Cựu trùm dầu mỏ Nga bị kết tội chủ mưu ám sát

Động thái trên của chính phủ Nga được cho là đã làm tăng thêm mâu thuẫn giữa Điện Kremlin với các trùm dầu mỏ trước đây.

Khodorkovsky là cựu giám đốc điều hành của Yukos- tập đoàn dầu mỏ lớn nhất nước Nga một thời với đơn vị sản xuất lớn nhất nằm ở thành phố Nefteyugansk - nơi ông Petukhov làm thị trưởng. Ông đi tù từ năm 2003 vì tội gian lận và trốn thuế, nhưng đã được tổng thống Nga Vladimir Putin ký lệnh ân xá vào năm 2013 sau 10 năm ngồi tù. Từ đó ông đã sống ở Thụy Sỹ và London (Anh).

Mikhail Khodorkovsky tham dự một buổi họp báo ở Berlin, Đức vào năm 2013. Ảnh: Reuters

Hồi đầu tuần, ông Khodorkovsky đã nói rằng ông sẽ không quay về để đáp lại lệnh triệu tập ở Nga, nơi mà tên ông đã bị đưa vào danh sách truy nã. Nhà cựu tài phiệt này cùng những người bất đồng với ông Putin cho biết họ tin rằng việc kết án vắng mặt là có động cơ chính trị.

Theo ông Khodorkovsky, điện Kremlin đang muốn gây áp lực lên các cựu cổ đông khác của Yukos- những người đã và đang theo đuổi tài sản của Nhà nước Nga ở nước ngoài nhằm nỗ lực thu được khoản tiền bồi thường kỷ lục 50 tỉ USD theo phán quyết của tòa án trọng tài quốc tế La Haye vào năm 2014 (tòa án quốc tế La Haye đã ra phán quyết yêu cầu Nga bồi thường cho nhóm cổ đông Yukos Oil với lý do nước này đã giải thể Yukos vì mục đích chính trị). 

Hơn nữa, các hoạt động của Quỹ nước Nga cởi mở (Open Russia foundation) do ông sáng lập với mục tiêu công bố tình trạng tham nhũng và thúc đẩy dân chủ vẫn luôn bị điện Kremlin xem như “cái gai trong mắt”.

Các nhà quan sát khác tin rằng Moscow lại truy đuổi Khodorkovsky một lần nữa là do ông gần đây đã bắt đầu hoạt động chính trị tích cực, hành vi bị cho là đi ngược lại cam kết lúc ông được ra tù.

Trong hôm 11-12, những người chỉ trích Chính phủ Nga cũng lên tiếng cho rằng điện Kremlin đã liệt Khodorkovsky vào hàng “nhân vật phản diện” nhằm “đánh lạc hướng” chú ý của công chúng khỏi sự suy thoái kinh tế và cũng nhằm đe dọa phe đối lập trước thềm bầu cử quốc hội vào năm sau.

Về phía các quan chức Nga, họ cho biết cuộc điều tra về ông Khodorkovsky vẫn tiếp tục với một số bằng chứng mới được đưa ra ánh sáng, những bằng chứng mà điện Kremlin chưa có được vào thời điểm Khodorkovsky được thả.

Trước đó, các tòa án Nga cũng đã tuyên án đối với một số nhân vật khác có liên quan gồm ông Leonid Nevzlin - đối tác trước đây của ông Khodorkovsky, hiện đang sống ở Israel- và ông Alexei Pichugin- cựu Giám đốc an ninh Yukos. Họ đều bị tuyên án có tội trong vụ ám sát thị trưởng Petukhov.

Ông Vladimir Markin, phát ngôn viên của Ủy ban Điều tra Nga, cho rằng ông Petukhov bị ám sát vì đã yêu cầu Yukos trả lại những khoản nợ thuế cho Nhà nước. Theo ông Markin, kết quả điều tra cho thấy ông Khodorkovsky là nhân vật có vai trò quyết định trong vụ ám sát này.

Trong khi đó, ông Khodorkovsky phản bác rằng Yukos chỉ bị lôi vào vụ này khi ông Putin bắt đầu nảy sinh “ác cảm” với ông vào năm 2003. Ông nói thêm: “Vụ ám sát đã được giải quyết năm 1998, các thủ phạm đã bị bắt giữ. Nhưng vì lý do gì đó mà chúng được thả rồi sau đó lại bị giết chết”.