Không ai chịu mua boong-ke của Hitler

Trên catalog bán bất động sản của website của quân đội Đức, boong-ke Valentin mang mã số 220039 được rao bán từ nhiều năm nay nhưng không có người mua. Hơn nữa, các cơ quan nhà nước Đức có liên quan đến công trình đang đùn đẩy nhau trách nhiệm trùng tu và bảo dưỡng di tích Đức quốc xã này.

Valentin là một công trình kiến trúc rất kiên cố dài 426 mét, rộng 97 mét và cao 25 mét. Trần boong-ke đúc bê tông cốt thép dày đến 7 mét. Hitler đã dùng 12.000 tù binh, tù nhân trại tập trung và lao công khổ sai để xây cất hầm tránh bom vĩ đại này từ năm 1943 đến 1945. Khoảng 4.000 người đã chết vì công trình này.

Vì nó nằm trong phạm vi thành phố Bremen nên chính quyền thành phố (ngang hàng với bang) và chính quyền liên bang đang tranh cãi nhau về việc ai chi tiền bảo dưỡng công trình vô tích sự này. Từ giữa thập niên 1960, quân đội Đức dùng boong-ke Valentin để chứa hàng rẻ tiền. Nhưng giờ đây nó vắng như chùa bà Đanh bởi chỉ còn 6 người lính và 24 nhân viên dân sự chịu trách nhiệm canh giữ nó. Mỗi năm có khoảng 10.000 du khách đến tham quan vì đằng nào nó cũng là đài tưởng niệm duy nhất bản chất vô nhân đạo của Đức quốc xã.

Mỗi năm, tiền duy tu bảo dưỡng Valentin ước tính vào khoảng 700.000 - 800.000 euro (18 tỉ- 20,5 tỉ VNĐ). Dĩ nhiên tiền này lấy từ tiền đóng thuế của người dân Đức. Vậy mà bây giờ boong-ke Valentin ra sao? Nhiều khu vực bỏ trống bấy lâu nay xuống cấp trầm trọng. Du khách không thể vào tham quan vì sợ trần nhà sụp bất tử.

Franz Josef Jung, Bộ trưởng Quốc phòng Đức, tuyên bố ông biết “tầm quan trọng đặc biệt” của boong-ke nhưng bộ “không có chức năng quản lý di tích lịch sử”. Bộ Tài chính, thông thường chịu trách nhiệm về tài sản của liên bang, cũng từ chối quyền sở hữu. Bộ nói nó “vẫn thuộc về Bộ Quốc phòng”. Tuy nhiên, bộ có thòng thêm một câu: Trách nhiệm cuối cùng thuộc về thành phố

Bremen vì những công trình mang tính tưởng niệm như Valentin thuộc về các bang.

Nhưng ông thị trưởng Bremen Jens Bohrnsen khẳng định: “Boong-ke thuộc về chính phủ liên bang. Vì những lý do đạo lý và tài chính, không nên phát mãi nó”.