Hải quân Philippines chờ lệnh

Trước đó, TT Aquino đã tuyên bố ông có thể ra lệnh cho tàu Philippines trở lại bãi cạn Scarborough nếu người TQ tiếp tục hiện diện nơi đây. Tuy nhiên, theo trang web The Philippine Star, ông Pama thừa nhận Phủ TT vẫn chưa đưa ra tín hiệu xuất phát để hải quân Philippines trở lại bãi cạn. Đồng thời, ông cho biết nước này đang chọn lựa phương án cử các tàu phi quân sự đến khu vực trên.

Người phát ngôn của TT Philippines, ông Edwin Lacierda, khẳng định Phủ TT sẽ không vội ra lệnh đưa tàu trở lại bãi cạn Scarborough cho dù tàu thuyền TQ vẫn kéo dài sự hiện diện trong khu vực tranh chấp này. Ngoài ra, ông Lacierda cho biết TT Aquino còn phải gặp Ngoại trưởng Albert del Rosario để bàn bạc khả năng tái điều động tàu Philippines trở lại bãi cạn Scarborough. Thêm vào đó, ông Lacierda nói rằng thời tiết vẫn sẽ là một trong những yếu tố cần xem xét để đưa tàu đến bãi cạn. Ông muốn nói đến trận bão Dindo đã đổ bộ vào Philippines chiều 26-6.

Trong khi đó, một đội tuần tra gồm 4 tàu hải giám của TQ từ thành phố ven biển Tam Á thuộc tỉnh Hải Nam đã lên đường đến biển Đông vào ngày 26-6 để thực hiện việc tuần tra thường xuyên. Theo Tân Hoa Xã, đội tàu này dự kiến thực hiện hải trình hơn 2.400 hải lý và sẽ thực hiện cuộc diễn tập đội hình nếu điều kiện cho phép.

Trước đó, ngày 25-6, TQ đã lên tiếng cảnh báo Philippines về  việc nước này mở một trường tiểu học trên đảo Pag-asa ngoài khơi tỉnh Palawan. Ngôi trường này đã được khánh thành ngày 15-6. Người phát ngôn Bộ Ngoại giao TQ Hồng Lỗi tuyên bố TQ phản đối bất kỳ hành vi trái phép nào có thể xâm phạm chủ quyền của mình. Ông Hồng nhấn mạnh rằng Manila cần phải kiềm chế để không làm phức tạp thêm tình hình hiện nay cũng như ảnh hưởng đến hòa bình và ổn định ở biển Đông. Theo báo Philippine Daily Inquirer, hiện có khoảng 200 người Philippines sinh sống trên đảo Pag-asa, vốn đã nằm dưới sự kiểm soát của Philippines từ thập niên 1970. 

Trong một diễn biến khác liên quan đến tranh chấp chủ quyền lãnh thổ, ngày 26-6, TQ lại yêu cầu Nhật Bản chấm dứt hành vi gây mất ổn định mới đối với quần đảo Điếu Ngư (Nhật Bản gọi là Sensaku)và bảo vệ các quyền lợi chung của mối quan hệ song phương thông qua các hành động cụ thể. Ông Hồng Lỗi đã phát biểu như trên để phản ứng lại sự kiện 8 nghị sĩ Nhật từ Tokyo lên đường đến quần đảo này hôm 25-6. Ông Hồng một lần nữa xác nhận rằng quần đảo Điếu Ngư đã là lãnh thổ của TQ từ thời cổ xưa và TQ có chủ quyền không thể tranh cãi đối với quần đảo này. “Bất kỳ hành động đơn phương nào của phía Nhật Bản đối với quần đảo Điếu Ngư đều bất hợp pháp và không có căn cứ” - ông nói.