Hiệu ứng Somalia ở châu Á

12 tên cướp biển trang bị súng trường ngồi trên con tàu nhỏ chạy băng băng qua eo biển Malacca (nằm giữa Tây Malaysia và đảo Sumatra của Indonesia), một trong những tuyến đường thủy đông đúc và quan trọng nhất thế giới, nối Thái Bình Dương với Đại Tây Dương. Trước đó, bọn chúng đã tháo gỡ hết các trang thiết bị liên lạc của tàu, rồi bắt cóc viên thuyền trưởng và viên sĩ quan của tàu. Vài ngày sau, hai người này được trả tự do sau khi đã nộp tiền chuộc. 

Cướp biển trên boong một con tàu ngoài khơi Malaysia. Ảnh: WIKIPEDIA

Từng là chuyện thường ngày

Kiểu cách chiếm tàu và bắt cóc con tin là chuyện xảy ra thường xuyên ở eo biển Malacca cách đây 5 năm. Tuy nhiên, nhiều người tự hỏi vì sao bây giờ nó lại có cơ hội ngóc đầu dậy. Theo BBC, ông Noel Choong, ở Trung tâm Thông tin cướp biển quốc tế tại thủ đô Kuala Lumpur của Malaysia, nhận định: “Tôi e rằng kiểu tấn công này đang hồi sinh. Có nhiều thông tin về những gì xảy ra ở Somalia, thế là bọn cướp biển ở đây nhìn xem cướp biển Somalia kiếm chác được bao nhiêu và bắt chước. Sự khác biệt lúc này là cảnh sát sẽ tìm kiếm những người bị bắt cóc”.

Trước đây, Indonesia - nước cùng chia sẻ eo biển Malacca với Malaysia và Singapore - từng là điểm nóng về cướp biển tồi tệ nhất thế giới. Năm 2003, Cục Hàng hải Quốc tế (IMB) đã nhận được 121 bản báo cáo về các cuộc tấn công trên vùng biển Indonesia – nhiều hơn cả số vụ cướp biển Somalia thực hiện ở Đông Phi năm ngoái. Tuy nhiên, trong năm 2008, Indonesia chỉ gửi 28 báo cáo và hầu hết những vụ tấn công đó đều ở mức độ thấp.

Đó là sự thay đổi lớn về hoạt động cướp biển nơi đây.

Bốn năm trước, Indonesia và các quốc gia lân cận đã bắt đầu tuần tra chung ở tuyến đường thủy quốc tế khu vực này. Cũng khoảng thời gian đó, Mỹ đã viện trợ vài triệu USD để mua những tàu tuần tra tốc độ cao và để huấn luyện cảnh sát hàng hải Indonesia. Ngoài ra, Nhật Bản còn cung cấp thêm nhiều tàu tuần tra và ra đa để giúp phát hiện các cuộc tấn công.

Nguy cơ là bản sao của Somalia

John S Burnett, tác giả cuốn Dangerous Waters: Modern Piracy and Terror on the High Seas (Vùng biển nguy hiểm: Cướp biển hiện đại và khủng bố trên đại dương), tin rằng có những lý do mới giải thích vì sao cướp biển ở châu Á lại ngày càng thực hiện nhiều hơn những vụ chiếm tàu và bắt giữ con tin giống như ở Đông Phi. Ông nhận định: “Tôi cho rằng cùng với cuộc khủng hoảng tài chính toàn cầu mới, chúng ta sẽ chứng kiến ở châu Á nhiều cuộc tấn công có dáng dấp như cướp biển Somalia. Lúc này, cướp biển nhận thức rằng việc cướp một chuyến tàu hàng có lợi hơn nhiều mà lại ít nguy hiểm hơn so với việc buôn bán những loại hàng hóa phi pháp”.

Tuy nhiên, ông Pottengal Mukundan, phát ngôn viên của IMB ở London, cho rằng những vụ cướp biển tấn công giống như ở Somalia không thể xảy ra ở châu Á. Theo ông, Indonesia và các quốc gia lân cận cần phải thắt chặt sự kiểm soát để tình hình không quay trở lại như cách đây mấy năm.

Trong khi đó, theo IMB, Indonesia và Malaysia đã tăng cường tuần tra để ngăn chặn bất cứ mối đe dọa nào. Ông Noel Choong nhận xét: “Kinh nghiệm cho thấy cướp biển ít hoạt động khi có tuần tra gắt gao”.