Cần một ngôi sao

Nếu thực sự màn rủ xuống, kết thúc 12 năm làm Thủ tướng Đức của bà Merkel, châu Âu sẽ rất nhớ nhà lãnh đạo nữ vững vàng và quyết đoán - vốn đã tháo ngòi nhiều cuộc khủng hoảng kinh tế tại cựu lục địa.

Bị suy giảm đáng kể thế đa số tại quốc hội sau cuộc bầu cử hồi tháng 9, tiếp đó đảng Dân chủ Xã hội (SPD) chia tay liên minh cầm quyền, bà Merkel chỉ còn cách cố thành lập chính phủ với sự tham gia của đảng Xanh và đảng Dân chủ tự do. Tuy nhiên, các cuộc đàm phán với 2 đảng này đổ vỡ gần đây. Sau nhiều bế tắc, hy vọng lại le lói khi SPD đổi ý, chịu quay lại thương thảo.

Thủ tướng Đức Angela Merkel và thủ lĩnh đảng Dân chủ Xã hội Martin Schulz rời cuộc họp do Tổng thống Frank-Walter Steinmeier tổ chức tại Berlin vào tối 30-11 Ảnh: REUTERS

Có nhiều kịch bản để cuộc khủng hoảng chính trị ở Đức tự chấm dứt song dường như với bất cứ kịch bản nào, Đức - hòn đá tảng kỳ cựu tượng trưng cho sự ổn định của châu Âu - cũng phải gánh chịu một thời kỳ bất ổn kéo dài. Một trong những vấn đề cấp bách hiện rất cần bàn tay của bà Merkel là đàm phán về việc Anh rời Liên minh châu Âu (EU), gọi tắt là Brexit.

Thương thảo đã đến giai đoạn then chốt với một cuộc họp mang tính quyết định diễn ra vào giữa tháng 12 này. Thiếu tiếng nói ôn hòa đầy ảnh hưởng của bà Merkel, quan điểm của EU sẽ cứng rắn hơn và nhiều khả năng Anh phải ra đi mà không đạt được thỏa thuận nào vào tháng 3-2019 (thời điểm hết hạn đàm phán theo điều 50 của Hiệp ước Lisbon).

Tổng thống Pháp Emmanuel Macron cũng đang rất cần một đối tác Đức nặng ký để thúc đẩy chương trình cải cách châu Âu mà ông đưa ra, trong đó tập trung hội nhập kinh tế sâu hơn. Với tình thế bấp bênh của "bà đầm thép" nước Đức bây giờ - người đủ khả năng hướng công chúng Đức vốn miễn cưỡng sang ủng hộ hoàn toàn một châu Âu gắn kết hơn, các cải cách của Tổng thống Macron sẽ bị suy yếu.

Nước Ý lo lắng không kém. Trong khi cuộc bầu cử quốc hội Ý dự kiến được tổ chức vào tháng 3 năm sau, kinh tế nước này vẫn lao đao với nợ công rất cao và hệ thống ngân hàng yếu ớt, dẫn đến nguy cơ một cuộc khủng hoảng nợ khác trong khu vực sử dụng đồng euro (eurozone). Nếu kịch bản này xảy ra, việc thiếu bà Merkel ở cương vị chỉ huy có thể khiến châu Âu không hào hứng cứu trợ tài chính cho Ý nhằm giữ nước này ở lại eurozone.