Kênh đào Nicaragua xây trong “chảo lửa”

Dù là người lính trong cuộc chiến Contra ở Nicaragua vào những năm 1980 nhưng ông Esteban Ruiz không ngần ngại bỏ chạy vì không muốn giết bất cứ ai. Vậy mà, khi từ giã vũ khí trở về với ruộng đồng, nông dân 47 tuổi này đang đấu tranh đến cùng để giữ lấy mảnh đất của mình. Quyết tâm “chiến đấu tới hơi thở cuối cùng” cũng là tâm trạng chung của khoảng 2.000 cư dân thị trấn Rio Grande - nằm trên đường đi của kênh đào Nicaragua khổng lồ xuyên đại dương trị giá 50 tỉ USD.

Người biểu tình hôm 10-12 mang theo bản đồ Hồ Nicaragua trong cuộc tuần hành khổng lồ chống lại dự án gây dựng kênh đào Nicaragua. Ảnh: AP

Kênh đào này do chính phủ Nicaragua và Công ty Phát triển Đầu tư Kênh đào Nicaragua (HKND) của doanh nhân trẻ Hồng Kông Vương Tĩnh hợp tác đầu tư. Bất chấp sự ngờ vực và phản đối gay gắt, giới chức Nicaragua ngày 22-12 vẫn  khởi công dự án đầy tham vọng: Xây một kênh đào sâu hơn, rộng hơn và dài hơn kênh đào Panama, đối thủ nằm cách đó hơn 800 km về phía Nam. Các ông chủ dự án hứa hẹn việc xây dựng kênh đào dài khoảng 275 km, rộng 518 m và sâu 27 m này (đi từ cửa sông Brito trên bờ Thái Bình Dương đến cửa sông Punta Gorda trên bờ Đại Tây Dương) sẽ giải quyết việc làm cho 50.000 người và thúc đẩy GDP của đất nước tăng trưởng dài hạn một cách ngoạn mục. Tuy nhiên, việc hàng loạt công nhân Trung Quốc được đưa tới đây phần nào khiến những hứa hẹn đó bớt phần thuyết phục. Bên cạnh đó, khoảng 30.000 người dân địa phương buộc phải di dời càng thổi bùng sự bất mãn.

Đầu tháng này, cư dân làng chài Obrajuelo nằm yên ả bên hồ Nicaragua đã ném đá túi bụi vào chiếc xe chở nhóm chuyên gia Trung Quốc tới khảo sát khu đất phục vụ dự án. Những ngày sau đó, cư dân ở đây tiếp tục giận dữ đốt vỏ xe để phong tỏa tuyến đường cao tốc Pan-American trong nhiều giờ. Hôm 10-12, có tới 5.000 người tuần hành ở thủ đô Managua để phản đối dự án. Giới quan sát nhận định đây là hành động phản đối chính quyền lớn nhất trong nhiều năm qua. Nhiều người phàn nàn Tổng thống Daniel Ortega đã quá nhượng bộ HKND, nhất là khi công ty này không có kinh nghiệm xây kênh đào cũng như chưa từng tham gia dự án lớn nào. Công ty của ông chủ Hồng Kông này còn có “thành tích” bị từ chối ở khoảng 20 quốc gia.

Các nhà môi trường cáo buộc chính quyền Nicaragua phớt lờ những nguy cơ đáng sợ do dự án gây ra. Cuối tháng trước, HKND cho biết Công ty Tư vấn Quản lý Môi trường (Anh) - được HKND thuê để thực hiện khảo sát một năm trước - khẳng định tác động của dự án đối với môi trường là cực kỳ nhỏ. Tuy nhiên, điều đáng nói là kết quả cụ thể không được công bố!