc, cái gọi là "Chuỗi ngọc trai" ở các nước ven biển Ấn Độ Dương - Thái Bình Dương, từ lâu đã được nhiều nhà phân tích cho là động thái "thiết lập căn cứ quân sự ở nước ngoài để quân đội Trung Quốc sử dụng".

Một số nghiên cứu chỉ ra rằng những cảng mà Trung Quốc tài trợ thiếu cơ sở hạ tầng cần thiết để hỗ trợ một cuộc chiến tranh thông thường. Phát hiện này không loại trừ lo ngại Bắc Kinh đang tìm cách dùng các cảng thương mại làm nơi hỗ trợ hậu cần để tuần tra hải quân tầm xa nhằm bảo vệ lợi ích của mình ở nước ngoài.

Theo Tổ chức nghiên cứu phi lợi nhuận C4ADS (trụ sở tại Washington – Mỹ), cảng ở tỉnh Koh Kong là đất nhượng quyền sở hữu, ban đầu là 36.000 ha khi thỏa thuận được ký kết vào năm 2008 với mục đích phát triển "dự án công nghiệp và thương mại ven biển". C4ADS cho biết thêm thỏa thuận đã vi phạm Điều 59, Luật Đất đai Campuchia năm 2001, trong đó viết rằng "khu vực nhượng quyền không được quá 10.000 ha".

Hiện tại, đất nhượng quyền cho dự án đạt 45.000 ha, bao gồm 20% bờ biển của Campuchia. Hồi tháng 9, chủ tịch hội đồng quản trị UDG công bố kế hoạch đầu tư 1,2 tỉ USD để xây dựng "Thị trấn Nghỉ dưỡng Du lịch" trên 1.200 ha đất trong tổng số này.