"Kỷ nguyên mới" ở Washington

Tổng thống Mỹ Donald Trump hôm 7-9 có chiến thắng lập pháp đáng kể đầu tiên sau khi các thượng nghị sĩ thông qua thỏa thuận về nợ và chi tiêu mà ông cùng các lãnh đạo Đảng Dân chủ đạt được một ngày trước đó tại cuộc gặp ở Nhà Trắng.

Tương lai bất định chờ GOP

Theo thỏa thuận được ông Donald Trump mô tả là báo hiệu một kỷ nguyên mới của sự hợp tác lưỡng đảng, khoảng 15,25 tỉ USD sẽ được dành để hỗ trợ các khu vực chịu tác động của cơn bão Harvey vừa qua và những thiên tai khác. 

Ngoài ra, thỏa thuận nhất trí nâng trần nợ công và cấp tiền để chính phủ hoạt động đến ngày 8-12, qua đó ngăn nguy cơ đóng cửa vào cuối tháng này. Sau khi vượt ải thượng viện, dự luật được đưa đến hạ viện, nơi sự phản đối có thể đến từ những thành viên bảo thủ ủng hộ việc nâng trần nợ công phải đi kèm cắt giảm chi tiêu.

Khung cảnh cuộc gặp giữa Tổng thống Donald Trump và các lãnh đạo quốc hội tại Nhà Trắng hôm 6-9 Ảnh: REUTERS

Trong nỗ lực đạt được mục tiêu tức thì là có được tiền cứu trợ bão, ông Donald Trump đã phớt lờ mong muốn nâng trần nợ công trong thời gian lâu hơn con số 3 tháng được các lãnh đạo Đảng Cộng hòa (GOP) - Chủ tịch Hạ viện Paul Ryan, thủ lĩnh phe đa số tại Thượng viện Mitch McConnell - và Bộ trưởng Tài chính Steven Mnuchin đưa ra tại cuộc gặp. Đề xuất của họ là 18 tháng, trước khi giảm xuống còn 12 tháng rồi 6 tháng nhưng đều bị các lãnh đạo Đảng Dân chủ bác bỏ.

Chưa hết, ông chủ Nhà Trắng còn khiến không ít thành viên GOP thêm thất vọng khi ủng hộ đề nghị của ông Chuck Schumer, thủ lĩnh phe thiểu số của Đảng Dân chủ tại thượng viện, về việc hủy bỏ trần nợ công nhằm tránh các cuộc chiến liên quan tại quốc hội. Nhiều nghị sĩ GOP, trong đó nổi bật là Chủ tịch Hạ viện Paul Ryan, lâu nay nhấn mạnh không muốn từ bỏ tiếng nói đối với vấn đề gây tranh cãi này.

Việc ông Donald Trump chọn đứng về Đảng Dân chủ thay vì "người nhà" GOP trong thỏa thuận nói trên khiến nhiều người ngạc nhiên bởi các thành viên Dân chủ lâu nay luôn chống lại bất kỳ nội dung nào của chương trình nghị sự được ông chủ Nhà Trắng theo đuổi. 

Các lãnh đạo GOP thậm chí còn cảm thấy bị sốc và lo lắng về mối quan hệ sắp tới giữa họ với Nhà Trắng, cũng như tương lai bất định của những chính sách của đảng mình. Một thành viên GOP nói với trang Axios rằng động thái của tổng thống không khác gì trao cho Đảng Dân chủ cả một kho vũ khí và mời họ cầm giữ GOP làm con tin. 

Phản ứng bất bình được thể hiện qua kết quả cuộc bỏ phiếu ở thượng viện nói trên khi 17 phiếu chống đến từ thành viên GOP, theo tờ Washington Times.

Đảng Dân chủ thận trọng

Đài BBC nhận định cuộc xung đột giữa ông Donald Trump và các thành viên GOP tại quốc hội có thể lên tầm cao mới sau những gì xảy ra tại cuộc gặp hôm 6-9. Nó cũng có thể đánh dấu sự khởi đầu của một tổng thống không chịu sự ràng buộc của mối quan hệ đảng phái trong việc thương thảo để đạt thỏa thuận khi cần. Đây chính là kiểu ông chủ Nhà Trắng mà một số cử tri hy vọng khi bỏ phiếu cho ông Donald Trump vào năm ngoái.

Mối quan hệ giữa tổng thống Mỹ và các lãnh đạo GOP căng thẳng trong những tháng qua, nhất là sau khi thượng viện không thông qua được dự luật bãi bỏ Đạo luật chăm sóc sức khỏe vừa túi tiền (còn gọi là Obamacare) - một ưu tiên trong chiến dịch tranh cử của ông Donald Trump. 

Giờ đây, nỗi lo của họ là liệu có cú sốc nào tiếp theo đến từ những vấn đề như cải cách thuế hay không. Nhiều thành viên GOP thắc mắc làm thế nào họ có thể thương thảo những dự luật gai góc với một chính quyền không "giữ lời hứa". Trước khi có thỏa thuận giữa ông Trump và phe Dân chủ, các thành viên GOP và Nhà Trắng đã nhất trí về việc gia hạn trần nợ công thêm 18 tháng nên những gì xảy ra không khác gì GOP bị "đâm sau lưng", như cách gọi của tờ The Washington Post. Theo AP, phần lớn nghị sĩ GOP ủng hộ mốc thời gian nói trên vì không muốn có thêm xáo trộn về tài chính và chính trị trước thềm cuộc bầu cử giữa nhiệm kỳ năm 2018.

Phía Đảng Dân chủ cũng tỏ ra thận trọng với động thái của ông Donald Trump, vừa xem đây là cơ hội để có thêm đòn bẩy trong quá trình thương thảo về các vấn đề lớn từ giờ đến cuối năm trong lúc thừa nhận sự hợp tác của ông chủ Nhà Trắng có thể không kéo dài và nhiều khác biệt giữa họ vẫn còn đó. Một số người thậm chí còn cảnh báo rằng sự khó đoán của tổng thống biến ông trở thành một "đồng minh nguy hiểm".